VÀI HÀNG VỀ THƠ ĐƯỜNG LUẬT
Sau 1000 năm Bắc
thuộc, nền văn hóa nước ta bị ảnh hưởng nền
văn hóa Trung Hoa một cách trầm trọng.Riêng về mặt Thi Phú,tới
thời nhà Hán,
Trung Hoa cũng đã tiến rồi,nhưng cho đến thời nhà Đường mới là
thời cực
thịnh và có Thơ Đường Luật ra đời.
Thơ Đường Luật có
những luật lệ ràng buộc,đòi hỏi thi sĩ phải tuân hành .
Nếu ai sai phạm hoặc không tuân thủ thì thơ của họ gọi là thơ tự
do hay Cổ Phong.
Thơ Đường Luật
thông dụng là thơ Thất Ngôn Bát Cú luật Bằng vần Bằng ,
và thơ Thất Ngôn Bát Cú luật Trắc vần Bằng . Thể thơ này một bài
gồm có 8 câu ,
5 vần , mỗi câu 7 chữ .Tám câu được phân chia và gọi như sau :
- Câu 1&2 gọi là Đề : Nhập đề.
- Câu 3&4 gọi là Thực ( Trạng): Tả đề : Nói rõ thêm đề.
Hai câu này phải đối nhau.
-Câu 5&6 gọi là Luận : Bàn rộng thêm đề.
Hai câu này phải đối nhau.
-Câu 7&8 gọi là Kết : Kết thúc đề.
Khi xong bài, ghép đề
và kết lại, xem bài thơ có bị lạc đề không?
Như thế, một bài thơ Thất Ngôn Bát Cú có thể tách ra bốn bài thơ
Thất Ngôn Tứ Tuyệt bằng cách ghép:
- Đề và Thực
-Luận và Kết
-Thực và Luận
-Đề và Kết.
Nhiều đoạn tứ tuyệt ghép lại thành Thất Ngôn Trường Thiên.
Hai thể thơ thông dụng là: Luật Bằng vần Bằng và Luật Trắc vần Bằng.
Luật Bằng vần Bằng
Như thế, một bài thơ Thất Ngôn Bát Cú có thể tách ra bốn bài thơ
Thất Ngôn Tứ Tuyệt bằng cách ghép:
- Đề và Thực
-Luận và Kết
-Thực và Luận
-Đề và Kết.
Nhiều đoạn tứ tuyệt ghép lại thành Thất Ngôn Trường Thiên.
Hai thể thơ thông dụng là: Luật Bằng vần Bằng và Luật Trắc vần Bằng.
Luật Bằng vần Bằng
BBTTTBV
TTBBTTV
TTBBBTT
BBTTTBV
BBTTBBT
TTBBTTV
TTBBBTT
BBTTTBV
Luật
Trắc vần Bằng
TTBBTTV
BBTTTBV
BBTTBBT
TTBBTTV
TTBBBTT
BBTTTBV
BBTTBBT
TTBBTTV
Luật Bằng Trắc cho phép 1-3- 5 bất luận.
Nếu chữ thứ 5 mà T đổi qua B thì được.
Còn
vần B đổi ra T thì không nên.
2-4-6 phân minh.
Luật Đối
Một bài thơ Thất Ngôn Bát Cú phải đối nhau ở câu 3&4, 5&6.
Có 3 cách đối:
-Đối thanh: BT
-Đối ý:Thuận nghịch ý diễn tả
-Đối từ : Danh từ , tĩnh từ , động từ , trạng từ.
Sau đây là 2 bài thơ minh họa.
Đối ở Thực và Luận là tinh hoa của bài thơ, nó giúp đo
lường trình độ làm thơ Đường của tác giả. Bài thơ không có đối,
chỉ là bài thơ tự do hay Cổ Phong.
2-4-6 phân minh.
Luật Đối
Một bài thơ Thất Ngôn Bát Cú phải đối nhau ở câu 3&4, 5&6.
Có 3 cách đối:
-Đối thanh: BT
-Đối ý:Thuận nghịch ý diễn tả
-Đối từ : Danh từ , tĩnh từ , động từ , trạng từ.
Sau đây là 2 bài thơ minh họa.
-Luật Bằng Vần Bằng
Anh Nói Khoác
Ta con ông Cống cháu ông
Nghè ,
Nói có trên trời dưới
đất nghe,
Sức mạnh Hạng Vương(1)
cho một búng,
Cờ cao Đế Thích(2) chấp
đôi xe,
Nhảy ùm xuống biển lôi
tàu lại,
Chạy tốc lên non cõng
cọp về,
Độ nọ vào chơi trong nội
phủ
Ba ngàn Công Chúa phải
lòng mê .
Vô danh
-Luật Trắc Vần Bằng
Quốc Kêu
Khắc khoải sầu đưa giọng
lửng lơ
Ấy hồn Thục Đế(3) thác
bao giờ .
Năm canh máu chảy đêm hè
vắng,
Sáu khắc hồn tan bóng
nguyệt mờ.
Có phải tiếc non mà đứng
gọi
Hay là nhớ nước vẫn nằm
mơ ?
Canh thâu ròng rã kêu ai
đó ,
Giục khách giang hồ dạ
ngẩn ngơ !
Vô danh
Đối ở Thực và Luận là tinh hoa của bài thơ, nó giúp đo
lường trình độ làm thơ Đường của tác giả. Bài thơ không có đối,
chỉ là bài thơ tự do hay Cổ Phong.
Khôi Nguyên
(1) Sở Bá Vương Hạng Võ thời Hán Sở Tranh Hùng
có sức mạnh cử đỉnh
(2) Bạn Đế Thiên , nhân vật cao cờ tướng thời bấy giờ.
(3) Vua nước Thục mất ngôi,buồn rầu chết thành chimQuốc.Thường hay kêu suốt đêm mùa hè như tiếng khóc.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét