Trường Can Hành, bài thơ Ngũ ngôn Trường thiên Cổ Phong của Lý Bạch, kể về tình cảnh của một thiếu phụ ở làng Trường Can. Thành ngữ "Thanh Mai Trúc Mã" xuất phát từ bài thơ này, ý nói đôi nam nữ quen biết chơi đùa với nhau từ thuở nhỏ và lớn lên kết thành chồng vợ.
長 干 行 Trường Can Hành
妾 髮 初 覆 額 Thiếp phát sơ phúc ngạch
折 花 門 前 劇 Chiết hoa môn tiền kịch
郎 騎 竹 馬 來 Lang kỵ trúc mã lai
遶 床 弄 青 梅 Nhiễu sàng lộng thanh mai
同 居 長 干 裡 Đồng cư Trường Can lý
兩 小 無 嫌 猜 。 Lưỡng tiểu vô hiềm sai.
十 四 為 君 婦 Thập tứ vi quân phụ
羞 顏 未 嘗 開 Tu nhan vị thường khai
低 頭 向 暗 壁 Đê đầu hướng ám bích
千 喚 不 一 回。 Thiên hoán bất nhứt hồi.
十 五 始 展 眉 Thập ngũ thỉ triển mi
願 同 塵 與 灰 Nguyện đồng trần dữ hôi
常 存 抱 柱 信 Thường tồn bảo trụ tín
豈 上 望 夫 臺。 Khởi thượng Vọng phu đài.
十 六 君 遠 行 Thập lục quân viễn hành
瞿 塘 灩 澦 堆 Cù Đường Diễm Dự đôi.
五 月 不 可 觸 Ngũ nguyệt bất khả xúc
猿 聲 天 上 哀 Viên thanh thiên thượng ai
門 前 遲 行 跡 Môn tiền trì hành tích
一 一 生 綠 苔 Nhất nhất sinh lục đài.
苔 深 不 能 掃。 Đài thâm bất năng tảo.
落 葉 秋 風 早 Lạc diệp thu phong tảo
八 月 蝴 蝶 黃 Bát nguyệt hồ điệp hoàng
雙 飛 西 園 草 Song phi tây viên thảo
感 此 傷 妾 心 Cảm thử thương thiếp tâm
坐 愁 紅 顏 老。 Tọa sầu hồng nhan lão.
早 晚 下 三 巴 Tảo vãn hạ Tam Ba
預 將 書 報 家 Dự tương thư báo gia.
相 迎 不 道 遠 Tương nghinh bất đạo viễn
直 至 長 風 沙。 Trực chí Trường Phong Sa.
李白
Trường Can: tên một ngôi làng
Bảo trụ tín: theo chuyện chàng thư sinh Vĩ Sinh có hẹn với một người con gái ở dưới chân cầu, nước lên mà không thấy tới, vẫn ôm chân cầu mà chờ, nên bị chết đuối.
Vọng Phu Đài: đài trông ngóng chồng, phía nam Trung Châu chừng mười dặm.
Cù Đường, Diễm Dự: hai bãi cát nằm hai bên sông Trường Giang ngay cửa Tam Hiệp
Tam Ba: Ba Quận, Ba Đông, Ba Tây gọi chung là Tam Ba.
Trường Phong Sa: địa danh xưa, bây giờ là huyện Quý Trì.
Dịch Nghĩa: Khúc Ca Làng Trường Can
Tóc em mới vừa ngang trán
Đang hái hoa chơi trước cửa
Chàng lấy tre giả làm ngựa chạy đến
Chạy quanh sạp gỗ đùa giỡn với nhánh mơ xanh
Cùng sống tại làng Trường Can
Cả hai còn nhỏ nên không hề nghi ngại gì
Mười bốn tuổi đã trở thành vợ của chàng
Nhưng vẫn còn mắc cỡ chưa dám mở lời
Chỉ quay mặt vào vách tối
Gọi cả ngàn lần mà không dám đáp lại một câu
Năm mười lăm tuổi mới mở mày (dạn dĩ vui tươi)
Nguyện cùng cực khổ vẫn có nhau
Mãi luôn giữ lời không thay đổi (Bão trụ tín)
Chẳng ngại lên đài Vọng Phu để ngóng đợi chàng
Thiếp mười sáu tuổi thì chàng đi xa
Đến tận Cù Đường Diễm Dự
Tháng năm không thể đến đó được
Tiếng vượn kêu nghe buồn cả trời cao
Trước cửa vẫn còn lưu lại dấu chân
Rêu xanh đã phủ đầy
Rêu dầy đến đổi không thể quét sạch
Gió thu đến sớm lá cũng bắt đầu rơi rụng
Tháng tám những con bướm vàng bay về
Chúng bay từng cặp nơi vườn mọc toàn là cỏ ở phía tây
Nhìn thấy thế lòng càng thêm đau
Ngồi buồn càng lo cho nhan sắc mau già
Một sớm hay chiều nào chàng có về Tam Ba
Có thể viết thư về nhà
Thiếp sẽ đón mà chẳng ngại đường xa
Dù có đi thẳng đến Trường Phong Sa.
Dịch Thơ
Trường Can Hành
Ngang trán tóc em vừa
Hái hoa chơi trước cửa
Ngựa tre chàng đến nơi
Đùa mai quanh sạp ván
Mình chung xóm Trường Can
Còn bé chẳng ngại ngùng.
Mười bốn nên chồng vợ
Nên hãy còn mắc cỡ
Thường quay vào vách tối
Gọi mấy cũng im hơi.
Mười lăm thiếp tươi mày
Khổ mấy cũng chẳng thay
Một lòng bền son sắt
Dù đến Vọng Phu Đài.
Năm sau chàng lên đường
Cù Diễm cách người thương
Tháng năm không thể tới
Vượn kêu thảm ngất trời
Trước sân còn dấu cũ
Khắp nơi rêu che phủ
Quét sao sạch rêu xanh
Thu về lá rụng nhanh
Tháng tám bướm bay về
Vườn cỏ từng đôi kề
Nhìn cảnh dạ thiếp đau
Buồn nhan sắc tàn mau.
Bao giờ đến Tam Ba
Nhớ viết thư về nhà
Gặp chàng thiếp nào ngại
Dẫu tận Trường Phong Sa.
Quên Đi
* Thi tiên Lý Bạch (701-762) đời )nhà Đường
🌸🌸🌸🌸🌸
Bài thơ hay qúa
Trả lờiXóa