Chuyện Thế Giới Trong Tuần
Thứ Hai 21/10/2019
Giây phút thay đổi cuộc diện chiến trận bất thình lình đến trong lặng im, trước bảy giờ chiều ngày chủ nhật hệ thống mạng điện tử “internet” đã bị cắt đứt khắp cả vùng đông bắc Syria, nơi mà không hơn nửa giờ trước đây người dân Kurds vẫn còn tụ năm tụ ba đâu đó, quân chính quyền Syrian đang trở lại hai thị trấn lớn Manbij và Kobane.
Thủ phủ của vùng Kurds chiếm đóng, thành phố Qamishili không bao lâu, vài tiếng đồng hồ nữa thôi sẽ là một thành phố không người hoang vắng, trống trơn, không còn người xe nhộn nhịp trên đường phố, không còn tiệm quán cửa hàng, không khí tưởng chừng như sắp nghẹt thở, một ít người còn loanh quanh, lác đác trên đường, biết rõ cảnh vật này mang ý nghĩ gì rồi, đó là quyền lực đã đổi tay qua người khác, sự thay đổi làm cho họ đáng sợ. Một người đàn ông Kurds nói với mấy người khác nhưng tránh nhìn vào mắt họ “anh phải rời khỏi đây đi, nhiều chốt nút chận kiểm soát của quân chính quyền Assad dựng lên ở phía tây, ở lại không còn an toàn nữa”, người đàn ông này và những người Kurds khác đã sống cả đời ở đây ngoại trừ trong bảy năm qua dưới sự cai trị của chính quyền Damacus, và sự trở lại của Damacus lần này làm cho họ kinh sợ không ít.
Ở một phía trời biên giới Thỗ và Syria, bầu trời tối một màu xám xịch phủ mờ đường xá, lưa thưa đâu đó rãi rác năm ba ánh đèn sáng trắng của bên kia xứ Thổ Nhĩ Kỳ và bên này của quân lính Syrian, những người lính Kurds thường ngày canh giữ các chốt canh đã bỏ đi từ lâu, một vài chiếc xe hơi lẻ loi và dăm ba cái xe chở hàng, đèn tắt, phóng nhanh chạy trong bóng đêm, có lẽ đang cố rời khỏi làng xã của mình trước khi quân của kẻ thù tới. Ngày hôm sau, việc phê chuẩn sự thỏa thuận trong tuần trước để quân Kurds đồng ý cho phép chế độ Assad, lấy lại thành phố này vẫn chưa thực hiện, trên khắp Syria và xa hơn nữa ở Riyadh Á Rập Saudi, Baghdad Iraq, Cairo Ai cập và vùng Vịnh. Nhiều chuyện khác đáng nói hơn là chuyện ở đây, sự chấm dứt ảnh hưởng của Mỹ tại Syria gây ra nhiều hệ lụy tại nhiều nơi khác, trước mặt công chúng, hình ảnh cho người ta thấy chỉ là sự thỏa thuận trao tay giữa chính quyền Assad và phiến quân Kurds nhưng trong thực tế, sự chuyển giao quyền lực thật sự là việc giữa Hoa Thịnh Đốn, đang rút quân đi khỏi vùng, 16 năm sau ngày vào Iraq và Mạc Tư Khoa đang trên đà gặt hái nhiều ảnh hưởng lớn khắp vùng Trung đông.
Ngay trong giờ phút chờ ký kết ở Syria, tổng thống Nga, Vladimir Putin đã chính thứ đến Riyadh thăm vương quốc Á Rập Saudi hôm thứ hai, được đông cung thái tử Mohammed bin Salman đón tiếp, người mà ba tuần lễ trước đây công khai than phiền là Mỹ đã bỏ rơi đồng minh của họ. Sau khi Ba Tư can dự vào vụ phóng hỏa tiển phá hư nhà máy lọc dầu của Á Rập Saudi, Riyadh chờ sự trả đủa của Hoa kỳ nhưng không có gì xảy ra, một khi Hoa kỳ luôn luôn cam kết sẽ bảo vệ quyền lợi của vương quốc, bin Salman đã hằn học hỏi giới lãnh đạo Iraq “quý vị có thấy Hoa kỳ đã làm gì với chúng tôi không?” hai tuần trước, ông thêm “thật là không thể tin nổi”.
Tại phía bắc Syria, quyết định của Hoa kỳ bỏ quân Kurds, những người lính đã giúp họ trong cuộc chiến chống quân khủng bố ISIS trên toàn cầu đã làm cho người dân Kurds, vừa căm giận vừa chán chường và đã đặt họ trước một tình cảnh phải tìm cho mình một giải pháp khác, theo lời của ông Muzlum Abdi, tổng tư lệnh quân SDF (lực lượng quân đội dân chủ Syrian), thì, “tốt hơn chịu hòa hoản hơn là một trận tắm máu diệt chủng”. Quân Kurds, dẫn đầu bởi những người lãnh tụ của đảng Công nhân Kurdistan (the PKK) đã tiếp xúc và nói chuyện với các viên chức Nga ở thành phố Qamishili trong mấy ngày vừa qua về những điều kiện sẽ thỏa thuận trong thỏa ước với chế độ Assad, phải chống lại quân Thổ phương bắc nhưng không còn yểm trợ của Hoa kỳ sau khi tổng thống Trump ra lệnh quân Mỹ rút đi, người Kurds coi như đã yếu thế “cụt hết một tay”, không thể nào vừa chống Thổ vừa đánh quân Assad cùng một lúc.
Người Kurds cũng nói thêm, Nga Sô đã buộc tội họ là cho phép quân Hoa kỳ vào vùng này là vùng đầu tiên hết, giờ thì người Kurds chịu phải trả giá chính trị quá đắt cho việc làm của mình, cho nên theo cô Arshan Ahmed, một trong số đảng viên quan trọng của đảng PKK, “chúng tôi sẽ làm bất cứ điều gì có thể làm miễn là có lợi nhất cho người Kurds”. Ngay lúc quân Hoa kỳ trên đường rút quân, có một chiếc phản lực cơ bay vòng vòng trên căn cứ đóng quân của Hoa kỳ gẩn thị trấn Ain Issa nhưng họ không nói là của ai và phía trên đường cách đó khá xa, toán loạn quân người Syrian, được sự hậu thuẩn của Thỗ Nhĩ kỳ đã hành quyết một chính trị gia người Kurds một ngày trước đó. Trong lúc kim đồng hồ đếm lần con số thời gian còn lại cuối cùng của quyền lực người Kurds, thì quân đội Syrian đang từng bước đến, trên các chiếc xe chở trâu bò họ từ từ tiến vào thị trấn Tal Tamir, nơi người lính Kudrs đã mang những thương binh của họ đi chừng một hai giờ trước đó.
Việc quân Syrian vào vùng này cũng đã gây nên nổi đau lòng của người tỵ nạn chiến cuộc, mới vừa đến trại tạm cư, ông Ahmad Hussein, người trước đây đã từng lên tiếng chống đối đám quân Á Rập theo Thỗ Nhĩ kỳ ở Syria, ông vừa bị cưỡng bức rời bỏ quê nhà Ras al – Ayn, với ông đám quân này “chỉ là những tên lính đánh mướn, thuê súng thuê đạn”, họ toàn là đám tội phạm hình sự, nghiện ngập xì ke ma túy và chẳng có danh dự hay nhân ái, những người đồng tình với những gì quân Thỗ biếu tặng sẽ làm bất cứ thứ gì để lấy tiền, ông cốc cần, nếu ông ngủ trên sàn cái trường học này một năm, hai năm hay mười năm, ông sẽ không trở lại Ras al – Ayn, một khi bọn này vẫn còn ở đó”.
Chứng cớ, hình ảnh khốn khổ, tang thương của người dân Syrian trong cuộc chiến từ mấy năm qua, là sự thật nhưng xem ra trái ngược với những gì được trình chiếu trên màn ảnh truyền hinh trên khắp vùng người Kurds phía bắc, nơi hệ thống viễn thông bình thường vừa mới được có lại sau ngày chủ nhật bị cắt đứt. Tại thị trấn cận biên giới Derik, đám tài xế xe hàng ngồi xem mà thở dài khi trong đoạn phim có nhiều gia đình người Kurds ném các hạt gạo vào chân của binh lính chính quyền Syrian chúc mừng, mấy anh tài xế cười mỉm mai “chỉ là bọn đóng kịch”.
Với người Kurds, giấc mơ một vùng đất tự trị dường như đang dừng lại, sự hợp tác gọi là đồng minh giữa quân đội Assad và người Kurds thành hình giữa sự đổ vỡ của ước mong, sẽ kéo dài cho nhiều thế hệ của những gì còn lại của đất nước Syria. Một lần nữa, cô Arshan thở dài “Ba Tư và Nga Sô hiện đang trở thành quyền lực thống trị ở đây, họ sẽ làm chủ mọi thứ tại vùng này, mọi việc đã thật sự thay đổi”.
Thuyên Huy
Thứ Hai 21.10.2019
*Phụ chú:
Thổ Nhĩ Kỳ đã đồng ý ngưng tấn công vùng do lực lượng quân Kurds đóng ở phía đông bắc Syria trong vòng 120 giờ, sau khi gặp phó tổng thống Hoa kỳ, Mike Pence tại Ankara, để cho quân Kurds rút ra khỏi ranh giới hành lang an toàn, rộng 32 cây sốp sâu bên trong lảnh thổ Syria, tính từ đường biên giới Thổ mà họ muốn lập nên. Thổ Nhĩ kỳ sẽ ngưng bắn trong 120 giờ như thỏa thuận, và Hoa kỳ sẽ đảm trách viêc giám sát sự rút lui của quân YPG (một binh đoàn người Kurds của lực lượng Quân Đội Dân Chủ Syrian - SDF) nhưng theo lời của tướng Mazloum Kobane, của SDF trên đài truyền hình địa phương thì, sự ngưng bắn này chỉ áp dụng tại các nơi có giao tranh ác liệt, giữa các thị trấn Tal Abyad và Ras al – Ayn.
Trong bản văn thỏa thuận ngưng bắn giữa Hoa kỳ và Thổ Nhĩ kỳ, không có đoạn nào nói tới sự hiện diện của quân chính quyền Syrian và Nga Sô, là những người mà lực lượng SDF đã mời vào hợp tác giúp họ chống trả quân Thổ Nhĩ kỳ, hoạt động của quân Syrian và Nga sô không bị thỏa thuận Thổ - Hoa kỳ chi phối. Lãnh tụ chính trị của người Kurds, ông Saleh Muslim cho biết “chúng tôi không muốn có cuộc chiến này, chúng tôi vui mừng đón nhận việc ngưng bắn nhưng chúng tôi sẽ bảo vệ cho mình trong trường hợp bị tấn công, ngưng bắn là một chuyện, đầu hàng là một chuyện khác, chúng tôi sằn sàng bảo vệ chúng tôi, chúng tôi không chấp nhận một sự chiếm đóng của ngoại bang trong vùng bắc Syria”.
Chiến tranh thật tàn khốc, nên hãy cố tránh né chiến tranh
Trả lờiXóa