CÁC LÝ DO BỊ XÂY XẨM - BS.Đặng Quang Tâm

 

                                                 Ảnh minh họa

 Xây xẩm là một trong nhiều triệu chứng của những trường hợp sau đây:

-đột quỵ hoặc sắp sửa bị đột quỵ (heart attack)
-chảy máu trong đường ruột đưa đến tình trạng thiếu máu (HgB dưới 10).
-tuột áp xuất máu (SBP dưới 90) do dị ứng hoặc không uống đủ nước (dehydration)
-tim đập nhanh quá (trên 110) hoặc chậm quá (dưới 50)
-lượng đường trong máu giảm dưới 50.
-áp xuất máu tăng cao đột ngột (từ 130 tăng lên 190)
-nhức đầu kinh niên (migraine headache)
-triệu chứng có thai
-nhiễm trùng trong máu (cảm, sốt, sưng phổi, đau bụng, tiêu chảy) dẫn đến nóng lạnh, tim đập rất nhanh.
-uống quá độ thuốc hạ áp xuất máu cao
-sau hết xây xẩm có thể là do phản ứng phụ của thuốc trị những bịnh khác.

Ngoài triệu chứng xây xẩm ra, mỗi trường hợp kể trên còn có những triệu chứng khác. Thí dụ trong trường hợp sắp bị heart attack, người bịnh còn có cảm giác tê hoặc yếu cánh tay trái, ngực như có ai đạp lên, người đổ mồ hôi. 

Trường hợp chảy máu trong ruột, do loét bao tử hoặc ung thư ruột, người bịnh sẽ khai họ đi cầu phân đen thui. Tuỳ cách bạn hỏi người bịnh về lịch trình của căn bịnh, bạn sẽ nghi người bịnh bị trường hợp nào. Phần khám bịnh sẽ giúp bạn có kết luận chính xác hơn. Thí dụ, nếu đo nhiệt độ mà trên 100, kèm theo lời khai bịnh bị ho, đàm có màu vàng xanh, nóng lạnh, thì bạn nên coi chừng xây xẩm là do người bịnh bị cảm. Nếu đo áp xuất máu mà SBP dưới 90, tim đập 40-60, người bịnh có thể bị dehydration, thiếu nước hoặc tim đã suy. Bạn nên biểu họ uống nước, từng ngậm như uống trà để tìm đập nhanh hơn, xây xẩm của họ sẽ bớt. Nếu nhịp tim không đập trên 60, người bịnh cần máy trợ tim (Pacemaker).

Tóm lại, xây xẩm là một triệu chứng của nhiều căn bịnh khác nhau. Bác Sĩ của bạn sẽ khám bịnh để biết bạn bị bịnh gì. Kết luận đúng hay sai tuỳ kinh nghiệm và kiến thức của người BS đó.

BP=SBP/DBP
SBP là tử số hoặc số đầu của máy đo áp huyết. Đây là áp xuất trong động mạch máu lúc tìm bơm máu ra để nuôi cơ thể. SBP dưới 140 là tốt.
DBP là mẩu số hoặc số thứ hai trên máy đo áp huyết. Đây là áp xuất trong động mạch máu lúc tìm ngừng bơm để nhận máu từ phổi chảy về. DBP từ 80-90 là tốt.
P là nhịp tim thường khoảng 69-73.