Khi còn đi học, triết gia thường được giới thiệu như những nhân vật... khô khan, trừu tượng, khó hiểu.
Bạn nhớ họ qua vài cái tên, vài triết lý ngắn gọn, vài định nghĩa kiểu sách giáo khoa.
Nhưng đằng sau mỗi cái tên đó là một cuộc đời đầy mâu thuẫn, cô độc, nổi loạn và... rất người.
1. Nhiều triết gia không hề “ổn định” về mặt tâm lý
Friedrich Nietzsche sống trong đau đớn về thể xác và tinh thần, nhiều năm bị chứng đau nửa đầu và trầm cảm, cuối đời chìm trong điên loạn.
Ludwig Wittgenstein có khuynh hướng rối loạn tâm lý và từng nghĩ đến tự sát.
Simone Weil chết vì tuyệt thực khi mới hơn 30 tuổi, mang theo cả một hệ tư tưởng chưa kịp hoàn chỉnh.
Tri thức lớn không đi kèm với cuộc sống dễ dàng.
Họ không “giải quyết cuộc sống”, họ dám đi sâu vào nó – dù phải trả giá.
2. Một số triết gia… từng bị trục xuất, xử tử hoặc thiêu sống
Socrates bị kết án tử vì "làm băng hoại tâm hồn thanh niên Athens".
Giordano Bruno bị thiêu sống vì tin vào vũ trụ vô hạn và từ chối rút lại lời mình.
Spinoza bị cộng đồng Do Thái khai trừ hoàn toàn chỉ vì dám tư duy khác với thần học thời bấy giờ.
Sự thật mà họ theo đuổi – không phải ai cũng sẵn sàng tiếp nhận.
Nhiều người thà đốt triết gia – còn hơn bị chất vấn bởi những câu hỏi khó chịu.
3. Không ít triết gia... ghét đám đông và né truyền thông
Arthur Schopenhauer sống phần lớn đời mình trong cô độc và thẳng thừng chỉ trích xã hội.
Kant sống cả đời trong một thành phố nhỏ, từ chối rời khỏi vùng an toàn để “giữ nhịp sống lý trí”.
Jiddu Krishnamurti, dù được xây dựng thành một “giáo chủ toàn cầu”, đã từ chối mọi tổ chức, quyền lực và sứ mệnh được giao.
Họ không tìm kiếm ánh đèn sân khấu – họ tìm kiếm chiều sâu.
Và điều đó thường khiến họ... không dễ được yêu thích.
4. Nhiều triết gia… không có bằng cấp cao hay học thuật chính thống
Diogenes – triết gia khắc kỷ lừng danh – từng sống trong thùng gỗ, đi xin ăn, và mắng thẳng mặt Alexander Đại đế.
Socrates không viết sách, không mở trường, nhưng lại được coi là cha đẻ triết học phương Tây.
Epictetus xuất thân là một nô lệ – nhưng tư tưởng ông ảnh hưởng đến cả hoàng đế La Mã.
Triết học không đòi bạn phải là học giả – chỉ đòi bạn phải thành thật đến tận cùng với tư duy.
5. Nhiều triết gia không thành công lúc còn sống – thậm chí bị lãng quên
Spinoza chỉ được công nhận rộng rãi sau khi qua đời.
Nietzsche khi còn sống bị xem là “kẻ nguy hiểm” với xã hội.
Kierkegaard chết trong mâu thuẫn và nghèo khó, chỉ được tôn vinh nhiều năm sau.
Tư tưởng thật sự sâu sắc – thường không hợp thời.
Nhưng thời gian sẽ chọn lọc lại sự thật.
6. Họ không chỉ nói về tư duy – mà sống đúng với điều họ tin
Marcus Aurelius – hoàng đế La Mã – vẫn ghi chép nhật ký mỗi ngày để tự rèn bản thân, dù đang nắm quyền lực tuyệt đối.
Diogenes sống khổ hạnh đến mức bị xem là lập dị, nhưng đó chính là cách ông thực hành sự tự do triệt để.
Simone Weil sống như người vô sản, từ chối ăn khi người khác đói – vì bà tin lý tưởng không được thực hiện bằng lý thuyết.
Triết học, với họ, không nằm trên sách – mà nằm trong lựa chọn sống mỗi ngày.
7. Họ không có câu trả lời – họ chỉ có những câu hỏi đúng
Bạn có thể mong đợi một triết gia nói cho bạn biết “nên làm gì” – nhưng họ hiếm khi làm vậy.
Thay vào đó, họ hỏi:
– “Tại sao bạn nghĩ điều đó là đúng?”
– “Điều bạn tin – có phải do chính bạn suy nghĩ ra không?”
– “Bạn có đang sống cuộc đời của chính mình không?”
Triết học không trao cho bạn bản đồ – nó trao cho bạn… chiếc la bàn.
**Khi còn đi học, có thể bạn được dạy rằng triết học là thứ xa xôi, khó hiểu.
Nhưng khi bạn lớn lên, khi cuộc sống bắt đầu có những khoảng trống không thể lấp bằng tiền hay thành tích,
bạn mới hiểu: có những câu hỏi – chỉ triết gia mới dám đặt ra.**
Và hành trình trở về với chính mình có thể bắt đầu từ một trang sách đúng:
.jpg)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét