Chiếc tủ thờ Nhật Bản

Chiếc tủ thờ Nhật Bản

GN - Rất khác với cách thờ của nhiều nước,

hình ảnh Đức Phật được tôn trí lúc nào cũng có thể nhìn thấy,

tủ thờ Phật của người Nhật luôn được đóng cửa lại,

chỉ mở ra khi lễ Phật và một số ngày trọng đại.

Chiều Chủ nhật đầu năm 2013, người phụ nữ da trắng đã ngũ tuần, trao cho tôi tượng Phật và một tủ gỗ nhỏ màu đen

được quấn dây nhiều vòng kỹ lưỡng. Bà thỉnh thoảng gặp tôi tại các lễ hội văn hóa đa quốc gia mà tôi thường dẫn

đoàn múa Phật giáo đi trình diễn. Bà cho biết cha bà theo đạo Phật đã 20 năm, vừa qua đời, bà muốn gởi tặng

đồ thờ phượng người cha để lại. Theo lời bà, những món đồ này chắc cũng 100, 200 năm xưa cổ.

Chiếc tủ thờ Nhật Bản

Tôi cám ơn bà, hứa sẽ trân quý, gìn giữ những tặng phẩm này. Tượng Phật bằng gỗ có nét cổ xưa như đã trải qua hàng mấy trăm năm,

tỏa nét từ bi thanh tịnh. Tôi cung kính an vị Ngài trong tủ kính gồm những tượng Phật khác tôi sưu tầm được. 

Riêng tủ gỗ nhỏ, có kích thước cao 70cm, dài 30cm, rộng 30cm, nhìn bề ngoài không có gì đặc biệt,

tôi để trên bàn làm việc tại nhà, chờ hôm nào rảnh sẽ tháo dây xem. Biết đây là tủ thờ của người Nhật,

mỗi lần đi ngang qua tôi dừng lại, ngắm nghía, tạo niềm vui riêng cho mình bằng cách tự hỏi, tự đoán: nội thất tủ thờ này ra sao nhỉ?

Tôi hình dung: chắc cũng đơn giản giống như tủ thờ ông Địa người Việt bán buôn thường có.

Buổi tối tuần sau, pha ly trà xanh, thắp nén hương trầm cho người quá cố, chậm chạp tháo

những gút dây thắt chặt, nhẹ nhàng mở 2 cánh cửa đen. Tôi trố mắt, trầm trồ: ánh hào quang vàng lung linh phản chiếu!

Tôi ngạc nhiên như bước vào thế giới tâm linh có thật. Phía sau đôi cánh cửa đen ấy là nội thất dát vàng lóng lánh,

được bảo vệ thêm khung cửa chạm trổ tinh vi, với những mành lưới tạo nên sự huyền bí bên trong.

Bố cục hoành tráng phía sau lớp cửa đầu tiên làm tôi hồi hộp, tự hỏi không biết bên trong thế nào mà người Nhật thiết kế quá trân trọng?

Bên trong tủ thờ sau khi được mở cửa

Tôn dung Đức Phật ở giữa

Tôi cẩn thận mở khung cửa thứ 2: Một Phật Hùng Bảo Điện uy nghi, sáng ngời hiển lộ. Hình ảnh Đức Phật lấp lánh,

sống động tỏa từ quang chiếu rọi. Tôi lặng người, bàng hoàng, xuýt xoa: Không ngờ cái thùng gỗ bình thường ấy

lại chứa đựng một thế giới tâm linh trang nghiêm, tràn đầy Phật lực đến thế.

Tôi luôn khâm phục người Nhật rất nhiều điều, bây giờ tôi lại càng kính trọng nhiều hơn.

Cách làm tủ thờ Phật không khác gì nghệ thuật họ trồng bonsai. Một cây cổ thụ to lớn được họ gởi trọn lòng thành,

đem hết tâm trí làm nhỏ gấp nghìn lần nhưng không mất đi hình dáng, phong thái. Tủ thờ Phật cũng thế, họ đã đem kiến trúc

ngôi chùa to lớn vào tủ thờ cỏn con, cao chỉ hơn nửa thước ấy, nhưng không hề giảm đi uy lực, nét trang nghiêm vốn chỉ có nơi chốn thiền môn.

Bức tranh Phật treo bên trong tủ thờ tuy không lớn, từ đỉnh đầu Đức Phật đến đáy hoa sen chỉ 7cm nhưng là nơi kết tinh cao điểm hội họa,

kỹ thuật nhất trong toàn bộ tủ thờ. Đây cũng là điều dễ hiểu, vì dù tủ thờ được làm công phu đến mức nào đi chăng nữa cũng chỉ mục đích là thờ Phật. 

Sau khi phóng lớn bức tranh và xem xét kỹ lưỡng, cho đến bây giờ tôi vẫn thắc mắc làm thế nào nghệ nhân Nhật

có thể vẽ được những nét nhỏ hơn sợi tóc nhiều lần. Cách sử dụng màu và họa tiết hào quang có lẽ đã được thanh lọc qua bao đời,

tạo nên tổng thể bức tranh Phật rất linh động, chan chứa hiệu ứng tâm linh (ảnh dưới)

.

Trong tủ thờ có 2 ngăn kéo đựng nhang đèn pháp khí, một bảng gỗ được giấu khéo trong khung, khi làm lễ được kéo ra

để trưng bày chuông, đèn, phẩm vật. Việc thiết kế tủ thờ tinh xảo, gọn gàng phản ảnh không gian sống người dân Nhật khi mà nhà cửa,

phòng ốc có diện tích rất khiêm tốn.

Rất khác với cách thờ của nhiều nước, hình ảnh Đức Phật được tôn trí lúc nào cũng có thể nhìn thấy, tủ thờ Phật của người Nhật

luôn được đóng cửa lại, chỉ mở ra khi lễ Phật và một số ngày trọng đại. Mỗi cách có vẻ đẹp, đem lại lợi ích khác nhau. 

Với phương pháp của Nhật Bản, giây phút mở cánh cửa, người Phật tử đã chuẩn bị tâm hướng về Đức Thế Tôn.

Mở cánh cửa đầu tiên, hành giả từ bỏ thế giới bên ngoài để đi vào thế giới tâm linh riêng biệt. Nếu tâm tư chưa an ổn thì

khi mở cánh cửa thứ hai sẽ giúp thanh lọc những vọng động để tiếp nhận năng lượng tâm linh đang được tỏa chiếu từ Phật điện oai nghiêm.

Một không gian phản chiếu hào quang huyền diệu...

Say mê, nghiên cứu tỉ mỉ từng góc cạnh, đã khuya, tôi đi tắm tỉnh táo rồi lấy bồ đoàn tĩnh tọa trước tủ thờ, tắt hết đèn điện, thắp ngọn nến nhỏ, gõ tiếng chuông ngân vang...Một không gian phản chiếu hào quang huyền diệu.Tôi cảm nhận được năng lượng từ bi,thanh tịnh tỏa từ Đức Phật lung linh gần gũi

Ngồi thở đều, thở nhẹ, thở sâu - thấy an lạc hạnh phúc chi lạ. Ngọn nến tắt rồi tôi lại mong đêm mai thắp ngọn nến khác. 
Cám ơn người phụ nữ Hoa Kỳ và thân phụ bà đã cho tôi cơ hội khám phá vẻ đẹp Phật giáo Nhật Bản mà tôi chưa hề biết tới. 
Nguyện cầu nhân loại sống mãi trong tình thương và sự tỉnh thức trong ánh hào quang của Đức Từ Phụ.

Bài, ảnh: Huyền Lam