Mày và Tao - Đăng Đình Tuân.

Mày và Tao.
Hôm nọ lâu lắm rồi đột nhiên được Nhâm gọi rủ đi
ăn trưa. Thì ra nó vẫn còn đóng đô tại San Diego, nhưng chỉ
bẵng lâu không gặp. Tôi vội vàng phải nhận lời ngay vì sợ
nó chớp nhoáng đổi ý và cũng vì muốn nhìn tận mắt những
gì đã thay đổi ở bạn mình. Qua bao nhiêu ngày sóng gió,
sau mấy chục năm chung sống, bây giờ Nhâm trở lại đời
sống độc thân và vui tính rồi. Cũng mừng cho bạn, vì theo
tôi, trong mọi liên hệ, nếu không được vui hay hòa đồng thà
tách ra sớm còn hơn.
Hai đứa đang thao thao chửi bới lẫn nhau thì người
hầu bàn đến hỏi ăn gì. Sẵn trớn đùa cợt tôi bèn nói.
- Anh cho tôi một đĩa cơm tấm bì thịt nướng không
chả, còn ông xếp của tôi đây muốn ăn gì tôi không biết.
Người hầu bàn vội lên tiếng xen vào.
- Xin lỗi anh đó!. Tôi biết anh này không phải là xếp
của anh đâu.
Tôi tiếp tục đùa cợt.
- Ấy chết, sao anh nói như thế được. Ông ấy giận
đuổi không cho tôi ăn bây giờ.
Anh ta phân trần.
- Nãy giờ đứng từ xa tôi đã nghe lóm. Hai anh nói
chuyện, xưng hô mày tao với nhau hoài. Tôi vẫn nhớ là
trong tiếng Việt của mình chữ mày tao nó rõ ràng lắm. Tôi
hiểu là chỉ có bạn bè thân thiết mới xưng hô với nhau như
thế được thôi. Anh đồng ý không!.. Ở bên này, tôi không biết
với các anh thì sao chứ với tôi, tìm được người bạn thân để
mày tao được thiệt là khó. Ai cũng “giu” (you) và ‘mi” (me)
cả, thành thử nhiều khi tôi thèm được nói mấy tiếng mày tao
đó muốn chết.
- Ủa anh không có ai đủ thân để mày tao được sao ?
- Dạ có và không. Bạn cũ lâu ngày mới gặp lại, gọi
nhau mày tao thì họ ngượng. Thấy bạn ngượng ngập tôi lại
thôi.
- Thì anh cứ mày tao đại đi là xong chứ gì.
- Ðâu được anh, họ e dè, thay đổi, ra vẻ cao sang
cho nên họ không chịu, còn bạn mới chưa biết nhiều thì
mình đâu dám... Nhưng mà thôi, để tôi "dzô" bếp đặt đồ ăn
cho hai anh ngay. Ðứng đây nói chuyện hoài ông chủ không
chịu.
- À quên, anh cho tôi thêm ly cà-phê sữa đá nữa
nhé.
- Dạ, có ngay.
- Cám ơn anh.
Người hầu bàn đi khỏi, bèn quay trở lại tiếp tục câu
chuyện đang nói dở dang với Nhâm hồi nẫy.
- Mày thấy chưa, được mày tao với tao là mày còn
có phúc lắm đó. Dầu sao đi nữa ít nhất mày vẫn còn có
thằng bạn như tao để nghe mày văng tục và...
Nhâm nghênh mặt lên.
- Sư mày. Tao không hơn mày thì thôi...
- Này, vừa vừa thôi ông. Suốt thời gian qua ông biến
mất thì không sao, bây giờ trở lại, rủ tao đi ăn để có dịp mày
tao kể lể, lại còn tiện thể chửi bới thêm nữa. Được đằng
chân lân đằng đầu. Lần sau tao không thèm đi ăn với mày
nữa thì hết. Mày có dám về nhà mày tao với vợ không ?
- Sư mày. Mày tao với vợ là chỉ có dân nhà quê, hay
là đang sửa soạn bỏ nhau. Bây giờ bỏ nhau rồi, tao còn gọi
nó bằng những cái tên khác hay hơn nữa.
                              ---o0o---
Tối hôm đó vào giường ngủ, nằm trằn trọc mãi vẫn
không ngủ được. Ðầu óc suy nghĩ lung tung. Tuy không biết
nhiều về cuộc đời bạn nhưng thấy bất cứ người bạn nào
gặp đổ vỡ hoặc tang thương tôi vẫn không thể giữ cho lòng
dạ khỏi bùi ngùi.
Con người dâu biển và bất trắc. Ý nghĩ thay đổi, lúc
có lúc không, lúc yêu lúc ghét. Tư tưởng, ý muốn quanh
quẩn, quấn quýt trong vòng tham sân si. Hình ảnh những
giây phút đầu tiên gặp nhau và những giây phút trước giờ
đổ vỡ hoàn toàn trái ngược, đối chọi một trời một vực.
Người thương người hôm trướ rồi người lại làm khổ người
hôm sau. Quả là vô minh tận. Vì sao? Và biết bao giờ cho
hết... Quanh đi quẩn lại nhớ đến câu nói rành mạch đầy bùi
ngùi, nuối tiếc của người hầu bàn.
Ðêm tối im lặng thanh thản, suy nghĩ kỹ mới thấy
thấm thía hơn lúc mới nghe. Tiếng Việt mình học từ lúc bố
mẹ dạy truyền miệng cho từ lúc còn bé, nói mãi ngày này
qua năm khác, tưởng là đã hiểu biết thông xuốt. Nó trôi ra
khỏi miệng mà không cần phải đặt câu, không cần phải suy
nghĩ. Cái thói quen này đã làm mình quên bẵng đi ý nghĩa
của cái chữ rồi... Mỗi chữ nhiều khi lại thâm thúy lạ lùng.
Trời cho mình hai cái tai nhưng chỉ có một cái miệng.
Bố tôi vẫn nói thế. Bây giờ nghĩ lại thấy bố vẫn đúng. Có lẽ
đó là một định luật bất biến? Nghe nhiều hơn nói. Ðể trước
khi nói óc có đủ thì giờ làm cho mình cảm thấy ý nghĩa trước
đã. Ngày nay bố không còn nữa mà mình vẫn chưa đủ tinh
khôn để dậy lại cho con cái mình những tinh túy đó được.
Từ lúc lớn lên, vào đời lăn lộn, rồi lưu lạc đến những
chỗ xa lạ, người quen mới cũ có nhiều, nhưng nghĩ cho kỹ
những người mà mình có thể mày tao được thì không có
bao nhiêu. Chữ nói của mình bị thui chột đi hay thâm tâm
mình e ngại, chiều theo ý muốn của người khác mà không
dám xử dụng nữa. Cũng có thể mình đã không đủ cởi mở,
hay rộng lượng để tạo ra những thân tình mới. Hoặc mình
đã làm những điều gì gây ra phiền hận để mất đi tình thân
cũ. Hay là vì tiếng nói mới và đời sống hằng ngày dồn dập,
đua tranh, bon chen trong cái xã hội mỗi ngày mỗi khác lạ
này vô tình làm cho mình quên bẵng đi những khía cạnh tốt
đẹp khác của cuộc đời. Và cũng không biết được hành động
của mình đúng hay sai.
Càng suy nghĩ càng thấy mình đã bị mất mát quá
nhiều. Tự thấy mình thụt lùi đi xuống quá thôi. Nhìn cảnh
Grand Canyon vĩ-đại mà lòng không xúc-động bằng khi bị
muỗi cắn ở Rừng Sát hay mũi Cà Mau, Đồng Tháp Mười.
Không gian ngày xưa ở quê nhà và bây giờ ở chỗ xa lạ khác
nhau quá nhiều.
Nhớ lại mấy năm trước lúc mới sang Mỹ, còn đang
ngơ ngáo, chân ướt chân ráo, lặn lội đi lao động, thuê được
căn chung cư một phòng ngủ hạng sang 80 đô la một tháng
ở Coronado để có chỗ ở được Tùng, người bạn học cũ, lục
tìm ra được địa chỉ, đột ngột lái xe cả ngàn dậm từ tiểu bang
xa lạ khác chạy sang thăm. Nó ở lại chơi cả mấy tuần lễ.
Một buổi chiều đi lao động về nó khoe đã nấu được nồi phở
dã chiến trên bếp. Dù thiếu nhiều da dụng, nhưng lúc nào
cũng nhớ mùi vị và không ngần ngại công nhận nồi phở đó
đã thơm và ngon hơn hẳn các món sơn hào hải vị. Gọi nhau
mày tao là đủ để khen phục nhau...
Từ từ đáp ứng với đời sống mới, tiếng Anh nói được
như máy nhưng chỉ để liên lạc ngoại giao. Câu nói "I love
you" và "Anh yêu em" khác biệt quá xa... Có lẽ tùy đối
tượng. Khác nhau vì âm hưởng, chiều xâu, thời điểm hoặc
cảm nhận cá nhân ? Tìm mãi không thấy có chữ "mày tao"
cao quý trong tiếng Anh.
Miên man suy nghĩ mãi khi nhìn đồng hồ thấy đã ba
giờ sáng. Chết thật, còn có mấy tiếng nữa là đến giờ phải đi
làm rồi. Ông Nhâm này thật quái ác. Lâu lắm mới được ông
ấy nổi hứng rủ đi ăn trong một ngày đẹp trời. Kết quả là một
đêm không ngủ. Nhưng đó đã là một bữa ăn vô giá. Những
lời nói đơn sơ tình cờ được nghe đã khai thông cho đầu óc
ngu muội. Mình đang có trong tay những gì quý giá mà
không biết. Những người bạn quen biết thân thương từ lâu
đột nhiên đổi thành dửng dưng. Và đôi khi gặp mặt nói
chuyện thì lại có ý phân chia ganh tỵ. Nhâm thì không.
Tự nhiên tôi muốn nhỏm dậy gọi ngay cho tất cả
những người bạn còn mày tao với mình để cám ơn. Vì mình
đã và vẫn được bạn yêu thích. Và cũng để tưởng nhớ lại
những người bạn khác mà mình không còn mày tao được
nữa. Nhưng rồi không dám làm, sợ bạn bảo là mình nửa
đêm nổi điên. Nên đành phải im lặng giữ riêng trong bụng
vậy. Cũng giống như nhiều lần đứng ngắm vợ con đang ngủ
ngon, chợt muốn ôm hết vào vòng tay cho hả bớt thương
yêu, nhưng không muốn phải trả lời khi vợ đột nhiên tỉnh dậy
hỏi tại sao anh chưa ngủ và anh muốn gì đây, thôi đi ngủ đi.
Tất cả những gì muốn nói phải đổi sang việc kéo chăn đắp
lại cho vợ cho con được giữ ấm, rồi im lặng quay đi...
Thì ra tình bạn cũng như tình yêu. Muốn lâu bền có
lẽ phải không có biên giới. Không có so bì. Không ganh đua.
Không phân chia sang hèn, giàu nghèo. Phải biết chấp nhận
cả cái tốt lẫn cái xấu của nhau. Điều này quá khó khăn. Bao
nhiêu người làm được? Bình đẳng. Thương yêu và đau sót.
Nó mỏng manh nhưng vô giá. Khó đến, khó biết và khó giữ.
Nếu biết thì ai có muốn bị mất đâu? Và chỉ nhận biết được
khi nó không còn nữa thôi. Không thể toan tính được. Có lẽ
chỉ tùy thuộc vào cung cách cư xử trung thực của chính
mình và cái duyên số trời cho. May mắn và hạnh-phúc cho
những ai đã nhận thức được và lại gìn giữ được. Chắc họ
phải có tính của một bồ tát.

Ngày mai chắc chắn mình sẽ gọi mời lại bạn đi ăn.
Và tiếng đầu tiên mình phải "bị" nghe nhưng hân hoan đón
nhận khi gặp mặt Nhâm, không cần giỏi đoán sẽ là...
- Sư mày...
Nhưng nếu nó không nói, chắc chắn tôi cũng sẽ khiêu
khích cho nó nói. Những tiếng xưng hô thô kệch đó chứa
đựng đầy sự ngọt ngào, thân mật, yêu thương không thể
quên được.
Đặng đình Tuân