Tại sao ung thư phổi tấn công những người không hút thuốc ?

Tại sao ung thử phổi lại tấn công những người không hút thuốc

Tại sao ung thử phổi lại tấn công những người không hút thuốc

Nhiều người biết rằng hút thuốc lá có thể dẫn đến ung thư nhưng không phải ai cũng hiểu được tại sao những người không hút thuốc cũng có thể mắc bệnh ung thư phổi. Mỗi năm tại Hoa Kỳ có khoảng 16,000 đến 24,000 người chết do ung thư phổi, dù cho có thể họ chưa từng hút thuốc. Thực tế, nếu như “ung thư phổi ở những người không hút thuốc” được xếp hạng thì nó có thể nằm trong top 10 bệnh ung thư tại Hoa Kỳ.

Thật không may, một quan điểm rằng những bệnh nhân hút thuốc chỉ là ảnh hưởng đến chính họ có thể tác động xấu đến cả những người hút thuốc hoặc không. Bà Joan H. Schiller-chuyên gia trong lĩnh vực ung thư phổi của đại học y khoa Texas, đồng thời cũng là tác giả của nghiên cứu đánh giá về thái độ của cộng đồng trong bệnh ung thư phổi –bà nói rằng kết quả nghiên cứu cho thấy 70% những người tham gia có thái độ tiêu cực về bệnh ung thư phổi trong khi đối với bệnh ung thư vú thì con số này chỉ là 22%.

Trong nhiều thập kỉ qua, người ta đã tiến hành nhiều nghiên cứu để tìm hiểu về những nguyên nhân gây nên bệnh ung thư phổi và cách giải quyết ở những người không hút thuốc.

- Khí Radon: Nguyên nhân hàng đầu dẫn đến ung thư phổi theo EPA (US Environmental Protection agency) là tiếp xúc với khí radon. Nó gây ra 20,000 ca tử vong do ung thư phổi hằng năm. Radon có trong tự nhiên với một hàm lượng vô hại nhưng đôi khi nồng độ chất này tăng cao ở những ngôi nhà được xây dựng trên những khi đất lắng đọng nhiều radon. Và nguy cơ sẽ tăng rất cao đối với những người sống lâu năm trong những khu nhà như vậy. Và vì nó không mùi không màu nên cách duy nhất để kiểm tra sự xuất hiện của chất này là dùng xác xét nghiệm. EPA đã xuất bản một quyển sách có tên “A citizen’s Guide to Radon” để chỉ dẫn cách kiểm tra radon một cách dễ dàng và ít tốn kém cũng như cách xử lý khi nồng độ radon kiểm tra được vượt quá giới hạn.

- Hút thuốc bị động: Mỗi năm có khoảng 3,400 người tử vong do ung thư phổi vì hít phải khỏi thuốc thụ động. Các điều luật được ban hành nhằm cấm hút thuốc nơi công cộng có tác dụng hạn chế nguy cơ này. ACSCAN ( The American Cancer Society Cancer Action Network) một tổ chức trung lập phi lợi nhuận đang cố gắng hoạt động để đẩy mạnh việc thực thi điều luật này nhằm bảo vệ cả những người hút thuốc và không hút thuốc khỏi việc hít phải khói thuốc bị động.

- Những yếu tố gây bệnh ung thư tại nơi làm việc: Đối với 1 số người, nơi làm việc có thể là nơi phơi nhiễm với một số tác nhân gây bệnh như amiang hay khí thải diesel. Những nơi làm việc như vậy đã được giảm thiểu trong những năm gần đây nhờ những nổ lực của chính phủ cũng như ngành công nghiệp để bảo vệ nhân công lao động. Nhưng hiểm nguy vẫn luôn còn hiện hữu, và nếu như bạn phải làm việc ở xung quanh những khu vực này thì bạn phải cố gắng để tránh bị phơi nhiễm.

- Ô nhiễm không khí: việc không khí bị ô nhiễm có thể trở thành một yếu tố nguy cơ của bệnh ung thư phổi đã được biết từ lâu nhưng. Tháng 10/2013, IARC (the International Agency for Research on Cancer)-một bộ phận của WHO đã chính thức xếp không khí ô nhiễm thành một nguyên nhân gây ra bệnh ung thư phổi. IARC đã xem xét 1000 nghiên cứu và kết luận rằng không khí ô nhiễm có thể là nguyên nhân của ung thư phổi.

- Đột biến gen: nhiều nhà nghiên cứu tìm cách xem xét những tác động lên tế nào khiến nó trở thành tế bào ung thư và sự khác biệt của các tế bào ung thư phổi giữa người hút thuốc và không hút thuốc. Ví dụ như một bài báo phát hành bởi Clinical Cancer Research giải thích rằng một loại gen được tìm thấy khá phổ biến trong tế bào ở bệnh ung thư phổi trong những người không hút thuốc nhiều hơn những người hút thuốc. Đột biến này có tác động hoạt hóa gen mà có vai trò trong việc tăng trưởng và phân chia của tế bào. Đột biến này khiến cho gen này bị hoạt hóa liên tục và tế bào vì thế tăng sinh liên tục. Hiểu biết về những điều này có thể giúp các nhà nghiên cứu tìm ra những liệu pháp tác động trúng đích trên những dạng đột biến này.

Thay đổi lối sống để hạ thấp nguy cơ:

Những người không hút thuốc đã tự họ loại bỏ yếu tố nguy cơ chủ yếu của bệnh ung thư phổi. Những người đàn ông hút thuốc có nguy cơ tăng gấp 23 lần và phụ nữ thì nguy cơ này tăng gấp 13 lần.

Kiểm tra nhà ở, tránh những nơi có nhiều khói thuốc và hạn chế phơi nhiễm tại nơi làm việc là những cách thiết thực để phòng tránh.

Một chế độ ăn kiêng với nhiều rau củ giúp ích rất nhiều để làm giảm nguy cơ. Một vài bằng chứng cho thấy hiệu quả của chế độ ăn kiêng với nhiều rau củ đối với bệnh ung thư phổi. Nhưng điều quan trọng nhất vẫn là không hút thuốc.

Phát hiện bệnh sớm:

CT phổi là một ý hay cho việc tầm soát bệnh ở giai đoạn sớm khi mà nó còn có thể điều trị chữa khỏi. Những triệu chứng của ung thư phổi không dễ dàng xuất hiện cho đến khi bệnh đã tiến triển và không dễ dàng điều trị. Việc tầm soát bản thân nó cũng có thể mang lại một số nguy cơ, cần thiết phải xem xét giữa lợi ích và nguy cơ, nên thực hiện tầm soát ở những người hút thuốc lá quá nhiều. Tuổi tác cũng là 1 yếu tố nguy cơ.

Một nhược điểm của CT nữa là nó có thể phát hiện ra những tế bào vấn thường có thể không phải là ung thư nhưng vẫn cần kiểm tra chắc chắn. Điều này có nghĩa là có thể cần scan thên hoặc sử dụng các kĩ thuật xâm lấn như dùng kim chọc hút mẫy mô hoặc phẫu thuật để lấy một phần của phổi. Một số bệnh nhân không mắc ung thư hoặc chỉ mắc ở giai đoạn rất sớm đã tử vong do những xét nghiệm như vậy. Nguy cơ vẫn tồn tại đối với việc tiếp xúc với chất phóng xạ.

Vì những yếu tố nguy cơ trên, hiệp hội ung thư Hoa Kỳ khuyến cáo bác sĩ phải thảo luận với bệnh nhân về việc tiến hành tầm soát , những người mà theo bảng đánh giá cho thấy họ là dối tượng có nguy cơ tiến triển bệnh cao. Những bệnh nhân có nguy cơ cao thường là độ tuổi từ 55 đến 74 và tình trạng sức khỏe tốt, có thoái quen hút thuốc 1 gói một ngày trong suốt 30 năm và hiện vẫn hút thuốc hoặc đã bỏ thuốc trong vòng 15 năm.

Nếu bệnh nhân quyết định tiến hành tầm soát thì cần phải tiến hành ở nơi có đầy đủ phương tiện và đủ kinh nghiệm trong việc tầm soát ung thư phổi. Và cần nhấn mạnh rằng việc tầm soát không có nghĩa là bạn nên tiếp tục hút thuốc. Cách tốt nhất để phòng tránh nguy cơ là dừng ngay việc hút thuốc.

QuynhMai Post