CHÙA HƯƠNG

                                   Mời các bạn đọc bài giới thiệu về CHÙA HƯƠNG, một thắng cảnh thiên nhiên và tâm linh của quê nhà Việt nam.

     

 Tên gọi Chùa Hương là cách nói trong dân gian, nhưng trên thực tế Chùa Hương hay Hương Sơn là cả một quần thể văn hóa - tôn giáo Việt Nam, gồm hàng chục ngôi chùa thờ Phật, vài ngôi đền thờ thần, các ngôi đình, thờ tín ngưỡng nông nghiệp.

      Trung tâm Chùa Hương tụ điểm ở xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, Hà Nội, nằm ven bờ phải con sông Đáy. Trung tâm của cụm đền chùa tại vùng này chính là Chùa Hương nằm trong động Hương Tích hay còn gọi là Chùa Trong.

                      

      Ngôi chùa được xây dựng với quy mô chính vào khoảng cuối thế kỷ 17, sau đó bị hủy hoại trong thời kỳ chống Pháp năm 1947, rồi được phục dựng lại năm 1988 do Thượng Toạ Thích Viên Thành dưới sự chỉ dạy của cố Hòa thượng Thích Thanh Chân.

     Theo cuốn sách “Hương Sơn thiên trù thiền phả”, có một vị Hòa thượng được lệnh của chúa Trịnh (sau khi đi tuần thú) xác định địa điểm và cho xây dựng chùa Hương Tích ở Hà Nội từ đời Lê Huy Tông dưới niên hiệu Chính Hòa (1680 - 1704). Trong khi theo sách “Hương Sơn báu quyển”, Chùa Hương ở Hà Tĩnh là một động cao và ẩn khuất, thường có mây mù bao phủ.

     Vậy, vì sao lại có thêm một chùa Hương "phiên bản" ở phía Bắc? Câu trả lời là: Vào thời kỳ Lê – Trịnh, các vua Lê - chúa Trịnh phần lớn có quê ở xứ Thanh, nên các phi tần, mỹ nữ đa số được tuyển chọn ở miền Hoan Châu. Hằng năm, các cung phi, mỹ nữ Thanh Nghệ - Tĩnh thường đi trẩy hội chùa Hương trên núi Hồng Lĩnh vào ngày 18-2 Âm lịch bằng đường thủy qua cửa Hội Thống (gần Cửa Lò bây giờ). Mỗi lần những "người đẹp" đi xa như vậy khiến chúa Trịnh rất phân vân (tuy đã bố trí lính vệ phục dịch dọc đường), do đó chúa Trịnh mới gọi một vị Hòa thượng xác định địa điểm ở miền rừng núi Hà Sơn Bình để xây chùa Hương Tích thứ hai mà thờ vọng, để các "người đẹp" đi trẩy hội gần hơn. Như vậy, nhờ "sáng kiến" của chúa Trịnh mà Việt Nam có hai chùa Hương Tích.

     Để khám phá hết Chùa Hương, du khách phải mất tới 3 ngày. Vì vậy, nếu đi trong ngày thì khách tham quan nên đến thăm đền Trình, chùa Thiên Trù và động Hương Tích. Đây được coi là ba điểm đến linh thiêng và đẹp nhất tại Chùa Hương. Ngoài ra, còn rất nhiều điểm tham quan hấp dẫn như chùa Giải Oan, động Tiên Sơn, chùa Hinh Bồng, động Long Vân…

      Đền Trình (hay còn gọi là Ngũ Nhạc Linh Từ) là một ngôi đền nhỏ nằm bên phải dòng suối Yến. Nơi đây thờ các vị Sơn quân canh rừng núi, giữ cửa chùa. Sau đó, du khách sẽ đến ghé thăm chùa Thiên Trù – còn được gọi là “Bếp trời”.

      Tới đây, khách tham quan sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp cổ kính của ngôi chùa, hòa mình với không gian thanh bình, tĩnh lặng của chốn thiền môn.

                                                       Động Hương Tích

       Động Hương Tích được đánh giá là trung tâm của khu thắng cảnh Chùa Hương. Đây là đích dừng chân của các du khách khi đến Chùa Hương. Mọi người đến đây để bái lễ Đức Bồ Tát Quan Thế Âm, cầu xin cho một năm mới ấm no, đủ đầy. Không chỉ mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, động Hương Tích còn được ví là nơi đẹp nhất trời Nam.

      Vẻ đẹp hư ảo như tiên cảnh đó khiến khách thập phương vương vấn mãi không quên và mong ngày trở lại để được tách mình khỏi sầm uất của đô thị, thả hồn giữa “biển” hoa súng mênh mông, thanh tĩnh và êm đềm.

      Động Hương Tích: Để đến được động Hương Tích, du khách phải băng qua 2 km đường núi cheo leo. Tuy có chút thấm mệt nhưng tất cả đều được đền đáp xứng đáng ngay khi du khách được đặt chân đến nơi được chúa Trịnh vinh danh cho khắc chữ “Nam thiên đệ nhất động”.

       Không hổ danh là động đẹp nhất trời Nam, trong động Hương Tích có rất nhiều khối thạch nhũ mang nhiều hình dáng độc đáo khác nhau được dân gian đặt với những cái tên mỹ miều như Cửu Long Tranh Châu, Núi Đụn Gạo, Cây Vàng, Cây Bạc…

      Không chỉ sở hữu những tuyệt tác thiên nhiên được tạo hóa ban tặng, động Hương Tích còn có nhiều phẩm vật tinh tế, sắc sảo do con người tạo ra như chiếc bệ đá hoa sen được điêu khắc rất tinh vi, pho tượng đồng thờ trên tam bảo động, pho tượng Chúa Bà Quan Âm tạc đá xanh…

       Ngoài ra, chùa Hương ở Hà Nội còn rất nhiều điểm đến không kém phần hấp dẫn khác sẳn sàng chờ đón du khách tham quan, khám phá; chẳng hạn như:

- Tuyến Hương Tích có đền Trình, chùa Thiên Trù, động Tiên Sơn, chùa Giải Oan, đền Trần Song, chùa Hinh Bồng.

- Tuyến Thanh Sơn có chùa Thanh Sơn, động Hương Đài.

- Tuyến Long Vân có chùa Long Vân, động Long Vân, hang Sũng Sàm.

- Tuyến Tuyết Sơn có chùa Bảo Đài, động Chùa Cá, động Tuyết Sơn.

 

             

                                                       Cảnh Hồ sen ở Suối Yến

       Chùa Hương là đầu đề đầy xúc tích, quyến rũ cho biết bao bài thơ và nhạc phẩm nổi tiếng được sáng tác trong dân gian xưa nay. Điển hình như:

CHÙA HƯƠNG
(Thiên ký sự của một cô bé ngày xưa. Đã được phổ ra nhiều bản nhạc tình tứ).
Hôm nay đi chùa Hương.
Hoa cỏ mờ hơi sương,
Cùng thầy me em dậy.
Em vấn đầu soi gương.
Khăn nhỏ, đuôi gà cao;
Lưng đeo dải yếm đào;
Quần lĩnh, áo the mới;
Tay cầm nón quai thao ….v…v..

Nguyễn Nhược Pháp

THĂM CHÙA HƯƠNG

Một chiếc thuyền con bé mỏng manh,
Thẳng hướng chùa Hương khấn dạ thành.
Suối Yến tròng trành thuyền vẫn lướt,
Chao ôi! Cuộc sống quá mong manh..

Nguyễn Khắc Thiện

CHÙA HƯƠNG TÍCH

Bày đặt vì ai khéo khéo vòm,
Nứt ra một lỗ hổng hòm hom.
Người quen cửa Phật chen chân xọc,
Kẻ lạ bầu Tiên mỏi mắt dòm.
Giọt nước hữu tình rơi thánh thót,
Con thuyền vô trạo cúi lom khom.
Lâm tuyền quyến cả phồn hoa lại,
Rõ khéo trời già đến dở dom.

Hồ Xuân Hương

CHÙA HƯƠNG

Chợt thấy Nàng Xuân đến nữa rồi,
Hoa cười, chim hót, gió lả lơi.
Bến Đục gợn dòng mênh mông nước,
Hương Tích sang mùa rực rỡ tươi.
Lữ khách đò ngang trông bướm lượn,
Buông hồn thong thả ngắm thuyền trôi.
Bâng khuâng tự hỏi Xuân vĩnh cửu,
Hay vội vàng về một chốc thôi?

Thắng Dê

CHÙA HƯƠNG

Chùa Hương trời điểm lại trời tô,

Một bức tranh tình trải mấy Thu.

Xuân lại xuân đi không dấu vết,

Ai về ai nhớ vẫn thơm tho.

Nước tuôn ngòi biếc trong trong vắt,

Đá hỏm hang đen tối tối mò.

Chốn ấy muốn chơi còn mỏi gối,

Phàm trần chưa biết, nhắn nhe cho.

Tản Đà

HỌA: CHÙA HƯƠNG

Trời điểm chùa Hương thắm đẹp tô,

Bức tranh tình tạc trãi bao thu.

Xuân qua xuân lại không lưu vết,

Ai nhớ ai thương mãi đậm tho.

Ngòi biếc nước tuôn tình trọn sắc,

Hang đen đá hỏm tối âm mò.

Muốn thăm chốn ấy chân còng mỏi,

Chưa rõ trần gian nhắc biết cho!

HỒ NGUYỄN (28-11-18)

HƯƠNG TÍCH TỊNH TÂM

Sơn lâm chớn chở thú hoa đào,

Hương Tích đường xa dạ chẳng nao.

Bạn đạo tăng ni tầm Phật đạo,

Môn sinh tăng lữ thú tiêu dao.

Chim non khép cánh nghe kinh kệ,

Thú dữ chồn chân nhập tâm vào.

La Hán Quan Âm hoằng thuyết pháp,

Cam lồ ngộ phước thắm biết bao.

Vô Danh  

HỌA: HƯƠNG TÍCH

Hương Tích sơn lâm chốn động đào,

Đường xa chớn chở chẳng hề nao.

Tăng ni Phật đạo tầm nguyên học,

Lữ khách vui nguồn thích thú dao.

Chim nín tiếng kêu nghe giọng kệ,

Thú ngưng hung bạo đón kinh vào.

Thinh không vẵng vọng lời Thần Thánh,

Thanh thãn hồn thiêng thắm thiết bao!

HỒ NGUYỄN (30-6-18)

EM CÒN NHỚ CHÙA HƯƠNG?
Mình đi ta ở lại nhà,
Hương Sơn từ ấy quả cà ... dần thâm!
Nhớ ngày Suối Yến dãi dầm,
Mò cua xúc tép tím bầm bàn chân.
Em vào Nam - Tôi bần thần,
Đứng trông hoa gạo đỏ dần non cao….v..v…

Gia Long Hp  

VỊNH CHÙA HƯƠNG

Hữu tình sơn thủy động chùa Hương,
Cầu Hội soi mình bóng nước vương.
Kia chiếc thuyền con ông lão núi,
Quăng chài thả lưới - Bức tranh sơn.

Và:
Đường lên Hương tích quyện cheo leo,
Nghìn bậc ngàn thu mệt vẫn theo.
Hậu thế có ai chăng biết nữa?
Rằng ta sáu chín đã leo trèo!                 

Nguyễn văn Thái

NHỚ CHÙA HƯƠNG

Ngồi buồn ẩn hiện bóng chùa Hương,

Tiếng vọng âm u chốn Phật đường!

Tụng niệm mỏ hòa kinh nhẹ thãn,

Vang vang nguồn suối dạ tràn thương.

Hương Sơn động tích tâm lưu nhiểm,

Suối Yến hồn thơ thắc thẻo nhường!

Kỷ niệm bao kỳ quan tuyệt cảnh,

Núi xinh động đẹp chốn nghê thường!

Nhớ mà thương,

Bóng Chùa Hương!!

HỒ NGUYỄN (01-12-18)

     Nhờ sở hữu những giá trị tâm linh, ý nghĩa tín ngưỡng và danh lam thắng cảnh tuyệt đẹp mà Chùa Hương trở thành điểm đến không thể thiếu khi du khách muốn chiêm ngưỡng thiên nhiên. Nếu có dịp ra Thủ đô Hà Nội, du khách nên đến chùa Hương chỉ cách Hà Nội 65 km, vòng quanh thăm nơi thắng cảnh nầy ít nhất một lần. Chắc chắn, du khách sẽ không bao giờ hối hận khi phải nhọc công vượt qua quãng đường xa xôi, hiểm trở để đến nơi đây.

       Chùa Hương một đặc ân của Thượng Đế ban cho con người, một món quà vô giá!

                                                                    *

Sưu tầm của Hồ Xưa từ nhiều nguồn_________________________________