Mừng năm mới, vui Xuân đón Tết, tất cả mọi người đều chúc nhau NĂM MỚI VUI VẺ; chữ Nho là TÂN NIÊN KHOÁI LẠC 新年快樂 ! Âm Quan Thoại là "XIN-NIÁN KUÀI-LÈ", ngày xưa Chợ Lớn là thế giới của người Quảng Đông nên Tết đến là khắp nơi đều nghe tiếng chúc nhau "Cống-hỉ fat-xồi !" là CUNG HỈ PHÁT TÀI 恭喜發財! là lời chúc của giới thương buôn luôn luôn lấy lợi nhuận làm đầu, nên họ rất thực tế, mừng năm mới thì cứ "Chúc nhau Phát tài!". Còn bây giờ ở xứ Huê-Kỳ nầy thì cái gì cũng HAPPY : Hết Happy Hallowing, rồi Happy Thanksgiving, bây giờ thì tới HAPPY NEW YEAR !
Người Mỹ chỉ ăn Tết rầm rộ ở phố Times Square với quả cầu khổng lồ mà cả thế giới đều theo dõi, nhưng họ chỉ nghỉ vỏn vẹn có ngày MỘT TÂY để ăn Tết Tây mà thôi; Hai Tây thì lại đi làm bình thường rồi. Chỉ những khu phố có người Hoa, người Việt... nói chung là người Châu Á là còn ĂN TẾT ì sèo cho đến hết tháng Giêng là tháng ăn chơi theo Âm Lịch. Một số cộng đồng người Mỹ ở gần người Hoa cũng bị ảnh hưởng theo các phong tục và cách ăn Tết. Ở đây ta chỉ nói về phong tục dán câu đối đỏ để mừng xuân đón Tết mà thôi !
Câu đối tết "truyền thống" thường thấy nhất của người Mỹ là :
Eat well sleep well have fun day by day,
Study hard work hard make money more and more.
Có nghĩa :
Ăn ngon, ngủ ngon, vui ngày qua ngày,
Học lắm, làm lắm, tiền nhiều thêm nhiều.
Chữ Nho là :
食好睡好，日日快樂； Thực hảo thụy hảo, nhựt nhựt khoái lạc;
學勤習勤，多多賺前！ Học cần tập cần, đa đa trám tiền !
Câu đối nầy thường thấy các du học sinh Mỹ treo hoặc dán trước cửa phòng Apartment trong những ngày Tết Âm lịch. Bức hoành phía trên ở giữ hai câu đối là : GILIVABLE có nghĩa là HÒA HỢP, và ở chính giữa bên dưới là chữ LUCK là MAY MẮN. Tất cả đều theo bài bản bộ liễn Tết truyền thống của Trung Hoa, như hình minh họa dưới đây :
Theo đà giao lưu văn hóa giữa Âu-Á ngày một gia tăng, những câu đối mang phong cách "Chinglish" (Chinese English) ngày một nhiều hơn và đa dạng hơn. Một con buôn đến từ Bắc Kinh cho biết, mỗi năm Tết đến ông đều bán ra khoảng 600 đôi liễn bằng tiếng Anh theo đủ các dạng và các loại hình. Viết tiếng Anh theo kiểu "Chinglish" đôi khi không cần phải đúng với văn phạm tiếng Anh, như :
好好學習，天天向上. Hảo hảo học tập, Thiên thiên hướng thượng.
Có nghĩa :
Học tập cho thật tốt; Mỗi ngày đều đi lên ! thì...
viết thành tiếng Anh là :
Good good study， day day up !
... rõ "bồi" !
Nhưng câu đối Tết thì hay hơn vì cũng ăn vận đàng hoàng, như :
Vế ra ： Happy NewYear ！ (新年好 Tân niên hảo)
Vế đối ：Money Runs Here ！(錢來到 Tiền lai đáo)
Lại còn vừa ăn vận vừa đối xứng nữa chớ, xem câu sau đây :
Vế ra : Daily progress climbing upward, (天天進步天天上)
Vế đối : Yearly success flying forward. (歲歲成功歲歲高)
Chữ Nho là :
Thiên thiên tiến bộ thiên thiên thượng,
Tuế tuế thành công tuế tuế cao !
Có nghĩa :
Mỗi ngày một tiến bộ, mỗi ngày một lên cao,
Mỗi năm một thành công, mỗi năm đều bay vút !
Một câu đối nữa cũng rất "ăn khách" cho các năm từ Y2K (2000) đế 2010, các năm đầu của Thiên Niên Kỷ mới là :
New year new joys and new century,
Great peace great wealth and great luckily.
Chữ Nho là :
新喜新年新世紀, Tân hỉ tân niên tân thế kỷ,
多和多祿吉祥多. Đa hòa đa lộc các tường đa !
Có nghĩa :
Niềm vui mới trong năm mới mừng thế kỷ mới, sẽ có...
Nhiều hòa bình nhiều phước lộc và nhiều may mắn đến !
Nhưng thông dụng nhất vẫn là câu sau đây :
Spring comes luck comes fortune comes,
Family well people well everything well.
Chữ Nho là :
春到福來千運到, Xuân đáo phước lai thiên vận đáo,
家和人旺萬事亨. Gia hòa nhân vượng vạn sự hanh.
Có nghĩa :
Xuân về phúc đến vận may về;
Nhà tốt người yên mọi sự thông.
Còn những câu chúc Tết 4 chữ bình thường của ta thì khi viết bằng tiếng Anh sẽ thành một câu nói dài... thòn, với nghĩa chung chung của 2,3 câu như :
Cung Chúc Tân Xuân, Chúc Mừng Năm mới... sẽ...
Viết thành :
Best wishes for the year to come.
Hay như câu :
Năm Mới May Mắn, Năm Mới Vận Hội Mới... thì...
Viết thành :
Good luck in the year ahead.
Thông thường như câu :
"Tống Cựu Nghinh Tân" thì...
dịch là...
Ring out the old, ring in the new.
Còn câu :
"Vạn Sự Như Ý" thì lại được...
dịch là :
Everything goes well.
Theo tôi thì nên dịch là :
"Everything comes true" sẽ hay hơn.
Nhớ những năm Ăn Tết ở Trung Tâm Việt Mỹ Houston TX hồi trước khi đại dịch xảy ra; Năm nào ông giám đốc TTVM cũng mời bà dân biểu tiểu bang Sheila Jackson Lee đến dự, và năm nào tôi cũng phải viết 3 chữ PHƯỚC LỘC THỌ 福祿壽 có kèm tiếng Anh để tặng cho bà :
PHƯỚC : Blessings, LỘC : Wealthy, THỌ : Longevity.
Theo như hình minh họa dưới đây
:
Để kết thúc bài viết hôm nay, xin được góp vui với câu đối Tết truyền thống của Việt Nam được dịch ra tiếng Anh như sau :
Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ;
Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh.
... là :
Fatty meat, Onion pickle, Red couplet;
Lunar New Year pole, Fire crackers, Green rice pie.
...mà trong bài viết "Liễn Tết" tôi đã dịch ra chữ Nho như sau :
Phì nhục, toan thông, hồng đối liễn 肥肉,酸葱，红對联,
Đào phù, bộc trúc, lục phương tung. 桃符,爆竹，绿方粽.
Vậy là ta đã có đủ cả câu đối Hoa, Việt và Anh tha hồ mà ĂN TẾT đề huề nhé !
Chúc cho tất cả mọi người đều có được một cái Tết ÔNG CỌP 2022 Vui Vẻ, Mạnh Khỏe, AN KHANG THỊNH VƯỢNG !
杜紹德
Đỗ Chiêu Đức
cấu đối rất hay
Trả lờiXóa