TRẦN BÌNH TRỌNG -Thơ Phan Thượng Hải và Thơ Họa

   

 TRẦN BÌNH TRỌNG

Chính danh Bảo Nghĩa chẳng hai lòng (*)
Tính mạng đem đền nợ núi sông
Thà quỷ nước Nam! Cam thọ tử
Dụ Vương đất Bắc? Chỉ hoài công
Trung quân vẫn giữ dù thua trận
Báo quốc chi sờn dẫu hạ phong
Chí khí trượng phu, đời liệt sĩ (*)
Xem thường sống chết tựa lông hồng. (*)

(Phan Thượng Hải)
3/30/15

(*) Chú thích:

Bảo Nghĩa hầu Trần Bình Trọng

Trượng phu thiên lý chí mã cách. Thái Sơn nhất trịch khinh hồng mao. (Chí làm trai dặm nghìn da ngựa. Gieo Thái Sơn nhẹ tựa hồng mao). (Chinh Phụ ngâm)

Trần Bình Trọng

Trong chiến tranh kháng Nguyên lần thứ hai, Bảo Nghĩa Hầu Trần Bình Trọng (1259-1285) đánh với quân Nguyên, bị bắt ở Thiên Mạc (khúc sông Châu Giang nối với sông Hồng ở Khoái Châu, Hưng Yên) và quân Nguyên chiếm Thiên Trường (Tp Nam Định bây giờ). Ông Trần Bình Trọng bị Thoát Hoan dụ hàng, ông khẳng khái chịu chết và nói rằng “Ta thà làm quỷ nước Nam chớ không thèm làm vương đất Bắc”.

Ông Phan Kế Bính có bài thơ vào đầu thế kỷ 20:

TRẦN BÌNH TRỌNG

Giỏi thay Trần Bình Trọng
Dòng dõi Lê Đại Hành
Đánh giặc dư tài mạnh
Thờ vua một tiết trung
Bắc vương sống mà nhục
Nam quỷ thác cũng vinh
Cứng cỏi lòng trung nghĩa
Ngàn thu tỏ đại danh.

(Phan Kế Bính)

Nhờ bài thơ trên sử gia hiện đại mới nghĩ ra tông tích của ông Trần Bình Trọng: ông là con trai độc nhất của bà Chiêu Thánh công chúa (trước là vua Lý Chiêu Hoàng) và ông Lê Phụ Trần.

Đây là tất cả những sự kiện trong Đại Việt Sử Ký Toàn Thư về ông Lê Phụ Trần và ông Trần Bình Trọng:

Ông Lê Tần có công giúp nhà Trần trong cuộc kháng Nguyên lần thứ nhất nên vua Trần

Thái Tông (vua đầu tiên của nhà Trần) đổi tên ông là Lê Phụ Trần, phong tước là Bảo Văn Hầu và gả vợ cũ của mình là Chiêu Thánh công chúa cho. Hai người nầy ở với nhau 20 năm có một trai là Lê Tông và một gái.

Khi chồng của công chúa Thụy Bảo (con Thái Tông) là Uy Văn Vương Toại chết sớm, Trần Thái Tông gả Thụy Bảo cho ông Trần Bình Trọng, phong tước là Bảo Nghĩa Hầu. Ông Trần Bình Trọng vốn dòng dõi Lê Đại Hành vì “ông cha có công” nên được mang họ vua là họ Trần.

Sử gia hiện đại nghĩ là hậu duệ của vua Lê Đại Hành có công lớn với nhà Trần chỉ có thể là ông Lê Phụ Trần mà thôi do đó mới có giả thuyết: ông Lê Tông (con Lê Phụ Trần) là ông Trần Bình Trọng vì ông Lê Phụ Trần là Bảo Văn Hầu và ông Trần Bình Trọng là Bảo Nghĩa Hầu (cùng một chữ Bảo).

Con gái của ông Trần Bình Trọng sau nầy là quý phi của vua Trần Anh Tông (con Nhân Tông) và sinh ra vua Trần Minh Tông. Ông Trần Bình Trọng là rể của vua Trần Thái Tông cũng như ông Trần Hưng Đạo.

Thơ Họa:

1./ TRẦN QUỐC TOẢN

Tuổi trẻ tài cao quyết một lòng
Liều thân giết giặc cứu non sông
Hoàng ân báo đáp xung hào khí
Cường địch tan tành lập chiến công
“Hàm Tử cầm Hồ” đầy dũng cảm (*)
“Chương Dương đoạt sáo” rạng oai phong (*)
Hùng anh khởi nghĩa từ niên thiếu
Muôn thuở vinh danh giống Lạc Hồng.

(Phan Thượng Hải)
3/30/15

(*) Chú thích:

Đoạt sáo Chương Dương độ. Cầm hồ Hàm Tử quan (Trần Quang Khải)

Trần Quốc Toản

Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản (1267-?) là con Uy Vũ Vương Trần Nhật Duy và là cháu nội của vua Trần Thái Tông. Ông Trần Nhật Duy là con vua Trần Thái Tông nhưng khác mẹ với vua Trần Thánh Tông.

Theo nguyên văn của Đại Việt Sử Ký Toàn Thư:

Vì nhỏ tuổi (16 tuổi) không được dự bàn (hội nghị kháng Nguyên ở Bình Than vào năm 1282) nên ông Trần Quốc Toản trong lòng hổ thẹn, phẫn kích, tay cầm quả cam, bóp nát lúc nào mà không biết. Sau đó lui về (nhà) huy động hơn nghìn gia nô và thân thuộc, sắm vũ khí, đóng chiến thuyền, viết lên cờ 6 chữ “Phá cường địch, báo hoàng ân” (Phá giặc mạnh, báo ơn vua).

Sau nầy khi đối trận với giặc, tự mình xông lên trước quân sĩ, giặc trông thấy phải lui tránh, không dám đối địch. Đến khi mất, vua rất thương tiếc, thân làm văn tế, lại gia phong tước vương.

(Cũng theo ĐVSKTT) Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản có mặt trong 2 trận là trận Hàm Tử (với Chiêu Văn Vương Trần Nhật Duật và ông Nguyễn Khoái) và trận Chương Dương (với Chiêu Minh Vương Trần Quang Khải và ông Phạm Ngũ Lão). Trong trận Hàm Tử, quân nhà Trần có sự trợ giúp của một đoàn quân người Tàu trung thành với triều Tống dưới sự lãnh đạo của ông Triệu Trung (có lẽ là hoàng tộc triều Tống vì vua Tống họ Triệu).

2./ TRẦN QUỐC TUẤN

Nén chặt tình riêng tận đáy lòng*
Chung nguyền đánh giặc giữ non sông
Bạch Đằng cọc nhọn vừa bày kế
Quốc Tuấn tướng tài đã lập công
Hưng Đạo Đại Vương nên tước hiệu
Thánh Trần hậu thế được dân phong
Ngời trang sử chống quân xâm lược
Bất tử thần linh cõi Lạc Hồng

Lý Đức Quỳnh
30/3/2025

*Do vua Trần Thái Tông lên ngôi và kết hôn đã lâu nhưng chưa có con nối dõi, thái sư Trần Thủ Độ đang nắm thực quyền phụ chính ép cha ông là Trần Liễu phải nhường vợ là Thuận Thiên công chúa (chị của Lý Chiêu Hoàng) cho Trần Thái Tông vì bà đang mang thai với Trần Liễu được ba tháng, đồng thời giáng Lý hoàng hậu xuống làm công chúa.

Phẫn uất, Trần Liễu họp quân chống lại nhưng thế cô không làm gì được, phải xin đầu hàng. Vua Thái Tông vì thương anh nên xin với Trần Thủ Độ tha tội cho Trần Liễu, nhưng quân lính đều bị giết. Mang lòng hậm hực, Trần Liễu tìm người tài nghệ để dạy văn, võ cho Trần Quốc Tuấn.

Lúc Trần Liễu ốm nặng, sắp mất, cầm tay Trần Quốc Tuấn, trăn trối: "Con không vì cha lấy được thiên hạ, thì cha chết dưới suối vàng cũng không yên lòng được"….(Chép lại trên Wikipedia)

3./ KÍNH NHỚ TRẦN BÌNH TRỌNG.

Yêu nước,thương nòi quyết một lòng 

Hy sinh mạng sống cứu non sông 

Dù cho bị bắt đâu nề tử

Dẫu cố chiêu hàng chỉ uổng công 

Lừng lẫy tinh thần đời kẻ sĩ 

Rạng ngời khí phách bậc uy phong 

Đem tài giữ cõi xua binh biến 

Cái chết nhẹ như sợi chỉ hồng!

LAN.

(31/03/2025).

4./ HAI BÀ TRƯNG

Đánh đuổi ngoại xâm quyết một lòng

Ơn đền, nợ trả với non sông

Xông pha trận mạc liều thân xác

Đánh đuổi giặc thù lập chiến công

Phỉ chí hiên ngang đời dũng sĩ 

Nêu gương tiết liệt kẻ quần hồng

Tiếng tăm lừng lẫy vang bờ cõi

NHỊ THÁNH oai hùng, sử sách phong (*)

Sông Thu

( 31/03/2025 )

(*) Hai Bà Trưng được phong là Nhị Thánh Mê Linh

5./Trần Bình Trọng
Họa Hoán vận

Bình Trọng đầu rơi vẫn giữ lòng
Mang thân đền đáp nợ non sông
Quỷ Nam chỉ muốn đừng chiêu dụ
Vương Bắc nào ưng chớ uổng công
Phận tướng sa cơ thề cháu Lạc
Đời trai thất trận nguyện con Hồng
Lưu hương khí khái ngời thanh sử
Bảo Nghĩa Hầu, Vua sắc tứ phong

ThanhSong ntkp
CA. 31/03/2025


6./ HỌA: ANH HÙNG LƯU DANH SỬ

Nghĩa cả bao năm chẳng đổi lòng,
Anh hùng lưu tích sử non sông.
Trọn tình danh tướng thà cam tử,
Vị quốc không màng kể đến công.
Tính khí khó ai đem sánh kịp,
Gương cao đâu dễ dụ quyền phong.
Con Rồng cháu Lạc rền vang tiếng,
Bình Trọng Trần gia rạng giống Rồng.
^
Lưu danh giữ nghĩa khí non sông!

HỒ NGUYỄN (31-3-2025)


7./ Kính Họa Vận : TRẦN BÌNH TRỌNG

         ( 1259 - 1285 )

“Bảo Nghĩa” anh hùng nguyện một lòng 

Trung quân ái quốc, nợ non sông 

Sa cơ chịu chết, nên làm quỷ 

Thất thế hy sinh, dụ mất công 

Quyết chiến xả thân dù một trận 

Trung quân, ái quốc há vương phong 

Trượng phu hảo hán thà phơi xác 

Vinh nhục đành cam bấc lụi hồng…

MAI XUÂN THANH 

Silicone Valley, March 31, 2025

Chú thích : 

Triều Trần có nhiều danh tướng chống ngoại xâm lẫy lừng nhất trong lịch sử nước nhà 

Bảo Nghĩa Hầu : TRẦN BÌNH TRỌNG

Hoài Văn Hầu : TRẦN QUỐC TOẢN

Hưng Đạo Đại Vương TRẦN QUỐC TUẤN

Danh Tướng  : 

TRẦN KHÁNH DƯ, TRẦN NHẬT DUẬT

PHẠM NGŨ LÃO, YẾT KIÊU… đã để lại tiếng thơm muôn thuở