TUYẾT ĐÃ VỀ -Thơ Thanh Hòa và Thơ Họa ( 14 Bài )

TUYẾT ĐÃ VỀ

Mùng một,tuyết rơi,phủ mái nhà
Từng chùm nhè nhẹ, tỏa như hoa
Êm đềm,chả bóng người lui tới,
Yên ắng không đèn đóm lại qua
Vắng tiếng chim ca khi ửng sáng,
Biệt tăm sóc quậy buổi chiều tà
Không gian tĩnh lặng trùm trời đất
Rặng núi xa xa đã nhạt nhòa.
ThanhHoà
1/ Janvier/ 2025

Thơ Họa:

1./ CẢNH TUYẾT

Tuyết trắng đà rơi phủ ngói nhà
Bay đều khắp cả tựa chùm hoa
Im lìm trước cổng nào ai đến
Vắng lặng trên đường chẳng kẻ qua
Biết uống cà phê nhìn cảnh nhạt
Và nghe điệu hát ngó mây nhòa
Trời mù héo hắt ngoài khung cửa
Lạnh lẽo không gian nhuộm bóng tà
Minh Thúy Thành Nội
Tháng 1/2/2025

2./ TẾT THA HƯƠNG

Tuyết tràn phủ kín khắp sân nhà
Trắng xóa cây cành tựa rải hoa
Bàng bạc bầu trời không nhạn lướt
Trợt trơn mặt đất chẳng người qua
Co ro, trẻ quấn khăn dầy sụ
Rầu rĩ, già lo tuổi xế tà
Lặng lẽ xuân về trong lạnh giá
Ngậm ngùi thân phận, lệ hoen nhòa.
Sông Thu
( 02/01/2025 )

3./ XỨ LẠNH TÌNH NỒNG

Ngoài sân trắng xoá, cả hiên nhà
Chầm chậm rơi đều tuyết điểm hoa
Lặng lẽ chờ trông từng mảnh kết
Âm thầm thưởng ngoạn mấy mùa qua
Chon von đỉnh núi miền hiu quạnh
 Ảm đạm vầng mây buổi xế tà
Xứ lạnh quê người nhưng mãi ấm
Hằn sâu tấc dạ chửa phai nhòa.
Như Thu
01/02/2025


4./ CHUYỆN ĐÊM XUÂN

Đêm Xuân chị Tuyết đến thăm nhà
Bao phủ cành khô đẹp tựa hoa
Lập lánh sao khuya vừa chợt hé
Mênh mông mưa lạnh lại trào qua
Ông già ngơ ngẩn…thương đầu bạc
Bà lão bâng khuâng…tiếc ánh tà
Trên chát… đôi tình nhân thỏ thẻ
-Nụ hôn gặp gỡ khó phai nhòa!
Thy Lệ Trang


5./ CUỐI ĐÔNG ,

Nơi xứ lạnh càng nhớ đậm nhà
Trời cuối đông rét cóng thềm hoa
Cô đơn khắc khoải chờ đêm xuống
Quạnh quẽ bồn chồn đợi giấc qua
Buốt giá bên này , mây chuyển xám
Ấm nồng chỗ nớ , gió xuyên tà
Mong chờ ngóng đợi mùa sum họp
Xóm nhỏ thân yêu mắt lệ nhoà !
PHƯỢNG HỒNG



6./ XUÂN BUỒN ĐẤT KHÁCH

Tuyết rơi phủ trắng cả sân nhà
Lất phất từng chùm tựa rải hoa
Khô khẳng bao cành cây trụi đứng
Im lìm không bóng nhạn ngang qua
Sầu nương đất khách ngày xuân lại
Nẫu nhớ quê xa buổi xế tà
Tấp nập giờ này nơi cố xứ…
Nghe lòng như đẫm lệ hoen nhòa
CAO BỒI GIÀ
2-1-2025


7./ TUYẾT XUÂN.

Xuân ơi!lữ thứ nhớ quê nhà
Hạt tuyết rơi nhìn ngỡ pháo hoa
Nỗi nhớ dâng tràn khi tết đến
Niềm thương chất ngất lúc xuân qua
Ao ta dù đục,nơi đầu rốn
Đất khách dẫu trong,chốn mộng tà
Gió hỡi! thay ta dùm nhắn gởi
Tình yêu non nước khó phai nhòa.
LAN.
(03/01/2024).


8./ TRÔNG ĐỢI TUYẾT

Lễ lạc, Giáng sinh đã đến nhà
Thế mà chẳng thấy tuyết ra hoa
Đẹp trời, chim chóc còn bay đến
Xinh cảnh, bướm hoa vẫn lượn qua
Thời tiết nóng luôn từ sáng sớm
Đất trời ấm mãi đến chiều tà
Địa cầu thay đổi, đành cam chịu
Cảnh tuyết khi xưa đã xóa nhòa
Thúy M
1/2/25


9./ TRỐT XOÁY

Trốt xoáy du xuân sập cả nhà
Sá gì chậu cúc với vườn hoa
Ù ù tiếng động cây nghiêng ngã
Vi vút âm thanh bão lướt qua
Sấm chớp đì đùng tim bấn loạn
Mưa rơi lác đác mắt mi nhoà
Tàn cơn giông tố nhiều đau khổ
Khu phố tang thương dưới nắng tà
Hưng Quốc
Texas 1-2-2025


10./ MỘT THOÁNG CHIÊM BAO

Nóng nực, thầm mơ tuyết trắng nhà
Đầy trời bông tuyết kết tràng hoa
Khoái như phiêu hốt mùa băng tới
Vui tựa lãng bồng xứ lạnh qua
Triền dốc sáng lên đi chậm chậm
Lối ngang chiều xuống bước tà tà
Chiêm bao một thoáng vèo trong nắng
Mấy giọt mồ hôi vướng mắt nhòa…
Lý Đức Quỳnh
3/1/2025

11./ LỮ QUÁN CHIỀU ĐÔNG

Lữ quán chiều đông khách nhớ nhà
Ngoài trời bông tuyết phủ thềm hoa.
Bộ hành thấp thoáng co ro bước
Xe cộ nặng nề lặng lẽ qua.
Huyễn ảo cánh đồng khi nguyệt tỏ
Thế lương đường phố lúc trăng tà.
Ngày về cố lý xa vời vợi
Dĩ vãng hoang vu mắt lệ nhòa !
Mailoc
01-02-25

12./ HỌA: MÙA TUYẾT

Tuyết rơi trắng xóa kéo quanh nhà,
Tràn ngập khu vườn phủ kín hoa.
Lối xóm vắng hoe không bóng hé,
Đường thôn hiu hắt chẳng người qua.
Bầu trời nắng vắng xa lìa sáng,
Mây bóng buồn lơi nhạt lánh tà.
Bầy vịt xổ lổng chui núp đất,
Đàn chim lìa ổ mắt mi nhòa.
*
Tuyết phủ trắng đầy khắp chốn xa.

HỒ NGUYỄN (02-01-2025)

13./     NHẤT TUYẾT  .

Từ khi mong nhớ  Tuyết xa nhà 

Đợi sáng ngời lên ánh tuyết pha

Bỗng bóng thơ băng mang tuyết tới

Cùng hình bút tuyết chở mây qua

Thế là ngưỡng mộ Xuân dung tuyết

Để mãi tôn phong Tuyết bất tà 

Thời khắc chứa chan đầy tuyết mộng

Nắng lên, tuyết nở đọng mi nhòa … 

     Rancho Palos Verdes  4 - 1 - 2025

               CAO MỴ NHÂN 

14./ NHỚ

Tuyết đổ liên miên trắng trước nhà

Cây phong oằn nhánh chở đầy hoa

Đường khuya từng chiếc xe đi tới

Phố vắng vài người chân bước qua

Sương tối che mờ vùng ánh sáng

Màn đêm le lói bóng trăng tà

Nhìn thương ai đó không nhà cửa

Nhớ lúc đến đây nhớ chẳng nhòa

2025-01-04

Võ Ngô 

Mấy Chuyện Ngắn Ngủn | 短短故事 (3)

 

Mấy Chuyện Ngắn Ngủn | 短短故事 (3)

1. Cô Năm Hên nghèo, nghèo tới mức cái sân trước nhà cũng chỉ toàn là đất lở, chứ cỏ mọc lên cũng hổng đặng. Nhưng cổ có một bầy gà mái, đông đúc như một đội quân nhỏ - mà nói là đông chứ có 4 con gà già, lông nâu nâu mà ánh đỏ đỏ ngồ ngộ như mặt trời cuối bãi, mỗi bước chân cào đất nghe rào rạo như cào vô lòng người ta. Đám gà của cô Năm khôn, dữ dằn như mấy bà mẹ dưới quê phải bảo bọc cho đàn con giữa đời. Mà nhớ mấy đứa này mà cô năm bả có tiền sống qua ngày từ mớ trứng tụi nó đẻ. Có lần, tụi con nít trong xóm xúi nhau đi ăn trộm trứng, đứa nào cũng muốn coi thử cái ổ gà huyền thoại của cô Năm mà nghe nói mỗi lần lượm trứng là đầy nguyên vạt áo. Thằng Lợi, lớn tướng nhất đám, mò vô chuồng gà đầu tiên, vừa thò tay xuống ổ đã nghe tiếng cánh phành phạch. Con mái già lao tới, móng quào cắm phập vô cánh tay nó. Thằng nhỏ thất kinh, la làng inh ỏi mà mấy đứa khác thì cười như được mùa, còn cô Năm bả ngó từ xa chỉ cười móm mém: “Đó thấy chưa mấy đứa phá làng, trứng hông của mình, thì đừng có mà rớ tới…”

2. Cây cà na trước sân nhà chị Hiền, gốc to bằng vòng tay trẻ nhỏ, cành vươn dài như bàn tay người khum xuống vớt nắng. Trái cà na lúc nào cũng lủng lẳng, treo lửng lơ giữa trời, xanh mướt, nhìn tưởng mát mắt mà ăn vô chỉ có vị chua lè chát ngầm. Hồi nhỏ, mình với tụi bạn hay lén trèo hái trộm. Mấy trái cà na vừa bứt khỏi cành, còn vương mủ, đem chà vô áo cho bớt bụi, rồi nhai ngấu nghiến, đứa nào đứa nấy nhăn mặt vì cái chua xoắn lưỡi. Vậy mà, cứ năm nào mùa cà na trổ đầy, tụi nhỏ trong xóm lại rủ nhau qua nhà chị Hiền như đi coi múa lửa ở ngoài miễu Bà. Mà thiệt ra cây cà na chua chát như đời chỉ á, cứng cỏi chịu khổ…

3. Đêm đó, đám nhỏ tụi mình đi coi người ta múa bóng rỗi cúng Bà Chúa Xứ, gió từ miệt sông lùa lên thấm lạnh mà sân miễu vẫn chật cứng người. Mấy ngọn đèn dầu treo cao hắt bóng nhảy nhót trên vách tường loang lổ. Đứa nào cũng chắp tay, mắt mở bự thiệt bự để coi từng bước lắc của cái cô mà tụi mình hổng ai biết tên đang mặc áo dài đỏ, tóc thả dài quá lưng, môi tô son thắm như đóa bông vừa nở bung. Bà con ngồi vòng quanh, người lớn ngồi im lìm như bức tượng, đám con nít thì hau háu dõi theo bàn tay mềm mại như lá lúa đang đưa qua, vuốt lại, rồi chắp ngược lên đầu như đang mời gọi cả trời đất về chứng giám. Ngó thấy cổ cười, mắt sáng rực như đèn dầu, mình nghĩ cổ chắc sung sướng biết bao nhiêu, vừa được Bà ban lộc, vừa được người ta trọng vọng. Nhưng thiệt ra, trong cái dáng lắc lư như con thoi chạy chỉ, có gì đó hông phải niềm vui. Cặp mắt đó đẹp mà buồn, cái miệng cười đó đẹp mà mỏi mệt, như đã trải bao mùa nắng hạn, gánh bao điều không nói được…

4. Dì Sáu Hên với dì Út Hồng cự lộn từ bữa nào tới giờ cũng chưa hết. Chuyện bắt đầu từ cái lối đi chung giữa hai nhà, hẹp như đường len, mỗi lần bước qua là phải né, mà hổng ai chịu nhường ai. Bữa đó dì Sáu đang ngồi lựa mớ đậu bắp ngoài trước thì dì Út hầm hầm xách thùng nước tưới mấy cây dừa cạn. Hổng biết vì lỡ tay hay vì cái gai trong mắt từ lâu, dì Út hất một vạt nước tạt thẳng trúng mớ đậu bắp dì Sáu mới lựa.

Dì Sáu giật mình bật dậy, tay còn dính mớ mủ đậu bắp, nói như xé banh nguyên buổi chiều:

– Út! Coi cái tay mày làm ơn cầm cho chắc, nước tạt trúng tao rồi kìa!

Dì Út ngó qua, cười nhạt một cái:

– Trúng có chút xíu, làm gì mà la um sùm như người ta cắt cổ bà vậy. Nhà ai cũng ướt mồ hôi nguyên ngày, có ai chết đâu má!

Thế là hai bên như lửa bén rơm…

____________________

Copyright by Thoòng Dành Kể Chuyện

Mời Xem Lai

Mấy Chuyện Ngắn Ngủn | 短短故事 (2)

VẤN AN THI SĨ LIÊU XUYÊN : Cao Mỵ Nhân,Lý Đức Quỳnh,LAN,Như Thu, Minh Thúy Thành Nội, Hồ Nguyễn

VẤN AN THI SĨ LIÊU XUYÊN
( Niên trưởng xướng họa )

LIÊU XUYÊN, ông vắng mặt lâu rồi
Sao chẳng tin về cho chúng tôi
Phong Lãng vẫn chờ người tái ngộ
Diễn đàn luôn trọng “ kỷ nhân hồi “
Đợi thơ xướng họa mong tri kỷ
Đón khách chinh yên nhớ núi đồi
Đã chán điệu vần hay cảm mạo
Vấn an niên trưởng nghĩa tình thôi …
Rancho Palos Verdes. 1 - 1 - 2025
CAO MỴ NHÂN

Thơ Họa:

THƯ THĂM HỎI LIÊU HUYNH

LIÊU huynh “Thuận Nghịch” mãi đâu rồi*
Hãy nhắn tin về tỷ, đệ tôi
Đất mới xây hồng lâu đến ở ?
Quê xưa dựng tịnh thất quy hồi ?
Hay vui cưỡi hạc đùa tiên giới ?
Hoặc khoái du phong giỡn suối đồi ?
Ước lệ ngôn từ quanh quẩn mãi
Viễn trùng phiêu lãng, tự do thôi…
Lý Đức Quỳnh
4/1/2025

*Thi huynh Liêu Xuyên rất điêu luyện trong thể thơ Thuận Nghịch độc.

KHÔNG TỪ MÀ BIỆT.

Vườn thơ vắng Bác thiệt thòi rồi
Thi trưởng tuyệt vời của bạn, tôi
Kính hỏi vui, buồn?sao bỏ xướng
Thương cầu mạnh khỏe hãy lai hồi
Huynh ơi!Tri kỷ mong bằng hữu
Anh hỡi! nợ duyên vượt đỉnh đồi
Nay chẳng nói từ mà lại biệt
Tình xưa, nghĩa cũ luyến lưu thôi!
LAN.
(04/01/2024).

THĂM HỎI
(Thi Sĩ Liêu Xuyên)

Có phải rằng anh đã bận rồi?
E dè đoán thử…hoặc buồn tôi?
Vườn thơ nghĩa dệt hoài trông ngóng
Thi hữu vần gieo đợi tái hồi
Nhắn bạn lên đường qua cuối nẻo
Chờ ai gởi vận đến sau đồi
Mong người tiếp tục cùng trao đổi
Thuận Nghịch hai chiều chỉ thế thôi!
Như Thu
01/03/2025

Vắng Bóng Thi Nhân Liêu Xuyên

Vắng mặt thi nhân thắc mắc rồi
Điều gì tự hỏi nhẩm lòng tôi
Lần thư chẳng có bài cho hiểu
Dõi phú sao không chuyện đáp hồi
Chữ bạn thương nhà khơi đất nước
Thơ ông nhớ cảnh dệt nương đồi
Thăm dò cuộc sống người niên trưởng
Bởi nghĩa tình đầy muốn biết thôi
Minh Thúy Thành Nội
Tháng 1/3/2025


 KÍNH THĂM LIÊU XUYÊN

Lâu quá Liêu Xuyên vắng mặt rồi,
Không ai biết được cũng như tôi.
May nhờ Cao Mỵ Nhân tin nhắn,
Cũng thế làng thơ bớt hộp hồi.
Xưởng họa đã bao năm mát bút,
Tình thân thương mến bóng cao đồi.
Lãng phong vườn cũ còn lưu luyến,
Nghĩa cả cao vời phải nhắc thôi.
*
Tình cảm thân tình có vậy thôi!

HỒ NGUYỄN (05-01-2025)

Tuyết Phan.

VẤN AN

Thi lão Liêu Xuyên chắc khỏe rồi?

Nhiều anh em đoán có luôn tôi

Tuổi già gió chút liền đau nhức

Bác sĩ rờ qua tất phục hồi

Xin chúc dẻo dai hầu vượt núi

Cầu mông khỏe mạnh để leo đồi

Xuân đang đến đó ngàn hoa nở

Nếu thích mời huynh cứ hái thôi.

Thái Huy Jan/05/25

Nhà cô độc 

Mời Xem :

Thơ Mời Họa : TẾT SẦU QUÊ - Thơ Liêu Xuyện và Các Bài Họa

TỰ CHẾ _ Thơ Liêu Xuyên,Họa : Hồ Nguyễn,Trân Đông Thành,LHN,Đức Hạnh,Sông Thu,Cao Mỵ Nhân,Mỷ Ngọc,Thái Huy,Mai Xuân Thanh

Cẩn Họa Thơ : CẢM HOÀI của Đặng Dung

CẢM HOÀI

Thế sự du du nại lão hà?
Vô cùng thiên địa nhập hàm ca
Thời lai đồ điếu thành công dị
Vận khứ anh hùng ẩm hận đa
Trí chủ hữu hoài phù địa trục
Tẩy binh vô lộ vãn thiên hà
Quốc thù vị báo đầu tiên bạch
Kỷ độ Long Tuyền đới nguyệt ma.

ĐĂNG DUNG

KÍNH HỌA: TIM QUỐC

Bao năm cách biệt chốn san hà,
Xứ bạn vọng hoài tiếng quốc ca.
Túy nhấp môi tê kinh trãi sóng,
Tay đưa dạ xót phận lìa đa.
Hờn căm đâu dễ xua dòng đục,
Than oán ích chi kiếp hải hà.
Tâm chất vọng cầu vinh đất Việt,
Long Tuyền tung kiếm diệt phường ma.
*
Hận nước mãi gìn kín dạ ta!

HỒ NGUYỄN (29-11-2024)


DỊCH THOÁT: NỖI LÒNG

việc thế lo toan há bảo già?
thênh thang trời đất rượu sầu ca
thời may kẻ khó nhiều duyên đến
vận rủi người tài lắm hận sa
phò chúa mong vần xoay trục đất
rửa binh ước kéo xuống ngân hà
chưa xong thù nước đầu đà bạc
mấy bận mài gươm ánh nguyệt tà
vu sơn

KÍNH HỌA: OÁN THÙ GẮNG TRẢ

Ngày qua tháng lại thấy mình già,
Mượn chén rượu nồng xướng hát ca.
Thắm thía bỗng say sưa nhập đến,
Đắng cay vội chuốt lấy sầu sa!
Lòng mong cứu chúa yên quê nước,
Dạ khắc binh đao vững quốc hà.
Thù giặc chưa tròn vơi bạc tóc,
Mài gươm mãi bận dưới đêm tà.
*
Vận nước chưa đền chớ trách ta!

HỒ NGUYỄN (02-01-2025)

Di tích cấp Quốc gia đền thờ Quốc công Đặng Tất cùng Đồng bình Chương sự Đặng Dung.

Xem Thêm :

* Đặng Dung :

NHỮNG ĐOẢN THƠ TẶNG TUỔI GIÀ

 

Mời  đọc  9  đoạn  thơ  quá  hay ... ai  cũng  trong  tình  trạng  nầy ...càng  già, thấy  càng  đúng .... Xin  đọc  và  suy  ngẩm ....

LẢNG TAI

Anh hỏi mà tôi đâu có nghe

Nhờ anh nói lớn giúp tôi nè

Anh hỏi rằng tôi luôn mạnh khỏe?

Tôi trả lời anh:” Nóng nắng hè.”

 

 MẮT MỜ

Không đọc được tờ báo mỗi ngày

Nhướng mắt tìm đường lại thấy sai

Xem sách phải cần xài kính lúp

Mắt mở to rồi, chẳng biết ai.

QUÊN

Bây giờ lại thêm chuyện hay quên

Quên tháng, quên năm, quên cả tên

Quên đường, quên phố nên đi lạc

Quên cả người thân lẫn bạn hiền.

 NHỚ

Lúc nầy chỉ nhớ những chuyện xưa

Chuyện nay thì loáng thoáng lơ mơ

Chuyện hồi còn trẻ thì luôn nhớ

Còn chuyện bây giờ đứng ngẩn ngơ

BUỒN

Lắm lúc làm thinh ngẫm nghĩ buồn

Buồn già, buồn yếu, tội người thương

Thời gian thấm thoát nhanh như gió

Kẽ ở, người đi... quá thê lương

KHÓC

Nước mắt ngày xưa, đâu dễ rơi?

Bao nhiêu lần khóc, tính trong đời

Khóc mẹ, khóc cha khi quá vãng

Bây giờ lại khóc... bạn già thôi!!

THẮC MẮC

Không biết là mình đang ở đâu?

Nhà trên, nhà dưới, ngó lên lầu

Nhìn quanh, nhìn quất sao xa lạ

Thắc mắc nhà ai? Ta ở đâu??

 SÁNG,TỐI

Có phải trời đang sáng đó không?

Nhẹ nhàng gió thoảng tựa hừng đông

Ngó qua, nhìn lại, trời dần tối

Chiều nắng hoàng hôn nhuộm đỏ hồng

THÔI..

Thôi chớ buồn chi chuyện tuổi già

Ngày nào cha, mẹ mới sinh ra

Chữ Sinh, Chữ Lão, Bệnh rồi... Tử

Hỉ, Nộ, làm chi.. sống vị tha.

MAICHÂU MGM

Hoa Huynh chuyển 

HƯƠNG XUÂN MÙA CŨ -Thơ Thái Huy và Thơ Họa

 

Tranh Lê Đình Quý

HƯƠNG XUÂN MÙA CŨ

Như tách cà phê hơi tản bay
Xuyến xao chi lạ cái thân này
Đang chìm với mộng tìm hương cũ
Thể lướt cùng mây kiếm chén say
Cho thỏa niềm vui nơi đất khách
Để tan nỗi nhớ chốn lưu đày
Bao ngày khắc khoải chờ xuân đến,
Như tách cà phê hơi tản bay.
Thái Huy
12/29/24

Thơ Họa:

1./ XUÂN MƠ MÀNG

Thấp thoáng nàng Xuân đến ngự này
Mây buồn nắng nhạt lá lìa bay
Cà phê bốc khói hồn mơ mộng
Ánh mắt buông chiều dạ ước say
Lãng đãng mùa xưa vương vấn khổ
Lênh đênh bến cũ nhớ thương đày
Ru êm khúc nhạc tình ngày ấy
Thấp thoáng nàng Xuân đến ngự này
Minh Thúy Thành Nội
Tháng 12/29/2024


2./ LẠC BƯỚC

Gió chiều lành lạnh, trắng mây bay
Lẽo đẽo theo xuân lạc chốn này
Thủy tận, triều xô bờ đuối đắm
Sơn cùng, núi chặn nẻo mê say
Neo đời lãng tử ngoài lưu biệt
Nhốt kiếp vong thân giữa đọa đày
Một cõi vô hình không lối thoát
Gió chiều lành lạnh, trắng mây bay…
Lý Đức Quỳnh
30/12/2024

3./ TÌNH VẪN NỒNG SAY

Cà phê thơm ngát tỏa hương bay
Nơi chốn ngày xưa, góc quán này
Tâm trạng luyến lưu dào dạt mộng
Cõi lòng mê đắm vật vờ say
Thời gian xa cách dường vô tận
Năm tháng chia ly ngỡ đọa đày
Gặp lại nào hay tình vẫn đậm
Cà phê thơm ngát tỏa hương bay.
Sông Thu
( 30/12/2024 )


4./ VÌ HIẾU QUÊN TÌNH.

Một chiều se lạnh gió mưa bay
Nơi quán cà phê tỉnh lẻ này
Gợi nhớ,lương duyên đầy trắc trở
Khơi thương,giọt đắng bén say say
Nàng vì chữ hiếu nên quên hẹn
Ta bởi tình si, khổ đoạ đày
Điếu thuốc phì phà nhìn khói quyện
Một chiều se lạnh gió mưa bay.
LAN.
(30/12/2024).


5./ HƯƠNG XUÂN XƯA

Hương Xuân ngày ấy khó vơi bay,
Vẫn hực đôi môi thắm đẹp này.
Vẫn đến kịp kỳ vào bến đợi,
Vẫn chờ đúng hẹn nhập tình say.
Vẫn câu thệ ước ôm gìn kéo,
Vẫn nỗi buồn đau gánh nặng đày.
Vẫn mãi âm thầm ra chốn cũ,
Hương Xuân ngày ấy khó vơi bay!
*
Vẫn vẹn câu thề dẫu trả vay.
HỒ NGUYỄN
(30-12-2024)


6./ HƯƠNG XƯA

Đâu mùi tóc thoảng ngạt ngào bay
Vốn khiến hồn ta đắm đuối này
Gợi khoảng trời thơ bời luyến tiếc
Khơi ngần tuổi mộng ắp nồng say
Nhưng rồi định mệnh đà ngang trái
Lại bứt duyên tơ chuốc đọa đày
Cuối chặng đời vơi thầm xót phận
Đâu mùi tóc thoảng ngạt ngào bay…
Mai Vân-VTT, 30/12/24.

Thành Ngữ Điển Tích 116 : TRÚC, TRUYỆN, TRƯƠNG, TRƯỜNG, TRƯỚNG (Đỗ Chiêu Đức)

  Thành Ngữ Điển Tích 116 : 

              TRÚC, TRUYỆN, TRƯƠNG, TRƯỜNG, TRƯỚNG.

                           

                                             Trúc Bạch 竹 帛

      TRÚC BẠCH 竹 帛 : TRÚC là thẻ tre; BẠCH là thẻ lụa. Ngày xưa khi chưa sáng tạo ra giấy, người ta ghi lại sự việc trên thẻ tre và thẻ lụa, nên TRÚC BẠCH có nghĩa là thư tịch sách vở, là sử sách. Như "Cung Trung Bảo Huấn Phú" của Bùi Vịnh, một danh sĩ đời nhà Mạc có câu:

       Để danh TRÚC BẠCH, hưởng phúc thái bình.

    Còn trong các bài thơ "Tô Công Phụng Sứ" của Lê Quang Bí thời hậu Lê thì viết là TRÚC GHI LỤA RỦ lấy ý ở thành ngữ gốc là "Danh Thùy Trúc Bạch 名 垂 竹 帛" có nghĩa: Tên tuổi công trạng được ghi vào sử sách (tre lụa) để lưu lại muôn đời về sau:

             TRÚC GHI LỤA RỦ đề Lân các,

             Cho nước này xem, nước khác trông.

TRÚC CHẺ NGÓI TAN. TRÚC 竹 là cây tre, có các sớ suôn theo thân tre, nên chỉ cần bổ một nhát dao là có thể tách thân tre ra từ đầu đến chân một cách dễ dàng, nên ta lại có thành ngữ THẾ NHƯ PHÁ TRÚC 势 如 破 竹, ta nói là "Thế Tợ Chẻ Tre" để chỉ việc gì đó được tiến hành một cách suôn sẻ dễ dàng nhanh chóng không gặp một cản trở nào cả! Còn NGÓI chữ Nho là NGÕA 瓦, do đất nung thành nên dễ bể dễ vỡ, rớt xuống nền gạch cứng là bể tan tành ngay. Ta lại có thành ngữ THỔ BĂNG NGÕA GIẢI 土 崩 瓦 解. có nghĩa: Tường đất sụp đổ thì ngói sẽ vỡ tan tành, ta nói là "Đất Sụp Ngói Tan", thường dùng để chỉ sự đổ vỡ thất bại nào đó mà không còn có thể cứu vãn được. Nhập hai thành ngữ trên lại, ta có một thành ngữ mới là:

    PHÁ TRÚC NGOÃ GIẢI 破 竹 瓦 解, ta nói là TRÚC CHẺ NGÓI TAN để chỉ cái thế thuận lợi suôn sẻ, không có gì cản trở nổi và sự việc được giải quyết rốt ráo khiến đối phương không thể trở tay được. Thành ngữ tổng hợp nầy thường được dùng trong quân sự để chỉ sự tiến công chiến thắng một cách thuận lợi nhanh chóng khiến cho đối phương bị tiêu diệt tan tành hết phương chống đỡ. Như cái thế nổi dậy mạnh mẽ của Từ Hải mà cụ Nguyễn Du đã diễn tả:

               Thừa cơ TRÚC CHẺ NGÓI TAN,

           Binh uy từ ấy sấm vang trong ngoài.

              Triều đình riêng một góc trời,

          Gồm hai văn võ vạch đôi sơn hà !

                          

                           

                             Thế tợ chẻ tre

    TRÚC MAI là từ nói gọn lại của thành ngữ THANH MAI TRÚC MÃ 青 梅 竹 馬. có xuất xứ từ bài thơ ngũ ngôn cổ phong "Trường Can Hành" của Thi Tiên Lý Bạch, nổi tiếng với 2 câu: 

          Lang kỵ Trúc Mã lai,                郎 騎 竹 馬 來，

          Nhiễu sàng lộng Thanh Mai.    繞 床 弄 青 梅。

Có nghĩa :

                 Ngựa tre chàng cưởi đến gần,

           Chạy quanh bờ giếng ghẹo cành mai xanh.

đã hình thành Thành ngữ "Thanh Mai Trúc Mã 青 梅 竹 馬" để chỉ những đôi lứa cùng lớn lên bên nhau, rồi cùng yêu nhau, cùng thành chồng vợ với nhau. Sau dùng rộng ra để chỉ các cặp đôi là bạn học với nhau hay quen biết nhau từ tấm bé, từ trước… rồi mới yêu nhau, lấy nhau. Dùng rộng ra hơn nữa là… chỉ để chỉ tình nghĩa vợ chồng với nhau mà thôi! và… Thành ngữ nầy còn được nói gọn thành "MAI TRÚC" hay "TRÚC MAI" như trong Truyện Kiều tả lúc Thúy Kiều bán mình chuộc cha đã trối lại với Thúy Vân nói lại với Kim Trọng rằng:

                 Tái sinh chưa dứt hương thề,

            Làm thân trâu ngựa đền nghì TRÚC MAI.

... Và khi Thúc Sinh chuộc Kiều ra khỏi lầu xanh, cụ Nguyễn Du đã viết:

                        Một nhà sum họp TRÚC MAI,

                   Càng sâu nghĩa bễ càng dài tình sông !

    Hay khi tưởng Thúy Kiều đã chết cháy trong thư phòng, chàng Thúc cũng đã khóc:

                        Tưởng rằng MAI TRÚC lại vầy,

                    Ai hay vĩnh quyết là ngày đưa nhau!   

                    

           

    TRÚC NAM SƠN là nói gọn lại của thành ngữ NAM SƠN CHI TRÚC 南 山 之 竹, là Trúc của Nam Sơn có xuất xứ như sau: 

    Theo sách Cựu Đường Thư 舊 唐 書 cuối đời Tùy, Tùy Dương Đế hoang dâm vô độ, xa xỉ phóng túng; nông dân nổi dậy khắp nơi chống lại. Trong một bài hịch của Lý Mật kể tội của Tùy Dương Đế có câu: Khánh Nam Sơn chi trúc, thư tội vị cùng; Quyết Đông Hải chi ba, lưu ác nan tận 罄 南 山 之 竹，书 罪 未 穷；决 东 海 之 波，流 恶 难 尽。có nghĩa: Đốn hết tre trúc trong núi Nam Sơn để làm thẻ ghi cũng không hết tội; Dùng hết sóng nước của biển Đông Hải cũng khó rửa sạch được cái ác (của Tùy Dương Đế). Ngày xưa khi chưa có giấy, tất cả sử sách đều được chép trên các thanh tre màu xanh, nên mới gọi là SỬ XANH. Tre trúc của cả Nam Sơn ghi cũng không hết tội, ý chỉ tội nghiệt thật nhiều, nhiều đến không kể xiết. Ít khi dùng để chỉ sự mừng vui thật nhiều như trong truyện thơ Nôm Phương Hoa- Lưu Nữ Tướng dưới đây:

                          Lưu rằng chẻ trúc Nam Sơn,

                 Chép làm sao hết nguồn cơn khát mừng !

                   

                     

    TRUYỆN NGOÀI chữ Nho là NGOẠI TRUYỆN 外 傳, chỉ những loại sách kể lại những truyền thuyết, hư cấu trong dân gian, đọc chơi tiêu khiển để mở rộng kiến thức, chứ không tuộc loại sách chính quy dùng để học tập thi cử. Như những truyện võ hiệp căn cứ vào các thời đại lịch sử rồi hư cấu thêm tình tiết cho gây cấn hấp dẫn của nhà văn Kim Dung, như Tuyết Sơn Phi Hồ, Phi Hồ Ngoại Truyện... Truyện thơ Nôm Phương Hoa - Lưu Nữ Tướng của ta cũng thuộc dạng TRUYỆN NGOÀI nầy, nên đã mở đầu câu truyện bằng:

                 TRUYỆN NGOÀI rằng có một người,

                 Tên là Lưu Định gồm tài võ văn...

    TRƯƠNG KHIÊN 張 騫 (Khoảng 164～114 trước Công Nguyên) tự là Tử Văn, người dất Hán Trung thuộc tỉnh Thiểm Tây ngày nay. Ông là nhà ngoại giao, nhà lữ hành, nhà thám hiểm kiệt xuất trong đời nhà Hán. Đã từng hai lần phụng mệnh vua Hán Võ Đế đi sứ qua các nước Tây vực Hung Nô... Ông là người khai sáng mở ra con đường tơ lụa đầu tiên cho Trung nguyên, được Hán Võ Đế phong làm Bác Vọng Hầu. Theo ngoại truyện, một lần Trương Khiên đi bè đến một nơi thấy có người đàn bà dệt cửi, và một người đàn ông dắt trâu cho uống nước bên một dòng sông, hỏi ra mới biết đó là sông Thiên Hà (ý nói ông đi lạc đến dòng Ngân Hà trên trời và đã gặp được Ngưu Lang và Chức Nữ). 

    Trong tác phẩm thơ Nôm khuyết danh "Truyện Tây Sương" có câu:

                        TRƯƠNG KHIÊN lối cũ là đây,

                     Có đi bè hẵn đến ngay Thiên Hà !... 

                      

               

                              TRƯƠNG KHIÊN 張 騫

    TRƯƠNG LƯƠNG 張 良 (?- 186 Trước Công Nguyên), tự là Tử Phòng, người nước Hàn, thuộc đất Dĩnh Xuyên (tỉnh Hà Nam hiện nay). Ông là nhà chính trị, nhà mưu lược kiệt xuất đời Tây Hán, cùng với Hàn Tín, Tiêu Hà được người đời xưng tụng là "Hán Sơ Tam Kiệt" (Ba người hào kiệt giỏi nhất đầu đời Hán). Sau khi giúp Hán Cao Tổ diệt Tần thắng Sở, ổn định nhà Hán, được phong là Lưu Hậu. Ông không màng phú qúy, treo ấn từ quan theo Xích Tùng Tử vân du khắp nơi.  

    Trong Quốc Âm Thi Tập của Nguyễn Trãi trang 50 có câu:

            Kham hạ TRƯƠNG LƯƠNG chăng khứng ở,

           Tìm tiên để nộp ấn phong hầu.

                     

                           

     TRƯỜNG TÍN 長 信 Theo "Tam Phụ Hoàng Đồ 三 輔 黄 圖" Trường Tín là tên của một cung trong quần thể kiến trúc của Trường Lạc Cung, nằm ở phía đông nam đô thành Trường An của nhà Tây Hán, là nơi ở của Hoàng Thái Hậu. Nhưng sau nầy ngọai trừ Đông Cung là nơi ở của Hoàng Hậu ra, các cung khác cũng thường dùng cho các phi tần ở, như bài "Xuân Oán 春 怨" của Ta Triệu Chiết 謝 肇 淛 đời Minh hơn một ngàn năm sau vẫn còn nhắc đến cung Trường Tín nầy: 

                    長 信 多 春 草,       Trường Tín đa xuân thảo,

                    愁 中 次 第 生.       Sầu trung thứ đệ sinh.

                    君 王 行 不 到,       Quân vương hành bất đáo,

                    漸 與 玉 階 平.       Tiệm dữ ngọc giai bình.     

Có nghĩa :

               Cỏ xuân đầy Trường Tín,

               Trong sầu lại mọc thêm.

               Quân vương đi chẳng đến,

               Đã vượt cao ngang thềm !

      

                                      

  Còn trong "Tứ Thời Khúc Vịnh" của Hoàng Sĩ Khải thì có câu:

                           Ô tôn thức mắc chẳng nằm,

                 Chiều ai TRƯỜNG TÍN lâm dâm chong đèn.

     TRƯỚNG HỒ chữ Nho là HỒ TRƯỚNG 弧 帳. TRƯỚNG 帳 thuộc chữ Hài Thanh, bên phải bộ TRƯỜNG 長 chỉ ÂM, bên trái là bộ CÂN 巾 là cái Khăn chỉ Ý, nên TRƯỚNG là Tấm Vải, là cái Màn, cũng có thể hiểu là cái Mùng để che chắn chỗ ta ngủ. HỒ 弧 cũng thuộc dạng chữ Hài Thanh, bên trái có bộ CUNG 弓 chỉ Ý: là hình vòng cung, hình bán nguyệt, nên TRƯỚNG HỒ chỗ che màn ngủ có hình cong bán nguyệt; cũng như SONG HỒ 窗 弧 là cửa Sổ có hình bán nguyệt vậy!

     TRƯỚNG HỒ còn là phòng ngủ của vợ chồng, nên khi đã về với Thúc Sinh rồi thì Thúy Kiều mới nhân lúc vợ chồng đang ăn nằm với nhau mà thỏ thẻ với Thúc sinh như cụ Nguyễn Du đã viết:

               TRƯỚNG HỒ vắng vẻ đêm thanh,

         E tình nàng mới bày tình riêng chung...

                         Trướng Hồ                                   Song Hồ

   Còn trong phòng ngủ của vua chúa thì sang cả hơn, nên màn được treo bằng lụa bằng gấm, nên gọi là TRƯỚNG GẤM, như trong Cung Oán Ngâm Khúc của Ôn Như Hầu Nguyễn Gia Thiều đã viết:

 

                          Trên TRƯỚNG GẤM chí tôn vòi vọi. 

                          Những khi nào gần gũi quân vương. 

                          Dẫu mà tay có nghìn vàng.

                          Đố ai mua được một tràng mộng xuân !

    Hay như trong Chinh Phụ Ngâm Khúc của Hồng Hà nữ sĩ diễn Nôm thì TRƯỚNG GẤM chỉ thẳng nhà vua với các câu:

                      Trên TRƯỚNG GẤM thấu hay chăng nhẽ. 

                      Mặt chinh phu ai vẽ cho nên? 

                      Tưởng chàng giong ruổi mấy niên. 

                      Chẳng nơi Hãn Hải thì miền Tiêu Quan. 

      Còn nơi của các tướng quân ngồi bàn việc quân cơ hay để xử án thì gọi là TRƯỚNG HÙM; như khi Từ Hải giúp Thúy Kiều báo ân báo oán:

                        TRƯỚNG HÙM mở giữa trung quân,

                   Từ Công sánh với phu nhân cùng ngồi.

                              

     

     Còn phòng học của các thư sinh ngày xưa thì được gọi là TRƯỚNG HUỲNH, chữ Nho là HUỲNH TRƯỚNG 螢 帳 lấy tích từ Thế Thuyết Tân Ngữ 世 說 新 語 như sau:

     XA DẬN 車 胤, tự là VŨ TỬ 武 子. Theo Tấn Thư quyển 83 Xa Dận Truyện. Ông người đất Nam Bình, từ nhỏ đã hiếu học, nhưng nhà nghèo, ban ngày phải đi làm lụng kiếm sống, ban đêm không có tiền mua dầu thắp đèn để học. Nhân những tháng mùa hè có nhiều đom đóm, ông bèn đuổi bắt tập hợp chúng lại gói trong vải mỏng để lấy ánh sáng (gọi là TỤ HUỲNH 聚 螢) mà đọc sách, sau cũng trở thành một văn học gia nổi tiếng đời Tấn, nên Phòng học của các thư sinh được gọi là 

TRƯỚNG HUỲNH để nghe cho có vẻ là người chuyên cần học tập. 

    Khi trở vế nhà thấy "Hai thân còn dở tiệc hoa chưa về" Thúy Kiều vội vàng "Cửa ngoài vội rủ rèm the, Xăm xăm băng lối vườn khuya một mình" để qua phòng học tìm Kim Trọng:

                     Nhặt thưa gương giọi đầu cành,

           Ngọn đèn trông lọt TRƯỚNG HUỲNH hắt hiu.

                          

                 

      Còn phòng của các bà các cô sang trọng quý phái thì có màn thêu chim loan chim phượng để trang trí cho đẹp, nên được gọi là LOAN PHÒNG hay TRƯỚNG LOAN. Như khi chiêm bao thấy Đạm Tiên báo mộng về số kiếp đoạn trường của mình, Thúy Kiều đã "Nghĩ đòi cơn lại sụt sùi đòi cơn" đến nổi:

                  Giọng Kiều rền rỉ TRƯỚNG LOAN,

              Nhà huyên chợt tỉnh hỏi cơn cớ gì ?

     TRƯỚNG TÔ là LƯU TÔ TRƯỚNG 流 蘇 帳 là màn có trang trí bằng các tua viền  ngũ sắc, có chân chỉ hạt bột hay chỉ các màn được viền bằng các hoa văn cho đẹp ở trong các kỹ viện để câu khách, như khi Từ Hải vào gặp Thúy Kiều ở lầu xanh, cụ Nguyễn Du đã viết:

                         TRƯỚNG TÔ giáp mặt hoa đào,

                      Vẻ nào chẳng mặn nét nào chẳng ưa !?

                 

                                     LƯU TÔ TRƯỚNG 流 蘇 帳

     Hẹn bài viết tới :

                    Thành Ngữ Điển Tích 117 : U, UYÊN, ƯNG.

                                                               杜 紹 德

                                                            Đỗ Chiêu Đức

Làng giấy dó Yên Thái 1890

Mời Xem Lai :

Thành Ngữ Điển Tích 115 : TRONG, TRỌNG, TRỔ, TRỘM, TRỞ, TRÚ. (Đỗ Chiêu Đức)