Một Thoáng Xưa (Văn Thanh Trương và Bài Họa của Các Thi Hửu )

MỘT THOÁNG XƯA 

       Một thoáng ngày nào giữa phố xưa

Thảnh thơi đại lộ, gót hài đưa
Bóng hồng trang nhã thời hoa lệ
Thuở ấy còn đây, chút hương thừa…
 Đây tà áo trắng, nón bài thơ
Qua bụi thời gian, chẳng phai mờ
E thẹn, diu dàng, o gái Huế
Sao mà lưu luyến quá đi cơ..!
                       VTT

Họa :BÓNG HÌNH XƯA.
Bóng hình xưa bám đám mây bay
E thẹn dịu dàng trang nhã thay
Tà áo quyện thân nhìn dễ mến
Bài thơ trên nón thấy mê say
Bón hồng hoa lệ tăng lưu luyến
Tuyệt tác trời cho riêng chỗ nầy
MAI-HUYỀN-NGA.

Họa : Đôi Vần Tứ tuyệt

 "Tìm Lại Dáng Xưa" 

1)

Mát dịu êm đềm nét đẹp xưa

Khoan thai tà áo trắng tinh đưa

Nữ sinh Đệ Nhất thời son trẻ

Hương vị thơm tho ấm áp thừa

2)

Nghiêng vành nón Huế nét ngây thơ

Dáng cũ hồn nhiên chẳng bụi mờ

E ấp nhu mì thoăn thoắt bước...

Ai mà chẳng quý gái duyên cơ !...

Mai Xuân Thanh

Ngày 26/02/2020

Họa: Bâng khuâng  
Múc ánh trăng thề soi dáng xưa 
Một thời vương vấn giọt sầu đưa
 Đong đầy kỷ niệm đời xuôi ngược 
Theo bóng thời gian góp mộng thừa
Lời tình anh kết nối thành thơ 
 Vương vấn ngàn năm khó xóa mờ
 Hương sắc rạt rào câu luyến ái
 Con tim biểu tượng lá bài cơ./. 
Toronto 27/2/2020 Nguyên Trần

 

 Họa : DƯ  ÂM  XƯA

Mơ về mái ấm giọng ru xưa

Kẽo kẹt bên hè chiếc võng đưa

Xao xác gà trưa trong xóm gáy

Dư âm man mác mãi không thừa.

Bỗng thấy đi về tuổi ấu thơ

Ngoài sân bàng bạc ánh trăng mờ

Cả nhà trải chiếu đêm hè nóng

Kỷ niệm gia đình nhớ lắm cơ!

        MaiLoc 

Họa :SẼ MỘT KIẾP NÀO...

Thơ thẩn một mình trên lối xưa

Em nhìn xác lá dưới chân đưa

Nhớ mùa thu ấy mình song bước

Giờ chỉ mình em, kẻ sống thừa !

Bao nhiêu thương nhớ gởi vào thơ

Kỷ niệm ngàn năm chẳng xóa mờ

Sẽ một kiếp nào ta gặp lại

Khi tình lay động được thiên cơ.

Sông Thu

TRƯỜNG XƯA MỘT THOÁNG…

Đọc Xuôi:

Thanh thanh dáng nữ học trường xưa,

Tóc liễu dài êm gió nhẹ đưa.

Tình nữ diễm kiều e ấp mộng,

Thắm hoa hồng nụ toả hương thừa !

Đọc ngược      

Trinh nguyên ngát dịu nét tranh thơ,

Tuyệt mỹ đài hoa đẹp ảo mờ.

Thanh sắc ẩn tàng thân ngọc nữ…

Tháng dài năm rộng đợi duyên cơ !

Liêu Xuyên               

Hoạ :Kỷ niệm xưa

Bên đường phượng đỏ,nhánh đong đưa

Thoáng ngợp hồn tôi,bóng dáng xưa

Nghiêng nón bài thơ,dìm cảm mến...

Tôi ngây dại ngắm,thấy mình thừa                                

 Kỷ niệm tràn về,thuở dại thơ

Tà bay...áo lụa khó lu mờ

Trải bao năm tháng,nào quên được

Màu tím đặm đà,rất Huế cơ!

ThanhHoà

 Họa :CON ĐƯỜNG XƯA

Cùng ai sóng bước ngõ quê xua

Hoa cỏ vô tình cũng đón đưa

Ao lụa nhẹ nhàng bay trước gió

Tâm hồn ngơ ngẩn tưởng mình thừa

Một thời theo nón tớ làm thơ

Hình ảnh mộng mơ khó xóa mờ

Kỷ niệm tình đầu trong ký ức

Thương hoài cô bé giống đầm cơ !

THIÊN LÝ

Họa :SẼ MỘT KIẾP NÀO...

Thơ thẩn một mình trên lối xưa

Em nhìn xác lá dưới chân đưa

Nhớ mùa thu ấy mình song bước

Giờ chỉ mình em, kẻ sống thừa !

Bao nhiêu thương nhớ gởi vào thơ

Kỷ niệm ngàn năm chẳng xóa mờ

Sẽ một kiếp nào ta gặp lại

Khi tình lay động được thiên cơ.

Sông Thu

GẶP LẠI NGƯỜI XƯA 

Kính hoạ " Một Thoáng Xưa " 

của Nhà Thơ  VĂN THANH TRƯƠNG.  

             CMN

Chiều nay ra phố gặp người xưa

Chạnh nhớ hôm nao theo tiễn đưa
Pháo nổ, đèn hoa mừng đám cưới 

Vu quy thiếu nữ lệ vương thừa 

Anh chàng hàng xóm viết câu thơ 

Chúc tụng trăm năm mắt thoáng mờ

Giờ gặp cô dâu chăm lũ nhỏ

Ố ô, bề bộn thật vui cơ...

       CAO MỴ NHÂN 


Hoạ  :CHẠNH LÒNGTại bến giang đầu nhớ chốn xưa
Trên bờ liễu rũ nhẹ nhàng đưa
Đâu đây tiếng gió nghe vời vợi
Chợt thoảng quên đi kiếp sống thừa

Kỷ niệm buồn từ lúc trẻ thơ
Bao năm xa vắng chẳng phai mờ
Chia ly cách trở buồn nung nấu
Chờ dịp tương phùng kể nghiệp cơ                                                                                                                  Paris, 27/02/2020

TRỊNH CƠ     

  Xin được trích lại 4 vế trong bài thơ tình "Thắm Thoát Năm Mươi Năm" để tham gia vào "MỘT THOÁNG XƯA" cho ... nhớ lại thuở nên thơ của tuổi học trò !

                                                                                       ĐCĐ

                                     ...Lần lữa, thời gian êm ả trôi

                                        Em tròn mười sáu, anh thế thôi,

                                        Sáng chiều hai buổi Phan Thanh Giản

                                        Bốn lượt đi về vẫn có đôi.

                                   Xe đạp song song giữa nắng chiều

                                   Thướt tha trong gió nhẹ hiu hiu

                                   Phất phơ áo trắng bay theo gió

                                   Xao xuyến lòng anh tuổi chớm yêu !

                                           Ngây thơ nào biết đến tình ai

                                           Em vẫn vô tư rạng nét ngài

                                           Nhìn anh vẫn mĩm cười trong nắng

                                           Để mặc gió lùa tóc rối bay...

                                ...Thắm thoát thời gian khéo hững hờ

                                   Bóng câu, cửa sổ, thoáng như mơ

                                   Năm mươi năm cũ... tình đeo đẳng

                                   Còn ngỡ hôm nào, khi tuổi thơ !!!

                                                                     Đỗ Chiêu Đức

                                                          Thắm Thoát Năm Mươi Năm

                                                                         2004

                                                             

☝️👌MỘT NHÂN TÀI : Gustave Eiffel 👌

Nhiều khi mình phải suy nghĩ, dù chỉ là nơi thuộc địa, nhưng người Pháp đã xây dựng nên những công trình gía trị với thời gian như ở chính quốc họ. Sự chí tâm và say sưa chức nghiệp của họ đáng ngưỡng phục.. .

Tên ba người Pháp mà ở VN không thể quên ơn họ, đó là Pasteur, Yersin, Eiffel.

Người Việt Nam đã bao nhiêu lần đi qua cây Cầu Long Biên (1) ở Hà Nội, Cầu Trường Tiền (2) ở Huế và không bao nhiêu người đã đến Bưu Điện Saigon (3), nhưng mấy ai biết tác giả những kiến trúc là ai. 

Bài viết dưới đây, tuy ngắn nhưng cũng giúp chúng ta có thêm chút kiến thức về tiểu sử và công trình của một con người tài ba kiệt xuất : Ông GUSTAVE EIFFEL.

Một Kiến Trúc Sư tài ba là tác giả nhiều công trình vĩ đại trên thế giới trong đó có Cầu Long Biên (1) ở Hà Nội,Cầu Tràng Tiền (2) ở Huế, Nhà Bưu Điện Trung Ương (3) ở Saigon, Tháp Eiffel (4) (Tên ông ta) ở Pháp và Tượng Nữ Thần Tự Do (5) ở Mỹ, (Do nước Pháp tặng) cũng chính ông ta là người thiết kế để đem bức tượng khổng lồ này từ Pháp sang Mỹ

Ta hãy tìm hiểu đời sống của con người ta ba kiệt xuất này ra sao .

Gustave Effel vốn là một cậu nhỏ đặc biệt thông minh và tò mò, không chuyên cần lắm ở trường Lycée Royal (Trung Học Hoàng Gia), vì cậu thấy các môn học là “nhàm chán, buồn tẻ, không khí nhà trường tù hãm…“, Gustave Eiffel chỉ thấy hứng thú ở hai năm cuối phổ thông với lịch sử và văn chương, chứ không phải kỹ thuật hay công nghệ mà ông thành danh sau này.

Sau khi tốt nghiệp trung học Eiffel lên Paris, theo học tại Collège Sainte Barbé để luyện thi vào École Polytechnique – trường Đại Học Bách Khoa nổi tiếng thế giới, nơi ông định theo đuổi chuyên ngành hóa học.

Nhưng chàng sinh viên bản tính lãng mạn không thể kìm nén được tình yêu say đắm đối với Paris hoa lệ. Anh dành hầu hết thì giờ rỗi để bơi lội trên Sông Seine, thăm Bảo Tàng Louvre, đi xem kịch L’Opera de Paris với kiến trúc và nội thất lộng lẫy.

Kết quả là anh rớt Đại Học Bách Khoa. Tuy rớt, nhưng không hề lãng phí thì giờ vào việc buồn nản, mà lại thi ngay vào École Centrale des Arts et Manufactures, trường Nghệ Thuật & Sản Xuất, được đánh giá là một trong những trường đào tạo nghệ thuật, kỹ thuật và công nghệ hàng đầu Châu Âu thời bấy giờ. Từ đó mở ra con đường của Gustave Eiffel tới với những công trình có kết cấu vĩ đại.

Tượng nữ thần Tự Do: Biểu tượng của nước Mỹ hùng mạnh được tạo nên như thế nào?

Biểu tượng nước Mỹ có tên đầy đủ là Tự Do Soi Sáng Thế Giới

Tượng Nữ Thần Tự Do với tên đầy đủ là Tự Do Soi Sáng Thế Giới (La liberté éclairant le monde/Liberty Enlightening the World), là một món quà đặc biệt của nước Pháp dành tặng nước Mỹ nhân dịp kỷ niệm tròn 100 năm ngày nước Mỹ tuyên bố độc lập.

Édouard René Lefèvre de Laboulaye, một nhà chính trị kiêm nhà văn chuyên viết về lịch sử Mỹ đã đề xuất ý tưởng tặng nước Mỹ một món quà để ca ngợi nền tự do. Ý tưởng của ông lập tức được chính phủ Pháp ủng hộ, và việc thiết kế mỹ thuật được giao cho nhà tạc tượng trứ danh Frédéric-Auguste Bartholdi.

Bartholdi đã thiết kế nên hình ảnh “Nữ thần cao lớn có nét đẹp kinh điển như những bức tượng Hy Lạp cổ đại với kích thước khổng lồ ở tư thế đứng thẳng, đầu đội vương miện với 7 tia hào quang toả ra tượng trưng cho 7 biển và lục địa trên trái đất, tay trái mang một phiến đá ghi dòng chữ “JULY IV MDCCLXXVI”, tức là “Tháng Bẩy, Ngày 4 Năm 1776” (ngày độc lập của Mỹ), tay phải giương cao bó đuốc của tự do, thân mặc tấm áo choàng phủ kín tới chân.”

Nữ thần Tự Do chính là hình ảnh nữ thần Hy Lạp dũng mãnh đầu đội vương miện tỏa ra 7 ánh hào quang tượng trưng cho 7 lục địa và biển.

Bài toán nan giải: người giải được chỉ có Gustave Eiffel!

Nhưng ngay lập tức Bartholdi phải đối mặt với 2 bài toán nan giải:

• Làm thế nào để bức tượng khổng lồ có thể tháo rời ra từng bộ phận để chuyên chở sang Mỹ?

• Bức tượng sẽ được dựng trên Đảo Tự Do trong Cảng New York, vậy phải làm thế nào để nó chịu đựng được gió bão rất mạnh ngoài biển Đại Tây Dương?

Người thích hợp nhất có thể giúp Bartholdi giải 2 bài toán hóc búa đó không thể là ai khác Gustave Eiffel! Vào thời điểm này, tuy công trình tháp Eiffel nổi tiếng chưa ra đời, nhưng tên tuổi kiến trúc sư Gustave Eiffel lừng danh đã được rất nhiều người biết tới như một công trình sư tài ba xây dựng nên những công trình khổng lồ với kết cấu phức tạp và chắc chắn.

Vì thế ông đã được mời giúp Bartholdi xây dựng Tượng Nữ Thần Tự Do. Ngay lập tức Eiffel hưởng ứng và bắt tay vào việc: Xây dựng tượng Nữ Thần Tự Do trên Đảo Tự Do, Cảng New York, sau này trở thành biểu tượng của nước Mỹ.

Trước hết, bài toán thứ nhất được giải bằng cách “cắt rời thân thể” Nữ Thần Tự Do ra làm 350 mảnh rồi chất lên chiếc thuyền buồm mang tên Isère để chở sang Mỹ. Tới Mỹ, nó được đưa lên một hòn đảo có tên là Đảo Tự Do (Liberty Island) ở cửa sông Hudson nhìn ra cảng New York (New York Harbour).

Những con số ấn tượng

Để giải bài toán thứ hai, Eiffel xây dựng một hệ thống cốt sắt làm cốt lõi bên trong để lắp ghép 350 mảnh đồng, tạo nên một bức tượng cao 46m, nặng tổng cộng 204 tấn, đứng trên một bệ cao 45,7m (bệ do người Mỹ xây dựng).

“Riêng cánh tay giơ bó đuốc đã dài tới 12m, ngón trỏ dài 2,4m, cái đầu tính từ cằm tới vuơng miện cao 5m, riêng cái miệng rộng 1m.”

Ngày nay du khách tới thăm bức tượng sẽ phải leo 354 bậc thang để lên tới vương miện. Bản thân vương miện là một “gian phòng” rộng với 25 cửa sổ, trông từ xa như 25 viên đá quý cài trên vương miện. Tổng cộng bức tượng bao gồm 31 tấn đồng và 125 tấn thép.

Các tấm đồng làm bề mặt bức tượng có chiều dày 2,37 mm, được ghép với nhau sao cho cách ly với khung thép bằng những tấm cách điện để tránh hiệu ứng pin kim loại làm rỉ chỗ ghép do hơi nước biển gây nên.

Mặc dù được hai tài năng xuất chúng là Bartholdi và Eiffel phối hợp thực hiện, dự án này vẫn không thể nào hoàn thành kịp thời hạn kỷ niệm 100 năm nước Mỹ độc lập (1876), mà phải đợi tới mười năm sau, tức 1886, Tượng Nữ Thần Tự Do mới được tổng thống Mỹ Groover Cleveland chính thức cắt băng khánh thành.

Trong bài báo “Gustave Eiffel: The Man Behind The Masterpiece” (Gustave Eiffel: Người đứng sau các kiệt tác), ký giả Karen Plumley viết: “Eiffel dựng một khung thép để gắn các tấm kim loại vào đó, và đặt nhiều chùm thép thẳng đứng cắm sâu vào trong bệ đá granite của nền móng để giữ cho bức tượng khổng lồ đứng vững.”

Kết quả là có một bức tượng nhẹ hơn (so với tượng đặc) nhưng vẫn đảm bảo chắc chắn, có khả năng chịu đựng được một tải trọng khổng lồ và hàng loạt tác động khắc nghiệt khác.

Tượng Nữ Thần Tự Do có khả năng chịu đựng được một tải trọng khổng lồ và hàng loạt tác động khắc nghiệt khác.

“Một lần nữa, Eiffel đã chứng minh khả năng của ông trong việc giải quyết những bài toán kỹ thuật phức tạp và khó khăn nhất, trong đó sử dụng những kỹ thuật mà trước đó không ai dám làm.”

Bách khoa toàn thư Wikipedia cho rằng thiết kế kết cấu của Eiffel là điều kiện không thể thiếu để biến dự án Tượng Nữ Thần Tự Do khổng lồ thành hiện thực.

Kể từ 1886, kiệt tác văn hóa này nhanh chóng trở thành biểu tượng quốc gia của nền tự do ở Mỹ, đem lại niềm kiêu hãnh cho người Mỹ, trở thành một tâm điểm thu hút khách du lịch và di dân từ khắp thế giới đến Mỹ, thúc đẩy nền kinh tế ở đây phát triển mạnh mẽ chưa từng có.”

Vốn ban đầu là một màu vàng đồng diễm lệ, tuy nhiên ngày nay tượng trở nên xanh do đồng đã bị o xy hóa, đây là điều ít người biết đến

Một số người Mỹ sống ở Pháp đã hài lòng với món quà mà người Pháp đã dành tặng cho đất nước họ, đến nỗi họ trả ơn người Pháp bằng cách xây dựng một phiên bản Tượng Nữ Thần Tự Do (6) ở Pháp.

Phiên bản này cũng bằng đồng, cao 11m (khoảng ¼ bức tượng ở New York) đã được dựng lên tại hòn đảo Thiên Nga cách Tháp Eiffel khoảng 2km về phía bắc.

Trong gian nan mới rõ mặt anh hùng

Họa vô đơn chí: Trong gian nan mới rõ mặt anh hùng

Bước sang năm 1887, chưa kịp nghỉ ngơi sau vinh quang do Tượng Nữ Thần tự Do mang lại, Eiffel đã gặp cảnh “họa vô đơn chí”:

Vợ ông mắc bệnh nặng và ra đi vĩnh viễn.

Nỗi đau chia tay người vợ yêu thương chưa kịp hồi phục thì một tai họa thứ hai giáng lên đầu ông, liên quan đến việc làm ăn với Công Ty Kênh Đào Panama của Pháp do Ferdinand de Lesseps lãnh đạo.

Theo hợp đồng ký kết với công ty Lesseps, Công ty Eiffel tiến hành thiết kế và xây dựng những chốt khóa đóng mở cho kênh đào này. Nhưng không may, do quản lý kém, công ty Lesseps bị vỡ nợ, làm trắng tay hàng trăm ngàn nhà đầu tư Pháp. Một cuộc điều tra được mở ra, trong đó tất cả những ai dính líu đến việc sử dụng nguồn vốn đầu tư đều bị luật pháp hỏi thăm, Eiffel không phải là ngoại lệ… Nếu bị kết án, ông có thể sẽ phải đối mặt với một bản án tù ít nhất 2 năm.

Nhưng sau 5 năm điều tra, Eiffel được chứng minh là vô can. Tuy vậy, cuộc điều tra đã làm ông mệt mỏi, dẫn tới quyết định về hưu vào năm 1893, khi ông đương chức chủ tịch hội đồng quản trị công ty.

Nhưng trong hoạn nạn mới rõ mặt anh hùng: Chính trong những ngày tháng mệt mỏi nhất vì phải đối mặt với cuộc điều tra, Eiffel đã làm nên công trình huyền thoại của đời mình – Tháp Eiffel
Tháp Eiffel(Pháp)

 Cầu Tràng Tiền Huế-VN

 (tc chuyển )

Chuyên gia Mỹ cho rằng các đập thủy điện của Trung Quốc trên thượng nguồn Mekong có thể giữ đến 50% lượng nước, khiến hạn hán ở hạ lưu thêm tồi tệ.

Chuyên gia Mỹ cho rằng các đập thủy điện của Trung Quốc trên thượng nguồn Mekong có thể giữ đến 50% lượng nước, khiến hạn hán ở hạ lưu thêm tồi tệ.

"Vào mùa khô, Trung Quốc có thể giữ đến 50% lượng nước sông Mekong. Vì thế tác động của các đập thủy điện của Trung Quốc ở thượng nguồn đến hạn hán ở hạ nguồn là điều không thể phủ nhận", Brian Eyler, Giám đốc Chương trình Đông Nam Á, Trung tâm nghiên cứu Stimson, Mỹ, nói với VnExpress. Elyer là chuyên gia về các vấn đề xuyên biên giới ở khu vực Mekong, tác giả cuốn sách "Last Days of the Mighty Mekong" (Những ngày cuối của dòng Mekong vĩ đại).

Eyler cho biết mức 50% này là dựa trên tính toán logic của tình hình, khi Trung Quốc đang vận hành 11 đập thủy điện trên dòng chính sông Mekong. Hồi 2014, khi Trung Quốc có 7 đập thủy điện hoạt động, Tổ chức Các dòng sông quốc tế (International Rivers - IR) công bố báo cáo cho thấy phần sông Mekong ở Trung Quốc (được gọi là Lan Thương) chiếm đến 45% lượng nước chảy xuống hạ lưu vào mùa khô. IR, tổ chức có trụ sở tại California, Mỹ, chuyên nghiên cứu ở châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh nhằm ngăn chặn các dự án gây hại cho sông và thúc đẩy các lựa chọn khả dĩ hơn.

Theo Eyler, vào mùa mưa, khu vực tập trung nhiều nước nhất ở sông Mekong là ở Lào và Tây Nguyên của Việt Nam.Vì thế Trung Quốc chỉ chiếm khoảng 7% lượng nước sông Mekong vào mùa mưa. Vào mùa khô, khi không có mưa ở hạ nguồn sông Mekong, phần lớn lượng nước đến từ sông băng ở dãy Himalaya, Trung Quốc. Trên thượng nguồn, Trung Quốc có 11 đập thủy điện, trữ 47 tỷ m3 nước. 

Giữa tháng 2/2020, miền Tây Việt Nam xuất hiện tình trạng hạn mặn nghiêm trọng. Riêng tỉnh Cà Mau ghi nhận hơn 16.000 ha lúa bị thiệt hại 30-70%, 340 ha hoa màu có nguy cơ bị ảnh hưởng.

Nguyễn Thị Nhiên, 38 tuổi, huyện Long Phú, Sóc Trăng, trên cánh đồng ruộng lúa chết khô. Ảnh: Cửu Long.

Nguyên nhân chính của hạn hán năm nay ở Việt Nam, theo Eyler, là do hiện tượng El Nino, gây nên thiếu mưa. Lượng nước không đủ để dòng sông vận hành như bình thường như trong hàng triệu năm qua. Biến đổi khí hậu đang làm thay đổi mô hình thời tiết. Nông dân không có đủ nước để gieo vụ lúa mới và thực hiện các hoạt động nông nghiệp khác. 

Eyler cho rằng các đập thủy điện càng lớn và càng gần nguồn nước thì càng gây tác động lớn đến hạ nguồn. Bên cạnh 11 đập thủy điện của Trung Quốc trên thượng nguồn, Lào có hai đập trên dòng chính sông Mekong là Xayaburi và Don Sahong.

"Các đập thủy điện trên sông Mekong đang khiến hạn hán nghiêm trọng hơn", Eyler nói. 

Ông cho rằng hạn hán ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) của Việt Nam xuất hiện thường xuyên hơn và gây tác động mạnh hơn. Năm 2016, hạn hán ở mức tồi tệ nhất, nhưng tình trạng của 2020 còn xấu hơn. Trung Quốc từng xả nước xuống hạ lưu theo yêu cầu của Việt Nam và Thái Lan. Tuy nhiên năm nay lượng nước đến ĐBSCL chưa xuất hiện, dù Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết đã xả nước từ ngày 24/1.

Đồng tình về nguyên nhân chính gây hạn hán ở miền Tây năm nay, Tiến sĩ Tô Văn Trường, cựu viện trưởng Viện Quy hoạch thủy lợi Miền Nam, cho rằng lượng mưa trong mùa mưa năm 2019 thấp hơn bình thường, do đó hạn mặn năm 2020 đến sớm và trầm trọng hơn những năm khác.

Năm 2019, khi có hiện tượng El Nino, khu vực Đông Nam Á có ít mưa hơn so với bình thường, do ổ đối lưu gây mưa bị dịch về phía Đông. Hạn hán lịch sử xuất hiện ở hầu hết các nước Đông Nam Á. Tại Việt Nam, khu vực bị ảnh hưởng nặng là miền nam và miền trung. Trong mùa khô, tổng lượng mưa trên các trạm khác nhau trên lưu vực sông Mekong thấp hơn 55% so với mức trung bình nhiều năm. Mùa mưa đến muộn (vào tháng 7 thay vì tháng 5 hàng năm), khiến lượng mưa thấp hơn 65% so với các năm, gồm cả thượng nguồn ở phía Trung Quốc. Lượng mưa trung bình chỉ đạt 20% so với nhiều năm. Trong mùa mưa, ĐBSCL đối diện với mùa lũ ở mức rất thấp. 

Theo ông Đào Trọng Tứ, cựu phó tổng thư ký Uỷ ban sông Mekong Việt Nam, hiện các nước hạ nguồn chưa đánh giá được tác động của các đập thủy điện của Trung Quốc đến hạn hán ở hạ lưu, do Trung Quốc không cung cấp quy trình vận hành của các đập thủy điện.  

"Vấn đề chính là Trung Quốc rất hạn chế hợp tác, không trao đổi số liệu thực tế của các đập thủy điện", ông Tứ nói. 

Nhiều nghiên cứu của Ủy hội sông Mekong (MRC) cho thấy tác động rõ nhất của các đập thủy điện Trung Quốc đến hạ lưu là "giữ lại phù sa". Mekong chiếm đến 60% lượng phù sa của ĐBSCL của Việt Nam. Đến 2040, lượng phù sa ở khu vực này ước tính chỉ còn 4-5%. Nếu 11 đập thủy điện ở Lào và Campuchia đi vào hoạt động, tác động về phù sa sẽ còn lớn hơn nữa, theo ông Tứ.

Danh sách đập thủy điện của Trung Quốc trên thượng nguồn sông Mekong tính đến tháng 11/2019. Đồ họa: Trung tâm nghiên cứu Stimson, Mỹ.

Eyler dự báo hạn hán ở hạ lưu sông Mekong sẽ tái diễn thường xuyên hơn trong tương lai. Tuy nhiên, có thể dự báo được El Nino và tác động của nó trước 6 tháng. Hạn hán tính đến tháng 4/2020 cs thể được dự báo từ đầu tháng 6/2019. Vì vậy, Việt Nam có thể chuẩn bị năng lực để hạn chế tác hại. 

Có chung nhận định, ông Tứ cho rằng Việt Nam cần phải "thừa nhận" thực tế hạn hán sẽ trở nên thường xuyên hơn và cần có phương án ứng phó. Việt Nam không nên "trông chờ nhiều" vào nước ở thượng nguồn mà nên chủ động "tự cứu mình". Trong chiến lược lâu dài, Việt Nam đang hướng đến việc chuyển đổi sản xuất, phân vùng sản xuất.

Theo ông Tô Văn Trường, giải pháp trước mắt của Việt Nam là tập trung tiết kiệm nước cho sinh hoạt và sản xuất một cách hợp lý. Việt Nam nên tích lũy nước ngọt tối đa, trong đó có nước ngầm, cải tạo hệ thống thủy lợi nội đồng để chủ động tưới tiêu. Về dài hạn, Việt Nam cần có hệ thống công trình điều khiển mặn từ phía các cửa mặn, hệ thống bẩy triều, giúp đẩy ngọt từ các cửa ngọt trong từng con triều trong mùa khô. Chính quyền cần biến hệ thống kênh rạch ở đồng bằng sông Cửu Long thành "các hồ nước ngọt di động", vận hành theo nhịp điệu của triều trong mùa khô. Việt Nam cũng phải tìm giải pháp phi công trình như thay đổi cơ cấu mùa vụ, cây trồng, vật nuôi.. theo hướng thích nghi với thời tiết, tiết kiệm nước.

Eyler đánh giá cao Nghị quyết 120 về phát triển bền vững ở ĐBSCL mà Việt Nam ban hành năm 2017. Các chính sách trong khuôn khổ này sẽ giúp khôi phục lại các quy trình dựa trên thiên nhiên, liên quan đến chu kỳ lũ tự nhiên của dòng Mekong, giúp người dân chuyển đổi các sinh kế hiệu quả hơn. Nông dân ở ĐBSCL cũng có thể thích ứng với mực nước biển dâng và tình trạng xâm mặn. Việt Nam có các đối tác hỗ trợ thực hiện kế hoạch như Hà Lan, Israel và Mỹ.

"Nếu chính sách được thực hiện đúng đắn, nó sẽ rất hiệu quả", Eyler nói.

Trên phạm vi khu vực, ông Trường cho rằng Việt Nam cần hợp tác chặt chẽ với các nước ven sông Mekong để có kế hoạch tổng hợp gần tối ưu, mang lại lợi ích lâu dài của mỗi nước. MRC đã có nhiều nghiên cứu đánh giác tác động của 11 đập thủy điện ở hạ lưu. 

"Tôi cho rằng hiện nay ai cũng hiểu rõ được - mất của mỗi quốc gia", ông Trường nói.

Với Trung Quốc, MRC có thể sử dụng Hiệp định Mekong năm 1995 làm cơ sở pháp lý để đề nghị Bắc Kinh hợp tác, cân bằng lợi ích của các bên. MRC cũng có hệ thống tài liệu khí tượng thủy văn và các tài liệu cơ bản khác, có thể dùng để đối chiếu với dữ liệu của Trung Quốc.

Theo ông Tứ, Việt Nam nên tận dụng cơ chế hợp tác Mekong - Lan Thương giữa MRC và Trung Quốc để thảo luận về vấn đề nước sông Mekong. Trong cơ chế này, nước là một vấn đề trụ cột trong hợp tác, bên cạnh kinh tế và an ninh. 

Với ASEAN, Eyler cho rằng Việt Nam nên ưu tiên đưa vấn đề sông Mekong ra bàn luận trong năm làm Chủ tịch của Hiệp hội trong 2020. Hệ sinh thái và nền tảng tài nguyên của Mekong đang bị đe dọa, trong khi ĐBSCL là nơi cung cấp nguồn lương thực cho cả 10 nước Đông Nam Á. 

"Việt Nam nên nêu vấn đề sông Mekong trên khía cạnh an ninh, vì khủng hoảng ở đây có thể gây bất ổn ở khu vực. Hy vọng Việt Nam có thể thay đổi cách ASEAN nhìn nhận về Mekong", Eyler nói.

Theo Eyler, Ban Thư ký MRC chưa từng tiếp cận được dữ liệu của Trung Quốc về các đập thủy điện trên thượng nguồn. Ông hy vọng MRC sẽ có cơ hội này khi tiến hành nghiên cứu chung sắp tới với Trung Quốc để tìm nguyên nhân hạn hán. Eyler cảnh báo MRC không nên để Trung Quốc dùng ảnh hưởng trong khu vực để áp đảo các nước và các bên liên quan. 

"MRC không nên để Trung Quốc cung cấp dữ liệu không chính xác về tác động của các đập thủy điện đến hạ lưu", Eyler nói.

9 tuyệt chiêu sinh tồn mùa Cô-vi

9 Tuyệt Chiêu Sinh Tồn Mùa Cô-vi(báo Tuổi Trẻ Cười

Nếu áp dụng cả 9 tuyệt chiêu này thì bạn chẳng việc gì phải sợ Covid nữa.

Mỹ Tiên - Thị Thính - Phương Ròm

 

TÀU VỀ - Thơ Cao My Nhân,Họa : Hồ Nguyễn,Mai Xuân Thanh

TÀU VỀ
Tàu sẽ về ga giữa khói mờ,
Chớ đi mô nữa hỡi nhà thơ.
Buồn tênh trước cõi đời xa lạ,
Nhớ quá bên trời đất lững lờ.
Bến cũ rồi ra thành lỗi hẹn,
Bờ xưa có thể lại hoài mơ.
Đường mây bát ngát phù vân nổi,
Hãy cứ hồi quy, bạn hữu chờ ...
Hawthorne  21 - 2 – 2020
CAO MỴ NHÂN


HỌA: TÀI QUI HỒI
Sân ga vắng vẻ ngập sương mờ,
Bỗng nhớ tàu xưa dạ thẩn thơ.
Thuở ấy tiển đưa đau xót dạ,
Nay về đón đợi dáng lu lờ.
Tiếng còi xé nát tình mong đợi,
Âm hụ tiêu tàn xóa mộng mơ.
Bát ngát phù vân đời chuyển đổi,
Về chi tàu ngóng bóng ai chờ.
HỒ NGUYỄN (24-02-2020)

 Họa : Sân Ga... Tàu Về 

Tàu về... còi rúc khói sương mờ

Kẻ đợi, người trông, mấy bạn thơ

Mặc khách dừng chân ca đối đáp

Tao nhân cất bước hát hò lờ

Thương ai tơ tưởng rồi nằm mộng

Nhớ bạn tương tư mới ngủ mơ

Đứng bến sân ga người tấp nập

Ngồi băng ghế đá kẻ mong chờ...!

Mai Xuân Thanh