CHỮ “TÀI” -Thơ Phan Thượng Hải và Thơ Họa

CHỮ “TÀI”

Phàm nhân tài nghệ hảo tùy thân
Đạo đức tài năng kiến phước phần
Tài “thiệt” sống còn nơi thế tục
Tài “chơi” chết dỡ lúc phong trần (*)
Tài làm tài nói không gian giả
Tài học tài hành hướng thiện chân
Tiến hóa văn minh tài phát triển
Tài lành trí tuệ trợ lương nhân.

(Phan Thượng Hải)
11/9/25

(*) Cái Tài mà ông Nguyễn Du tả ở trong Truyện Kiều là Tài "chơi" chứ không phải là Tài "thiệt". Tui thấy nếu lấy nó làm thí dụ tiêu biểu cho "chữ" Tài thì không đúng?


Thơ Họa:


HIỀN TÀI

Hiền tài, lúc sống hiển vinh thân
Chết rạng tài danh, đẹp mộ phần
Tài giống minh quân bình cõi loạn
Tài như bác học ổn dương trần
Tài xây quốc thể cường khang thịnh
Tài giữ đạo người thiện mỹ chân
Hạnh phúc dân nhờ tài kiến tạo
Tài là tinh túy bậc hiền nhân

Lý Đức Quỳnh
10/11/2025

THỰC TÀI
(hoán vận)

Thực tài không vị nghĩa vinh thân
Mưu nghiệp vì Dân đặng góp phần
Tài mọn,tâm tà?...nhơ Quốc thể
Tài cao ,đức trọng!...rạng dương trần!
Tài xoay vận hội hòa thời đại
Tài dựng cơ đồ thuận đạo nhân
Xuất chúng tài hoa đường học thuật
Khiêm nhường từ tốn vẹn tình chân!

Nguyễn Huy Khôi
10-11-2025


ANH HÙNG HÀO KIỆT

Hào kiệt, anh hùng bậc nghĩa nhân
Sáng danh tài đức giữa đời trần
Tinh thần bất khuất gìn sông núi
Lý tưởng miệt mài quên xác thân
Giữ vững non sông liền một dải
Dựng xây tổ quốc đep muôn phần
Gương nêu sử sách bền muôn thuở
Hình ảnh rạng ngời Thiện Mỹ Chân.

Sông Thu
(10/11/2025 )


TÀI MỌN .

Một chữ Tài khan, đã khổ thân
Nói chi Tài Lộc chiếm đa phần
Tài Hoa có thể như mây khói
Tài Đức đôi phen cũng bụi trần
Chưa nghĩ Tài Cao e giả tưởng
Đành buồn Tài Kém bởi thật chân
Thì thôi Tài Vặt cho yên chuyện
Hoặc thích Tài Lanh chuyện thế nhân …
Utah 10- 11 - 2025
CAO MỴ NHÂN



ĐỨC -TÀI

Anh tài vị quốc dẫu vong thân
Toàn vẹn non sông quyết góp phần
Văn giỏi lập mưu ngời trí tướng
Vỏ hay tính kế rạng danh Trần*
Đem tài cống hiến lưu kim cổ
Lấy đức thiện hành cảm ác nhân
Oán bỏ, thù buông tâm hỉ xả
Muôn dân vui sống cảnh minh chân!.

LAN.
(11/10/2025).
*TRẦN HƯNG ĐẠO.


Kính Họa Vận : TÀI NĂNG…

Tài nghệ thất phu hạnh thủ thân
Tài năng đạo đức phước duyên phần
Tài sơ trí thiển nơi phàm tục
Tài cán mắt mù chốn bụi trần
Tài học tu mi kia thức giả
Tài trai nghĩa sĩ nọ tâm chân
Tài chi sức mọn không thi triển
Tài giỏi kinh luân cứu thế nhân…

MAI XUÂN THANH
Silicone Valley, November 10, 2025


TỰ THÚ

Ngẫm biết vô tài thật tủi thân!
Tài cao chí cả ước chia phần
Tài ba mãi học miền dương thế
Tài đức hoài ghi cõi bụi trần
Tài mọn u sầu thôi thỏa chí
Tài hèn hổ thẹn muốn dừng chân
Giờ đây tự thú tài ranh mãnh
Cảm mến hiền tài bậc chính nhân!

Như Thu
11/10/2025


HỌA: CHÂN TÀI

Tài trí luôn gìn trọng giữ thân,
Tài không tính toán phước cao phần.
Tài gieo ác độc dơ dòng tục,
Tài kéo mưu sâu bẩn gót trần.
Tài giữ tâm dơ thành dối trá,
Tài lưu thật dạ tạo nguồn chân.
Tài ươm phúc hạnh chăm mầm thiện,
Tài chất cao ngời sáng đức nhân.
*
Tài xua dối trá tạo tình thân!

HỒ NGUYỄN (10-11-2025)

Đỗ Chiêu Đức :

Kính Bác sĩ,
Theo tôi, thì cụ Nguyễn Du nhắc đến "Chữ TÀI liền với chữ TAI một vần" là chữ TÀI "Thiệt" chớ chẳng phải TÀI "Chơi" đâu !? Vì TÀI "Chơi" cũng là TÀI "Thiệt" mà ! Không có TÀI CHƠI sẽ chơi không đẹp, chơi không tới nơi tới chốn, muốn chơi "mút chỉ cà tha" thì cũng phải Biết Chơi mới được, mà Biết Chơi thì phải có Tài Chơi Thiệt... Chớ lơ tơ mơ, ngơ ngơ ngáo náo không "Có Tài Thiệt" thì làm sao biết Chơi cho đẹp được ! Trở lại với chữ TÀI của cụ Nguyễn Du...
Theo tôi nghĩ thì ý của cụ chỉ muốn biện minh cho thuyết "Tài Mệnh Tương Đố" mà thôi : Người bình thường không có tài hoa gì đặc biệt, thì cuộc sống cũng sẽ bình thường không có gì đặc biệt; Còn người có "Tài hoa lỗi lạc" thì cuộc đời cũng sẽ lắm gian truân chìm nổi... Điều nầy cũng rất hợp lý với cuộc sống tự nhiên của con người trong xã hội nhân quần. Ví dụ :
- Người có Tài Văn. Thi đậu làm quan, thì trong quan trường cũng sẽ gặp nhiều thăng trầm như : Bị đày, bị biếm, bị cách chức tới chách chức lui... Muốn làm đến chức Thượng Thư, Thừa Tướng... cũng phải trầy vi tróc vảy lắm mới có được...
- Người có Tài Võ. Đậu Võ Trạng, cầm quân đi đánh nam dẹp bắc, xông pha chiến trận, vào sinh ra tử nhiều phen mà... không chết thì mới lên đến chức Tướng quân được...
Nên... Theo tôi nghĩ, hễ nói là "Có Tài" thì đều là TÀI THIỆT chớ không phải TÀI CHƠI. Có điều khác nhau là Người Ta dùng cái TÀI đó như thế nào mà thôi. Ví dụ như "Dùng cái TÀI đó để giúp người, giúp đời, an bang tế thế... hay dùng cái TÀI đó để hại người, hại nước để làm lợi cho riêng mình... và vì thế mà ông bà ta thường dạy bảo là "Có TÀI còn phải có ĐỨC nữa"...
Và... cuối cùng, xin được cùng họa vận với Bác sĩ :


CHỮ "TÀI"


Bản lĩnh là tài nghệ bản thân,
Phát huy vô tận chẳng kiêng phần.
Tài tình xuất chúng vinh tiên Tổ,
Tài bộ tuyệt luân đẹp cõi trần.
Tài trí siêu quần mang lợi nước,
Tài hoa tuyệt đỉnh lại cầu chân.
Tài Cao Bát Đấu danh thiên cổ,
Tài đức song toàn lợi vạn nhân.
Đỗ Chiêu Đức

11-10-2025

TÀI

(Mươn điển t1ch Trung Quốc )
Đời do âm đức thực do thân
Tôi / Chúa suy ra có phải phần?
Hàn Tín thiếu thời người dưới thấp
Lưu Bang thuở nhỏ kẻ vai trần
Trương lương chiếm được rồi lìa chốn
Phạm Lãi lấy về lai sải chân
Tần Cối gian tâm dầu rán chín*
Lưu Cơ tuyệt tự bởi Minh nhân.**


* Dầu Chéo Quẩy .Tên vợ chồng Tần Cối.
** Phò Minh lại chết dưới tay Minh.
2025-10-11
Võ Ngô



TÀI

Hữu tài đắc dụng ắt nên thân
Vô học tài sơ khó được phần
Kẻ sĩ đa tài an bá tánh
Thất phu tài vụn loạn dương trần
Đức tài hợp lực ngăn gian trá
Tài trí góp phần tránh giả chân
Khiêm tốn anh tài đừng tự đại
Hiền tài cứu khổ chính cao nhân

Hưng Quốc
Texas 11-10-2025

ĐA TÀI

Lập chí mai này phải tiến thân,

Quyết vì dân nước sẽ chung phần.

Tài tình biết mấy nên thi thố!

Tài giỏi bao nhiêu hãy tất trần!

Tài cán làm nên người xuất chúng,

Tài năng thể hiện tính thiên chân.

Tài hoa nở mặt trang danh sĩ,

Tài đức lưu hoài danh thiện nhân.

Đỗ Quang Vinh

phụng họa

10-11-2025

 CÓ TÀI 

Thế gian tưởng nhớ vị vong thân 

Phúc đức ông cha tài có phần 

Tài khiển quân binh bình trị quốc 

Tài mưu thao lược tiếng dương trần 

Tài vì lợi ích cho quần chúng 

Tài thuyết muôn người hành thực chân 

Tiến hoá kỷ nguyên tài ứng dụng 

A.I rộ nở nhớ tài nhân ..

                        Yên Hà 

                      11/11/2025 

KÍNH HỌA: HIỀN TÀI.

Hiền Tài Chính Nghĩa thuận Tâm thân

Đạo Đức gìn trau hưởng Phước phần.

Quân Tữ Người Hiền gương mẫu chúng...

Tiểu Nhân xão quyệt ác gian trần...

Giả Chân phân biệt Người Trung Ninh.

Tài Đức vẹn toàn  Trân quý Chân...

Bác Ái Từ Bi, Khiêm Tốn giữ,

Hiền Tài giúp Nước Tạo Nền Nhân....

Mỹ Nga, 12/11/2025  AL, 23/10/ ẤT TỴ.

ĐỒNG TIỀN

Bạc tiền đen đỏ chỉ hư thân

Chớ đổ lỗi cho tại số phần

Tiền giả * đốt chơi nơi kẻ chết

Tiền chân ** in thiệt chốn dương trần 

Tiền người gian trá do man dạ

Tiền kẻ lọc lừa bởi ác nhân

Xử dụng đồng tiền cho đúng cách

Nếu dùng sai chỗ lệch tâm chân

songquang 

20251111

* tiền giả là giấy tiền vàng bạc cúng đốt theo người chết

** tiền chân là đồng tiền thật dùng trao đổi cho người trên thế giới

Tài II

Xn góp họa hoán vận

Tài không do đức chức không nhân!

Nào phải cúc cung mới được phần

Hạng Vũ phụ công đành táng mạng*

Đổ Hồi vướng cỏ bị vong thân**

Khổng Minh tận tụy tiêu nhà Thục***

Hưng Đạo uy phong cứu nghiệp Trần****

Bởi thế soi đời không kiếm phẩm

Miệng ba khó đoán được toàn chân.*****

2025-11-13

Võ Ngô

* Hạng Vũ không nghe Phạm Tăng nên vong mạng.

** Đổ Hồi dũng tướng nhà Tần bị cỏ kết làm vong mạng.

*** Khổng Minh trung thành với vua ngốc nên...

**** Nếu Bệ Hạ muốn hàng giặc , chém đầu thần trước đã.

***** Ba chữ Khẩu thành chữ Phẩm , ba cái miệng thành cái chợ.

 .Tài III

Phải chăng tài trí được nên thân!
Sức vóc mưu cao mới góp phần.
Bá Lý già nua còn nhận chức*
Nguyễn Hiền trẻ nhỏ được thành nhân**
Trưng vương đuổi giặc ra ngoài xứ
Thánh Gióng đạp thù ở dưới chân
Mọi việc trên đời đâu sự thật
Trăm phương ngàn kế của người trần.
2025-11-15
Võ Ngô

* Bá Lý Hề 72 tuổi mới được rước làm quan nhà Tần
** Năm 1247, Nguyễn Hiền đỗ Trạng nguyên khi mới 12 tuổi,
trở thành Trạng nguyên đầu tiên và trẻ tuổi nhất trong lịch sử khoa cử Việt Nam.