Ba Tư: Nơi Thể Thao Là Chuyện Không Phải Của Phụ Nữ

    Trên con đường mòn, quanh co, mịt mờ bụi đất, lồi lõm, dài sâu hun hút, bên ngoài thành phố Tehran, người lái chiếc xe mô tô hiệu Suzuki màu vàng, tiếp gục vặn ga tăng tốc độ để xe chạy nhanh tới mức nào nó có thể chạy được, chiếc xe thỉnh thoảng lên cao rồi xuống thấp như những nhịp sóng biển, vượt lên mấy ngọn đồi nhỏ một cách nhip nhàng.

    Người lái xe cứ tiếp tục như vậy trên đường nhưng đến lúc tạm dừng lại nghỉ chốc lát, tiếng máy xe ngưng hẳn, đâu đó lặng im, cổi bỏ cái nón an toàn trên đầu xuống, đám đông hiếu kỳ đứng quanh đó không khỏi ngạc nhiên khi nhận ra, là từ sáng đến giờ họ đã xem một người con gái. Behnaz Shafiei là một trong số ít những người phụ nữ lái xe mô tô băng đồi núi giỏi nhất ở Ba Tư, năm nay 26 tuổi, cô cho biết cô thích lái xe mô tô từ hồi còn nhỏ xíu nhưng thật sự đam mê môn này từ ngày lên mười mấy. Năm 15, khi Behnaz thấy một người đàn bà lái xe mô tô chạy vòng vòng xóm, muốn chỡ gì thì chở, muốn làm gì thì làm, cô cảm thấy mình cũng muốn được y như vậy. Đòi hỏi được quyền tham dự trong môn đua lái xe mô tô đã là một sự tranh đấu khó nhọc bắt đầu từ Ba Tư, nơi mà đàn bà không bao giờ được cấp cho bằng lái xe mô tô trên đường phố.

    Behnaz nhớ lại việc những người thanh niên phản ứng như thế nào khi thấy cô đẩy xe lên đường với ý định muốn tranh tài, khi đó, họ la lớn một cách giận dữ “cô phải và nên ở nhà, nấu nướng, môn thể thao này không dành cho con gái như cô”, điều này làm Behnaz bực tức gần như nổi điên, cô muốn chứng tỏ cho họ biết là họ đã sai, mặc dù, trong khi đó, người đang huấn luyện, chỉ dạy cho cô lái xe là một người đàn ông dễ thương và luôn luôn một mực ủng hộ cô ta. Anh của Behnaz, thường giúp cô đủ thứ và người huấn luyện Behnaz là một quán quân về môn này của Ba Tư tên Rasoul Najafi, hai người lúc nào cũng có mặt bên nhau trên đường chạy và anh thường lái xe chạy trước để cho cô thấy làm thế nào kiểm soát chiếc xe mô tô cho đúng cách và nhanh như mình muốn. Lúc mới bắt đầu, Najafi cho biết, anh lấy làm lạ khi thấy có một cô con gái muốn tham dự môn đua xe mô tô loại này ở Ba Tư nhưng giờ thì anh tin rằng, Behnaz là người có khả năng tiến xa hơn nữa nhưng cô cần được có đủ phương tiện huấn luyện và người bảo trợ giúp cô nhiều hơn.

    Nhưng trở ngại lớn nhất mà Behnaz hay những người phụ nữ khác, muốn tham dự môn thể thao này, phải đối mặt một cách nhức đầu là cô không thể tranh tài cuộc đua xe ở Ba Tư, mặc dù cô đã được một số tổ chức đua ở Âu châu và Hoa kỳ mời đến, hiện cô không có đủ tiền bạc cho chuyến đi, vì không có ai bảo trợ giúp đở về mặt tài chánh. Vai trò của phụ nữ trong các môn thể thao ở Ba Tư hiện thời vẫn còn là một vấn đề bàn cải lớn, trong thời gian qua, nước này cũng đã có những lần hội họp bàn thảo về chuyện này, trong đó có việc có nên cho phép đàn bà con gái đi xem các trận tranh tài thể thao như túc cầu hay phổ thông hơn là đấu bóng chuyền. Phe đạo sĩ và bảo thủ cương quyết, giữ vững việc ngăn cấm phụ nữ có mặt tại các sân vận động nhưng phe ôn hòa và cấp tiến đang cố gây áp lực để điều này được thay đổi điều này.

   Trường hợp của cô Niloufar Ardalan, là một vụ khác, củng khá nổi tiếng ở Ba Tư về sự tham dự của phụ nữ trong lãnh vực thể thao, và cũng đã gây ra nhiều bất bình từ các tổ chức thể thao trên thế giới. Niloufar là thủ quân của đội nữ túc cầu Ba Tư, chuyên về loại “futsal”, chỉ có 5 người mỗi bên, nhưng không được dẫn đội mình đi tranh tài ở Mã Lai mới vừa đây chỉ vì lý do duy nhất là, chồng cô không đồng ý cho cô được tái cấp sổ thông hành, theo luật của Ba Tư, người vợ phải được sự cho phép của chồng nếu muốn đi ra khỏi nước. Hỏi ý kiến của mình, cô gái lái xe mô tô tên Behnaz không ngần ngại cho biết “cô tin một trăm phần trăm, không nên có một sự phân biệt giữa đàn ông đàn bà về thể thao vì trong một số bộ môn, phụ nữ đã chứng tỏ là họ thật giỏi không kém gì đàn ông”. Cô nói thêm, cô lái xe mô tô là để thực hiện mơ ước tranh tài của mình chứ không phải lái cho vui và hy vọng, ngày nào đó cô sẽ là người đại diện cho Ba Tư tranh tài với bộ môn lái xe mà cô đã  say mê nó rất nhiều.

   Trở lại chuyện thủ quân của đội túc cầu Ba Tư, cô Niloufar Ardalan, 30 tuổi, đã lỡ mất dịp dẫn đội đi tranh tài ở Mã Lai, cuộc tranh tài lớn nhất trong 19 năm luyện tập  như đã nói, chỉ vỉ không được tái cấp sổ thông hành theo luật lệ của xứ Ba Tư. Đây là lần đầu tiên, một trận tranh tài thế giới rộng rãi về túc cầu dành cho nữ cầu thủ được tổ chức, và cô đã tham gia đầy đủ mọi lần huấn luyện của đội tuyển quốc gia, nhưng chồng cô lại chống đối việc này. Trường hợp của cô đã được hàng ngàn người đàn ông và phụ nữ lên tiếng ủng hộ trên các trang mạng điện tử. Maryam Tousi, người nữ lục sĩ, có lần chiếm kỷ lục về chạy đua, viết trên trang mạng cá nhân, “cô rất hết sức buồn khi nghe tin của Niloufar” cũng như ông Ebrahim Asgharxadeh, một dân biểu cấp tiến cải cách và người góp sức trong cuộc cách mạng lật đổ Shah hoàng năm 1979 cho biết, “cô Niloufar,có tội hình sự gì, tại sao cô không được theo đội đi tranh tài ở giải vô địch “futsal” Á châu và đi du lịch nước ngoài?”

    Việc phụ nữ Ba Tư được phép đi ra khỏi nước buộc vào tuổi tác và tình trạng hôn nhân của họ. Phụ nữ độc thân, dưới tuổi mười tám cần phải có sự chấp thuận của cha mẹ, thường al2 người cha mới có thể xin sổ thông hành nhưng phụ nữ độc thân trên tuổi đó được đi du lịch tự do tuy nhiên phụ nữ có chồng, cần có giấy cho phép cho đi, trừ khi trong hôn thú có ghi rõ người chồng không hành xử quyền này, nhiều người phụ nữ Ba Tư hiện nay, chỉ đồng ý kết hôn với điều này kèm theo. Chỉ có trường hợp đặc biệt mà họ không cần sự cho phép của chồng là, đi hành hương về Mecca, Á Rập, khi đó họ được cấp chiếu khán xuất cảnh một lần mà thôi. Niloufar, tốt nghiệp ngành Thể dục học, được báo The Guardian phỏng vấn năm 2005 tại Tehran sau khi đội nữ túc cầu “futsal” Ba Tư thành công được sự dồng ý của hội túc cầu quốc gia cho phép họ đi xem trận đấu tại sân vận động Azadi lần đầu tiên. Chồng cô, được báo chí Ba Tư cho biết là, Mehdi Totounchi, một người ký giả và đọc tin trên đài truyền hình của chính phủ, nói là anh ta muốn cô ở nhà để bắt đầu nhập học vào năm tới.

    Mặc dù, đạo luật kỳ thị nam nữ vẫn còn áp dụng triệt để ở Ba Tư, nhưng con số phụ nữ đứng lên tranh đấu cho quyền bình đẵng hiện ngày càng nhiều hơn và rất năng động. Cho tới gần đây,   đã có nhiều người tốt nghiệp đại học là phái nữ và tại một số thành phố lớn, họ đã có việc làm bên cạnh phái nam. Nhiều người cũng đang làm chức vụ lớn, có cả bộ trưởng, trong tháng tư năm nay, chính phủ của tổng thống Hassan Rouhani đã bổ nhiệm người đàn bà làm đại sứ, lần đầu tiên kể từ cuộc cách mạng hồi giáo năm 1979. Phụ nữ ngày nay có thể đi bỏ phiếu và lái xe hơi nhưng buộc phải mặc áo chùng che toàn người, tuy nhiên, tại các phiên tòa, lời chứng của họ chỉ có giá trị bằng phân nửa của đàn ông. Tuổi con gái bị xử tội hình sự là 9 thay vì 15 dành cho con trai và vẫn còn đối xử bất bình đẳng đôi với quyền thừa kế hay đi lại như trong hôm thứ tư vừa qua, một tòa án ở Tehran được tường thuật là, đã phạt hai người đàn bà, số tiền 260 Mỹ kim vì tội không mang khăn choàng che trùm đầu, không đúng theo mẩu mực hồi giáo.

   

    Cho tới hôm nay, dù đã có nhiều chỉ trích khá nặng nề, từ dân chúng, nhưng cô Niloufar vẫn chưa được người chồng đồng ý và giới chức có trách nhiệm về thể thao vẫn lặng thinh, không có hành động nào, như vậy, trừ khi đại giáo chủ  gật đầu phán lệnh thì, thể thao  ở Ba Tư, vẫn còn là chuyện vẫn vậy như từ đó đến giờ, không phải chuyện của đàn bà phụ nữ.

  

Thuyên Huy

FM974 - Melbourne
(ảnh:1 Phụ nữ Ba Tư từ Google)