“Tháng
7 nước nhảy lên bờ”. Mà lên bờ thiệt. Mưa. Mưa. Mưa… kéo dài lê thê.
Lúc đầu nhỏ sau lớn dần. Nặng hạt. Xối xả. Cây cối trong vườn ngả
nghiêng theo mưa và gió. Cây Lựu trước sân nhà tôi tơi tả. Trời tối dần.
Mưa càng lúc càng to. Ào ào như thác đổ. Mưa suốt đêm. Sấm đất cuốn vào
mưa. Ầm ầm. Ào ào. Âm thanh rộn rã…
Có
lẽ lụt – tôi nhủ thầm. Màn đêm bao trùm vạn vật trong mưa. Sáng mai mà
lụt thì được nghỉ học, được lội lụt. Lụt?… Lụt?… Giấc ngủ đến với tôi
thật nhanh bởi tiếng sấm đất, tiếng mưa đêm dồn dập to, nhỏ đều đều
không dứt – mưa lụt.
Thức
giấc thì trời đã sáng. Tiếng sấm đất vẫn ì ầm kéo dài như tiếng súng.
Tôi vội vàng mở cửa sổ nhìn ra sân tìm lụt. Lụt thật rồi! Nước lấp xấp
trong sân nhà tôi. Khấp khởi mừng thầm trong bụng, tôi khẽ đóng cửa sổ
tránh mưa. Trời sáng dần. Trong nhà mọi người xôn xao: “Lụt rồi! Lụt
rồi”. “Nhà mình cao mà có nước như ri là mọi nơi đều có nước lụt rồi”.
Em tôi vỗ tay la lên. Mạ tôi mắng yêu: “Cha mi”. Tôi cũng mừng lắm nhưng
không la lên như em. Buổi sáng. Đội mưa đi học. Mưa vẫn rất lớn. Hai
bên đường trong Thành Nội nước ao chảy mạnh… Ngang qua cầu Trường Tiền,
gió và mưa chực sẵn đổ nhào vào người tôi. “Thân gái dặm trường”, “Liễu
yếu đào tơ”- cải lương dễ sợ. Lạnh, mưa, gió làm cho người tôi và xe
chao đảo, nghiêng ngả theo gió. Tôi phải cố sức ghì chặt guidon xe. Nước
sông Hương lên. Bình thường trong xanh bây giờ đục lờ. Cuồn cuộn. Hối
hả. Đuổi nhau. Đò tấp vào bờ. Cư dân đò xôn xao lên đường…
Ngôi
trường màu hồng thấp thoáng trong mưa. Hàng phượng già trong sân đìu
hiu, xác xơ. Sân trường nhốn nháo tiếng học trò lẫn vào tiếng mưa ào ạt.
Xanh, trắng, vàng, tím di chuyển. “Có học không?”. “Chắc được nghỉ
học”. “Lụt sắp tới nơi”… Tiếng chuông điện báo hiện giờ vào lớp. Sân
trường vắng tiếng học trò nhường chỗ cho tiếng mưa và gió ào ào xối xả
qua máng xối ở một góc tường hồng. Con đường đất trước hành lang lớp học
ngập nước – nước ứ. Nhìn vẫn cứ thích mắt. Mọi cặp mắt đều hướng về cửa
lớp chờ đợi. Theo lệnh của nhà trường, chúng tôi được nghỉ học vì nước
sông Hương tràn bờ ở Đập Đá. Cả lớp ồ lên. Gương mặt rạng rỡ. Sắp được
“lội lụt”. Về đường nớ, đi tê mới có nước lụt. Các bạn xôn xao lên kế
hoạch. Tháng 7 âm lịch nước sông Hương hay nhảy lên bờ nên các bạn
thường đi bộ đến trường để thuận tiện cho việc “đi lội lụt”. Không hiểu
sao tôi lại đi xe đạp. Khờ quá. Một mình đạp xe về nhà. Bên lề đường Lê
Lợi, các anh Quốc Học đang “chần chờ” dưới mưa để “đợi” các nàng Đồng
Khánh.
Nước
sông Hương chỉ mới tràn lên mé công viên chưa ra đường nên nhóm bạn ở
khu vực gần trường phải theo các bạn ở Chợ Cống, Đập Đá để lội lụt. Các
bạn vẫy gọi tôi. Nước Đập Đá tràn bờ từ sáng sớm nhưng chưa đến nỗi nào,
xe và người có thể qua lại và học trò thì vẫn có thể “lội lụt” thoải
mái nhưng phải thăm chừng nước lên “đột ngột” – kinh nghiệm lội lụt của
các bạn nhà ở Đập Đá và chợ Cống. Hai nơi có lụt sớm nhất.
Nhà
ở Thành Nội nên tôi đi lội lụt cùng nhóm bạn ở trong thành. Mưa vẫn
nặng hạt nhưng gió thì có nhẹ hơn, đang cùng mưa lượn khắp nơi nhìn
người lội lụt. Chúng tôi, năm đứa hẹn nhau ở trường Tiểu học Trần Quốc
Toản. Trường ngập nước. Không còn học trò. Mưa bỗng ào ào rất to. Ngang
qua Tam Tòa, một chiếc xe hơi ào tới làm nước vỡ òa trước mặt chúng tôi.
Nước trên đường nhấp nhô. Nghiêng qua. Đảo lại. Nước tung đầy mặt. Cả
bầy con gái tắm trong nước. May mà có áo mưa che. Năm đứa quây tròn ôm
nhau, Tương Ngẫu, Ngọc Khánh, Bích Hà, Ngọc Thạch và tôi. “Bất lịch sự” –
Bích Hà nhìn xe phàn nàn. Tôi vuốt vội nước trên mặt rồi hồn nhiên:
“Lội lụt mà lịch sự gì. Mặc ai nấy đi. Xe đi. Người lội. Nước vung vẩy.
Ấy đừng nhiều chuyện”. Bích Hà nguýt yêu tôi: “Cái con ni”. Thạch, Ngẫu,
Khánh nhìn tôi và Bích Hà, cười.
Đoạn
đường này tương đối cao nên khoảng ở giữa đường nước chỉ qua mắt cá
chân một chút. Mặt đường trải nhựa nên nước tương đối trong, thấy rõ đôi
chân thon nhỏ, xinh xinh của năm đứa con gái lấp lánh trong nước. Guốc
mộc, quai guốc trong hất nước tung tóe. Chúng tôi lội dần đến đường Âm
Hồn gần trường Trung học Bồ Đề. Đoạn đường này nước sâu đến đầu gối do
thấp vả lại nước ở các hồ tràn lên đường chảy khắp nơi. Trên đường, con
trai, con gái nhởn nhơ lội lụt. Xôn xao. Rộn ràng. Ơi ới gọi nhau. Mưa
hát. Mưa reo. Nhạc nước rì rào lẫn vào âm thanh bì bõm đều đều của những
bước chân học trò trong nước đưa lên bỏ xuống, đẩy tới hất lui. Chuyên
nghiệp “lội lụt”.
Con
đường này gần trường Trung học Bồ Đề, Hàm Nghi, Nữ Thành Nội nên học
trò lội lụt đông vui. Lội lụt để tìm nhau, để nhìn nhau. Đứa đẹp. Đứa dễ
thương. Cứ lội qua, lội lại, lội tới, lội lui… nhìn nhau. Con trai
“ngắm” con gái. Con gái “nhìn” con trai. Khen đẹp, chê xấu, được được,
dễ thương đủ hết. Lội trước mặt để nhìn, lội sau lưng để hóng chuyện của
con gái. Con trai đi lội lụt chỉ có thế. Con gái lội lụt nửa ham vui,
nửa ưng làm điệu lội lụt tà tà với gương mặt “tỉnh tỉnh” nhạt nhòa trong
mưa cho các anh say sưa ngắm. Thấy các anh mà “tội”. Thấy các em mà
“thương”. Nước trên đường vẫn tuôn. Nhấp nhô thành từng làn sóng nhỏ qua
bước chân của người lội lụt. Mưa tạnh. Mọi người trên đường thấy rõ mặt
nhau hơn. Chân lội. Mắt nhìn. Con trai rạng rỡ. Con gái làm duyên. Tất
cả đều hiền lành, dễ thương. Làm nền cho con đường Âm Hồn lúc này là
cảnh “Học trò lội lụt”. Vui ơi là vui!
Trời
sáng dần rồi bỗng thay chiếc áo màu lam. Cả một màu lam huyền bao trùm
không gian. Mưa lắc rắc, gió lành lạnh. Nước vẫn giữ nguyên không rút
cũng không dâng lên tiếp. Trời đẹp chi lạ…
Buổi
chiều. Trời vẫn mưa nhưng không buồn. Tôi mặc chiếc áo mưa tím, che dù
tím – rất điệu. Tôi hẹn các bạn lội lụt cuối đường Tôn Nhơn qua Ngô Đức
Kế. Chung quanh tôi mọi người đều “điệu”. Lội lụt chỉ có con gái, con
trai, còn người lớn tham gia trên đường chỉ do công việc cần đi. Đường
Ngô Đức Kế là con đường thường xuyên đón lụt hàng năm. Nước các hồ trong
Thành Nội tràn, nước sông Hương tràn bờ vào cửa Đông Ba nên đường Ngô
Đức Kế có nước để thiên hạ lội lụt.
Ngoài
đường, trong nhà rộn ràng, tấp nập. Gương mặt mọi người bình thản,
không lo lắng. Chỉ hơi băn khoăn một chút vì ngày mai nước rút phải làm
vệ sinh nhà cửa vất vả – nhưng không sao. Mưa nhỏ hạt nhưng cũng đủ sức
cuốn vào nhau thành những cánh hoa nước nhảy múa trên đường. Nước nhấp
nhô, rẽ thành đường dài chao đảo khi có xe đạp lướt qua. Nhìn cũng hay
hay. Trước mặt, sau lưng chúng tôi, xanh, đỏ, tím, vàng đủ màu sắc lấp
lánh dưới mưa. Chúng tôi tranh nhau đi sát vào nhau để tránh mưa dưới
những chiếc dù con gái xinh xinh. Cả bầy đều đẹp. Thu hút mọi người trên
đường lội lụt. Chúng tôi bì bõm lội lụt dưới mưa. Lội dần đến đường Mai
Thúc Loan ra cửa Đông Ba đến đường Huỳnh Thúc Kháng (Hàng Bè).
Đò
lên bờ nằm trên đường. Người đi đường và đò san sát nhau. Cư dân đò
nhốn nháo. Đò ni, đò nớ gọi nhau. Người lội lụt thản nhiên nghịch nước,
trêu mưa bởi những chiếc dù màu đưa lên, đưa xuống, lượn qua, lượn lại
trên đường như bươm bướm. Gương mặt mọi người sáng lên vì trời bắt đầu
tạnh mưa. Nước sông không lên không xuống. Chỉ dừng ở mức ngang đầu gối
chân của người lội lụt. Bên đường, nhà nào cũng mở cửa đứng nhìn thiên
hạ lội lụt đồng thời thăm dò con nước. Chúng tôi gặp các chị, các bạn
cùng trường, cùng lớp trên đường lội lụt. Con đường Hàng Bè bỗng xôn xao
bước chân con gái lội lụt. Đều đặn. Nhịp nhàng. Lội lụt cũng điệu. Chỉ
có đi lội lụt, con trai Huế mới có dịp ngắm con gái cận mặt. Ngày bình
thường đi học có bao giờ con trai, con gái được nhìn nhau như ri. Vì thế
mà lội lụt ở Huế là một “cái thú” rất riêng, rất vui và rất dễ thương
của người Huế thuở mới lớn.
Ngày
ấy, cách đây nửa thế kỷ lụt Huế chỉ là cơ hội một năm có một, hai lần
nước sông Hương tràn bờ nhè nhẹ để có một ít nước cho trẻ thơ nghịch
nước, cho tuổi trẻ mượn nước trên đường để tìm nhau, âm thầm trao đổi
những niềm vui “không tên” thoảng qua. Người lớn thì được lao động nhẹ,
vệ sinh nhà cửa sau một, hai ngày (thường là một ngày) Bà Lụt viếng nhà.
Còn người già nhìn con trẻ lội lụt mà vui khi nhớ về tuổi trẻ tung tăng
lội nước trên đường làng. Thuở ấy, lụt Huế bao giờ cũng là những “cái
lụt” thoáng qua. Thoắt đến. Thoắt đi để cho con nít, con gái, con trai
phải tiếc “ngẩn ngơ” mỗi lần nước rút. Bây giờ lụt Huế không phải là
những “cái lụt” nhẹ nhàng, dễ thương, thu hút mọi người ra đường lội lụt
nữa mà là những “trận lụt”. Những “trận lụt” màn trời, chiếu đất. Mọi
người sống trong lo toan, sợ hãi, sợ đói, sợ chết. Trẻ thơ mắt ngơ ngác.
Mắt con trai, con gái buồn bã, hoài nghi. Người già mắt buồn lo sợ. Mưa
khóc. Tất cả mọi người chuẩn bị và vội vàng “Chống lụt”.
của Huế một thời.Huế
ơi! Thật buồn khi Huế mất đi những cảnh lội lụt lao xao, rộn rã trên
các ngả đường của Huế. “Lội lụt để tìm nhau, để nhìn nhau, để cho mắt
long lanh, cho tâm hồn bay bổng”. Đó là niềm vui của con trai, con gái
BÙI KIM CHI
(Sông Hương SDB10/09-13)
(Sông Hương SDB10/09-13)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét