Thứ Bảy, 25 tháng 6, 2016

Anh,Em Trong Bài Thơ "NGẬM NGÙI" của HUY CẬN

Tôi xin bổ tuc vài điểm liên quan tới bài "Ngậm Ngùi" Thơ Huy Cận, Phạm Duy phổ nhạc.
Đây là một vài chi tiết do Cù Huy Cận và Cù Huy Chử (em ruột Huy Cận) kể cho tôi nghe. 
Huy Cận có một căn nhà ở đường Mạc thị Bưởi (lâu quá không nhớ chính xác) hay đường Đinh Công Tráng (cũ) gần Bộ Tư Lệnh Hải Quân. Lâu lâu vào trong Nam công tác ông ta mới vào đây ở. 
Cù Huy Chử ở 1 biệt thự (đường Đoàn Kết) trong làng Đại Học Thủ Đức. Sau trường Trung Học NguyễnHữu Huân (TH Thủ Đức xưa). Nhà này trước đây của ông bà Tiến Sĩ Mai Trần Ngọc Tiếng. (2 vợ chồng đều là Tiến Sĩ. Không con. Có 1 con gái nuôi. Bà Mai Trần Ngọc Tiếng là người phụ nữ VN đầu tiên đứng ra tổ chức hội nghị Giáo Dục Á Châu ở Trường Kỹ Thuật Việt Đức năm 1973. Hàng xóm với bà Bùi thị Lạng: nữ Tiến Sĩ Sinh vật học đầu tiên của VN tốt nghiệp ở Mỹ dạy ĐH Khoa Học).
Quê Huy Cận ở Nghệ An. Ông bố xuất thân là 1 thầy đồ nho hết thời. Tất cả trông nhờ vào sự tần tảo, lam lũ của bà mẹ. Ông Bố là thầy đồ nên suốt đời chẳng làm ăn gì cả. Ăn ở không suốt ngày ngồi gặm cái cán quạt buồm đến nỗi nó vẹt gần như mất cả cán. Nhà lại đông con (hình như là 7 anh chị em).
Huy Cận rất thương cô em gái út. Vì nhà nghèo lại đông con nên ông ta phải ra Huế giúp việc cho một người bà con để được nuôi ăn học. Huy Cận rất thương cô em gái út này.
Ở nhà cô út chỉ quanh quẩn bên cha mẹ. Ngày xưa liên lạc đâu phải dễ dàng. Cô út (khoảng 9,10 tuổi) thì bị đậu mùa rồi qua đời. Nghỉ hè H. Cận về nhà mới biết em út đã mất. 
Ông ra thăm mộ em ở cuối vườn. Nơi đó có trồng mấy cây thông reo. Mắc cở lẫn cỏ dại mọc trùm cả ngôi mộ. 
Chính Huy Cận nói với tôi (khoảng 1991) Còn Cù Huy Chử thì kể chuyện này (khoảng 1990) trước đó.
Bài thơ Ngậm Ngùi chính là bài thơ anh khóc em chứ không phải là bài thơ tình. Xin đừng hiểu lầm.      
Anh Em Trong Ngm Ngùi
Ngm Ngùi do Phm Duy ph nhc t bài thơ cùng tên ca Huy Cn rt được dân min nam và sau này, hi ngoi, ưa thích. C nhc sĩ ln người thưởng ngon đu tưởng rng đó là bài thơ, bn nhc tình; hai k yêu nhau, khi bóng đã xế tà, đang tình t trong mt khu vườn hoang vng. Khi hát, nam ca sĩ thì hát đúng li ca bài thơ, bn nhc, còn n ca sĩ thì t đng hoán chuyn “anh” thành “em” và ngược li.
Đến năm 2006 “trong chương trình âm nhc cui tun ca Đài RFA cũng như chương trình văn hc ngh thut ca Đài RFI, anh Hà Vũ (Cù Huy) khng đnh li, bài thơ Ngm Ngùi được viết cho người em gái rut ca nhà thơ mt khi còn nh, đ tui trăng rm, khi nhà thơ đến thăm m.” (1)
Và tôi đã viết li bình cho đon cui bài thơ:
Cây dài bóng xế ngn ngơ 
Hn anh đã chin my mùa thương đau
Thế ri bóng cây đã dài, tri đã sp ti, ni đau thương trong hn đã chín, trái su đã trĩu nng, thi sĩ vn nán li đ cùng cô em gái “sng” mt gic mơ, mt k nim sau cùng trước khi t giã. Cnh và tình kết hp, quyn ln vi nhau thành mt bc tranh thơ rt bun, rt đp.
Tay anh em hãy ta đu
Cho anh nghe nng trái su rng rơi
Và chàng mơ thấy em tựa đầu lên tay mình như ngày xưa còn bé, mắt nhắm, giấc ngủ bình yên. Ôi! Đúng lúc ấy trái sầu trĩu nặng trong hồn chàng bấy lâu bỗng đứt cuống rụng rơi, biến mất. Người chàng nhẹ nhàng bay bổng; hạnh phúc ập đến choáng ngợp tâm hồn. (1)
Em ở đây không phải người yêu mà là “ hồn ma bóng quế ” của đứa em gái trong tâm tưởng của nhà thơ. Cho nên khi nữ ca sĩ hát mà tự động hoán chuyển giới tính, thay “anh” bằng “em” thì … trật lất. Thế mà thỉnh thoảng xem TV các cô ca sĩ vẫn cứ ung dung “ Tay em anh hãy tựa đầu ”, chẳng cần biết “ trời trăng mây nước ” gì hết thì quả là đáng … sợ thật.

Phm Đc Nhì 
 Ảnh trên : Nhà Thơ Cù Huy Cận.
Ảnh dưới : Nhạc sĩ Phạm Duy 

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Tạp Ghi và Phiếm Luận: Những Thành Ngữ THÔNG DỤNG, LẠ TAI mà LÝ THÚ (Dỗ Chiêu Đức)

  Tạp Ghi và Phiếm Luận :                Những Thành Ngữ THÔNG DỤNG, LẠ TAI mà LÝ THÚ                                       Ăn x ổi  ở th ì,...