Thơ Xướng Họa kỳ 22-nhóm Vườn Thơ Mới-Chủ đề: Thanh Thủy Thanh Sơn

Lời nói đầu bài xướng

Nhìn lại từ Hán Việt trong văn học sử Việt Nam mà đời sống bình thường ít ai để ý, tôi khám phá ra cái hay của nó. Thí dụ từ thanh thủy và thanh sơn. Trong tiếng Việt ta thì đồng âm, dị nghĩạ . Chữ "thanh" trong thanh thủy (thủy là nước trong) thì chữ "thanh" thuộc bộ thủy, còn "thanh sơn" (sơn là núi xanh) thì "thanh" không thuộc bộ thủy, mà thuộc bộ thanh

清水 : thanh thủy

青 山 : thanh sơn

Rõ ràng khi viết chữ thanh 清 trong thanh thủy, nó không giống chữ thanh 青 trong thanh sơn. Đó là lý do tạo cho tôi hiếu kỳ học hỏi thêm. Nó gây cho tôi cảm xúc để làm ra bài thơ khi đọc hai câu thơ dưới đây của thiền sư Thích Minh Niệm

清水 本 無 憂,因 風 潯面

青 山 偕不老,為 雪白 頭

“Thanh thủy bổn vô ưu, nhân phong tầm diện

Thanh sơn giai bất lão, vị tuyết bạch đầu”

Tạm dịch:

Mặt hồ vốn trong xanh, không u sầu. Nhưng vì bị gió thổi nên mới lăn tăn nhăn nhó và khi gió ngừng thì mặt hồ sẽ lặng yên.

Cũng vậy ngọn núi kia vốn là ngọn núi xanh, nhưng bị tuyết phủ thoạt nhìn trắng xóa nên tưởng đã già nua khi tuyết tan ngọn núi xanh sẽ xuất hiện trở lại.

Bản tánh tốt đẹp, của con người vẫn còn đó, bản chất trong sáng của họ vẫn chưa hề suy giảm, chưa hề tan biến.

Chỉ vì họ chưa biết cách bảo vệ tâm hồn, để cho ngoại cảnh tác động khiến họ có những lời nói, hành động không dễ thương, gây nát lòng nhau mà thôi.

Nếu có trí, sẽ nhận ra đó là hiện tượng nhất thời.

Và không nên đánh đồng hiện tượng nhất thời và bản thể chân thật.

Dưới đây là bài cảm tác của HLO qua hai câu thơ trên theo thể thất ngôn bát cú

Bài xướng:

THANH THUỶ, THANH SƠN

Mặt hồ vắng lặng tợ như gương, 

Cơn gió thoáng qua luống đoạn trường.

Núi thẳm non xanh màu mắt biếc,

Non cao tuyết trắng bạch đầu sương.

Bình minh trở lại thanh xuân mãi,

Bản ngã quy tâm đẹp lạ thường.

Kiên cố quay về như núi đứng,

Thị phi người trí vẫn kiên cường.

 香麗 鶯 

Hương Lệ Oanh 

Tôi xin mạn phép nói thêm về cái ý nghĩa tên Lệ Oanh của tác giả được người bạn, một cựu sinh viên  Đại Học Sư Phạm Sài gòn, ban Hán Việt phân tích.

Khi ta đọc tên Hương Lệ Oanh thì dịch nôm na là mùi hương nước mắt của chim oanh nhưng khi ta thay chữ lệ 淚  (11n): Nước mắt thuộc bộ thủy 水 là nước bằng  chữ lệ 麗 thuộc bộ  lộc 鹿 nghĩa là đẹp thì rất hay.  

Thí dụ :

- Diễm lệ 豔麗 tươi đẹp, đẹp lộng lẫy. 

- Lệ kiều: đẹp, dễ thương. 

- Lệ nhân: người đep. 

- Lệ chất: tính chất đẹp 

Oanh: 鶯 loài chim oanh, thuộc bộ  điểu 鳥

Khi tôi  viết đoạn văn này, rất mong quí đọc giả có thêm phần thú vị về chữ Hán Việt mà tiền nhân ta đã góp công nghiên cứu. 

HỌA 1: 

TÂM THANH TỊNH

Tĩnh lặng, sông hồ sáng lóa gương,
Chứa bao tinh tú giữa đêm trường.
Gió đùa, mặt nước lao xao sóng,
Mưa phủ, đầu non trắng xóa sương.
Tính thiện mòn hao, tiên hóa tục,
Căn lành buông bỏ, thánh ra thường.
Giữ tâm minh kính nơi trần thế,
Soi tỏ ngộ mê với nhược cường...
Minh Tâm 

Họa 2:

CHÍ LẬP THÂN
Sương phủ mặt hồ phẳng tợ gương
Lá lay gió cuốn động miên trường
Giật mình sương xuống rơi đầu ngõ
Tỉnh giấc đêm tàn đọng giọt sương
Đồi núi tuyết tan in dáng cũ
Hành nhân ngộ đạo thật phi thường
Kiên trì học hỏi rèn tâm thức
Thành đạt thân trai, chí quật cường!
Nguyễn Cang  

Họa 3: 

BÌNH TÂM

Tháng lụn năm mòn hoen ố gương

Thì thôi đom đóm rọi canh trường

Non xanh, nước biếc nhuần mưa nắng

Vực thẩm, mây ngàn gội khói sương

Trí thiển nào mơ điều vĩ đại

Tài sơ đâu sánh việc phi thường

Tâm bình ngoảnh lại đời luân chuyển

Muốn ngẩn đầu cao phải tự cường.

 Nguyên Triêu Dương

Họa 4:

TÂM SÁNG

Sóng gió qua hồ sáng tựa gương

Trời xanh nước biếc lại viên trường

Dù cây lắm độ mùa thay lá

Mặc núi bao lần đỉnh gội sương

Bản thể vốn không,nào hoại diệt

Nhân duyên tạm có,tất vô thường

Thu đông tiếp hạ,rồi xuân tới

Hoa nở nhờ tâm biết tự cường.

Lý Đức Quỳnh 

 Họa 5:

TỈNH THỨC

Nước sâu nước lặng như tờ    

Mạch ngầm không sóng vỗ bờ mà kinh!

Phẳng lặng mặt hồ tỏa ánh gương

Tự mình dọi sáng rạng miên trường

Diệu linh thanh thủy phơi mưa nắng

Tinh tú thanh sơn ẩn tuyết sương

Hòa giữa muôn loài soi bản ngã

Niệm trong vạn vật thấu vô thường

Thấp cao vốn ở tầm tài đức

Hợp lẽ càn khôn,thuận đạo cường.

      17-8-2019

Nguyễn Huy Khôi

Họa 6:

NON BỒNG,NƯỚC NHƯỢC

Hồ nước trong xanh lặng tợ gương

Không mưa gió, tịch mịch đêm trường

Non bồng, tiên cảnh nơi dương thế

Nước nhược địa đàng, đỉnh núi sương

Học Đạo tu thân người trẻ mãi

Tham thiền dưỡng tánh cõi vô thường

May duyên đắc ý lòng thanh tịnh

Định phận thành “nhân” chí quật cường

Mai Xuân Thanh

 Ngày 17/08/2019

Họa 7: 

HÝ TRƯỜNG

Nước hồ lặng sóng ngỡ là gương

Gió thổi cảnh thay giống hý trường

Bản chất đứng yên luôn tốt đẹp

Căn nguyên biến đổi sẽ vô thường

Trò đời đừng tưởng không hư ảo

Cuộc thế chớ mơ chẳng quật cường

Núi thẩm im lìm xanh tựa ngọc

Tuyết rơi phủ kín trắng như sương

songquang 

20190818

Họa 8:

LÒNG CHINH NHÂN

Mặt hồ phẳng lặng sáng như gương

Chợt đến,cơn giông,cảnh vũ trường

Đáy nước mây lồng là ảo ảnh

Ngọn cây bóng rọi đã mờ sương

Non cao tuyết phủ như miên viễn

Nắng ấm xuân sang lại khác thường

Giông bão qua đi ao lắng đọng

Thành tâm nhất dạ,mãi hùng cường.

Thanh Hoà

Mời xem :Thơ Xướng Hoạ Kỳ 21-nhóm Vườn Thơ Mới-Chủ đề: HOÀI CẢM