NẮNG CHIỀU là tên một ca khúc của nhạc sĩ Lê Trọng Nguyễn, được sáng tác năm 1952. Bài hát không chỉ nổi tiếng ở Việt Nam mà còn nổi tiếng ở Nhật Bản, Đài Loan và Hồng Kông. Tại các nước nói tiếng Hoa, bài hát được biết đến với tên 越南情歌 (Việt Nam tình ca) hay 南海情歌 (Nam hải tình ca) do Thận Chi (慎芝) đặt lời.
Trong một lần
phỏng vấn, Nhạc sĩ Lê Trọng Nguyễn đã nói: “Tôi viết bản đó ở Huế, thời
gian sau khi bỏ vùng kháng chiến về thành… Tâm sự tôi trong bài Nắng
chiều nó như thế này, kể anh nghe cho vui. Sau
cuộc đảo chính của Nhật vào đêm 9 tháng 5 năm 1945, có một gia đình
công chức Nam triều từ Quy Nhơn chạy ra tạm trú ở Hội An, mà tôi cũng ở
Hội An lúc đó. Gia đình đó có một người con gái. Tôi yêu người con gái
ấy!”
Năm
1957, Lê Trọng Nguyễn vào Sài Gòn. Ðúng dịp đoàn ca nhạc Nhật Bản sang
thăm, ban nhạc Toho Geino có nhờ người chọn ra 12 bản nhạc Việt Nam đang
nổi tiếng thời đó để chuẩn bị tập dượt và trình
diễn tại Sài Gòn lẫn Nhật Bản, trong đó có bản “Nắng Chiều” và bản này
đã được cô ca sỹ nhật Midori Satsuki hát.
Năm 1960 Kỷ Lộ Hà 紀露霞, một nữ ca sĩ ngôi sao người Đài Loan, cô yêu mến bản Nắng Chiều nên
viết sang lời Hoa ngữ và phổ biến bản này sang Ðài Loan bằng lời ca của tiếng Phúc Kiến, là tiếng nói phổ biến
ở Đài Loan; sau đó được nữ nghệ nhân Thận Chi 慎芝 (Khưu Tuyết Mai 邱雪梅)
viết lại lời bằng âm Quan Thoại phổ biến ở Hồng Kông và các nơi khác.
Nhờ những may mắn đó mà "Nắng Chiều"
cứ thế được biết tới tại các nước ở vùng Đông Nam Á và sau năm 1975 lại
theo người Việt và người Việt gốc Hoa đi khắp thế giới như hiện nay.
Nhớ lại
khoảng thập niên 1960 của thế kỷ trước, hội Văn Hóa Hoa Việt ở vùng Quận
5 Chợ Lớn có cho phổ biến một tập nhạc Việt đã được dịch ra lời Hoa để
cho con em người Hoa có thể hát nhạc Việt
được. Tập nhạc này chỉ được in dưới hình thức "quay ronéo" nên không
được phổ biến rộng rãi. Tôi còn nhớ trong đó các bản nhạc như "Ai Về Quê
Tôi"(Tiến Đạt) Mạnh Phát, "Ngày Trở Về" của Phạm Duy, "Lúa Mùa Duyên
Thắm", "Trăng Soi Duyên Lành", "Lối Về Xóm Nhỏ"
của Trịnh Hưng, "Về Dưới Mái Nhà" của Xuân Tiên, Y Vân, "Duyên Kiếp"
của Lam Phương... và tôi thích nhất là bài "NẮNG CHIỀU" của Lê Trọng
Nguyễn với lời tiếng Hoa thật hay, không biết là một nhân sĩ nào
đó đã dịch thật
tài tình, vừa sát nghĩa với lời Việt của Lê Trọng Nguyễn lại vừa có tính
cách văn chương và nhất là vừa hợp với các âm giai lên xuống của bản
nhạc khi hát
không bị gượng ép chút nào cả ! Lời ca rất tự nhiên nên thơ như
được sáng tác bằng tiếng Hoa nguyên gốc vậy ! Và cũng vì thế mà cho đến
nay, hơn 60 năm rồi, tôi vẫn còn nhớ như in lời ca mượt mà gợi cảm đó.
Xin được chép lại dưới đây để người Việt gốc
Hoa nào đó thích bản nhạc "NẮNG CHIỀU" cùng hát cho vui (Nhớ là hát
bằng âm "Quan Thoại", chữ có màu
đỏ bên dưới, chớ không phải âm Việt Hán):
夕陽 TỊCH DƯƠNG là Nắng Chiều
xi yáng
回到渡頭夕陽斜照， Hồi đáo độ đầu, tịch dương tà chiếu,
Huí dào dù tóu, xi yáng xié zhào. (Qua bên nước xưa lá hoa về chiều)
金光疏落花葉飄搖。 Kim quang sơ lạc, hoa diệp phiêu diêu.
Jin guang shu luò hua yè piao yao.(Lạnh lùng mềm đưa trong nắng lưa thưa)
來到村莊舉步徬徨， Lai đáo thôn trang, cử bộ bàng hoàng,
Lái dào cun zhuang, ju bù páng huáng.(Khi đến cuối thôn chân bước không hồn)
多麼懷念舊時人兒。 Đa ma hoài niệm, cựu thời nhân nhi.
Duo me huái niàn, jìu shí rén ér. (Nhớ sao là nhớ đến người ngày thơ)
* Từ phần hai của lời ca, sẽ bỏ đi phần phiên âm Việt Hán cho khỏi rườm rà !
記得妹妹身材稍廋， Anh nhớ trước đây dáng em gầy gầy,
Jì dé meì meì shen cái shao sou,
柔和望我雙眸閃爍。 Dịu dàng nhìn anh đôi mắt long lanh.
Róu hé wàng wo shuang móu shan shuo.
記得當年妳過庭前， Anh nhớ bước em khi nắng vương thềm,
Jì dé dang nián ni guò tíng qián,
粉頰緋紅秀髮輕飄。 Má em mầu ngà tóc thề nhẹ vương.
Fen xia fei hóng xiù fa qing piao.
- 我回來過庭前，想起誓言，心冰冷，Nay anh về qua sân nắng, chạnh nhớ câu thề, tim tái tê,
Wo huí lai guò tíng qián, xiang qi shì yán, xin bing leng,
不知如今，情妹呀，移戀何方？ Chẳng biết bây giờ người em gái,duyên ghé về đâu?
Bù zhi rú jin, qíng meì ya, yí liàn hé fang?
- 我回來桑田黃，山歌對答，不再唱，Nay anh về nương dâu úa, giọng hát câu hò, thôi hết đưa
Wo húi lai sang tián huáng, shan ge dùi dá, bù zài cháng,
苗條俏影，紫花前，往何處尋？ Hình bóng yêu kiều kề hoa tím biết đâu mà tìm?
miáo tiáo qiào jing, zi hua qián, wảng hé chù xún?
沉痛記起竹蔭底下， Anh nhớ xót xa dưới tre lá ngà,
Chén tòng jì qi, zhù yin di xià,
含愁望我妳說"愛我"。 Gợn buồn nhìn anh em nói "mến anh !".
Hán chóu wàng wo, ni shuo "ai wo"
白雲浮飄夕陽殘照， Mây lướt thướt trôi khi nắng vương đồi,
Bái yún fú piao, xi yáng cán zhào,
想妳柔情晚霞留停！ Nhớ em dịu hiền nắng chiều ngừng trôi !
Xiang ni róu qíng, wan xía líu tíng!
Bài hát NẮNG CHIỀU chép tay của Đỗ Chiêu Đức
Mặc dù một số từ được dịch thoát ý, không có "mot à mot" hay "word by word" gì cả, nhưng đã lột tả được hết ý của tác giả muốn gởi gấm trong lời ca.
Dưới đây là lời ca bằng tiếng Phước Kiến (tiếng nói thông dụng ở Đài Loan) với
giọng hát của ca sĩ Kỷ Lộ Hà như đã
nói ở phần trên :
紀露霞 越南情歌
Ca sĩ Kỷ Lộ Hà của 1960 và hiện nay
Hiện nay, mặc dù
đã ở tuổi 80, nhưng trong một
Đại Nhạc Hội với "Ban nhạc Nhi Tôn Mãn
Đường 兒孫滿堂"
(Ban nhạc có nghĩa "Con Cháu Đầy Nhà") nữ ca sĩ Kỷ Lộ Hà
còn kể lại chuyện của đầu thập niên 60 của thế kỷ trước, khi mình đến Việt Nam trình diễn và đã cảm nhận được
bài hát "Nắng Chiều" như thế nào và sau đó
đã viết nó lại thành lời Hoa bằng tiếng Phước Kiến
để hát và phổ biến ở Đài Loan. Mời nghe giọng hát ở tuổi 80 (2016) của ca sĩ Kỷ Lộ Hà theo link dưới đây :
Và :
Kính chuyển tiếp.
Tài liệu sư tầm
Chúc các bạn nghe nhạc VUI VẺ, THOẢI MÁI !
Đỗ Chiêu Đức
(viết lại theo sưu tầm trên mạng)
Bài viết rất hay
Trả lờiXóa