ĐẦU XUÂN ÂM LỊCH NĂM NHÂM DÂN 2022 - THỬ BÀN VỀ CÁCH ĐẾM SỐ CỦA MỘT VÀI DÂN TÔC

*Đôi lời của ngưởi viết trước khi vào chuyện:

 

 Tôi không phải là nhà ngôn ngữ học, hay một chuyên viên nghiên cừu vê văn minh, văn hóa thế giới nhưng chỉ là một kẽ có kiến thức tầm thường, muốn chia sẻ đôi chút về sự thấy biết hẹp hòi của mình về "cách đếm số của một vài dân tộc có mối liên hệ gàn gũi với Việt Nam" .Tôi muốn nhắc đến các dân tộc như Trung Quốc, Cambodia, Pháp và Anh Mỹ về cách đếm số của tổ tiên họ được di truyền từ xưa đến nay, để qua đó ta có thể thấy được một phàn nào nền văn minh sơ khai của những dân tộc nầy.

 

Trước hết, tôi mạn phép được bàn đến cách đếm số của người Khmer. Ngươi Khmer chỉ đếm số được trên các ngón của một bàn tay mà thôi. Họ đếm: MUI, PI, PÂY, PUL, PRAM ( TỪ 1 DẾN 5). Từ số 6 trở đi, họ đã làm toán cộng: PRAM MUI, PRAM BI, PRAM BÂY, PRAM PUL,ĐÓP. Tuy nhiên, trên thực tế, họ không nói vậy mà quen nói "pùm mui, pùm pi, pùm pây, pùm pul, đóp"...

Người Quảng (Trung quốc) và người Viêt Nam đếm được mười ngón trên hai bàn tay với âm điệu gần giống nhau:

DÁCH, DÌ, XÁM ,XÂY, ỰNG, LỤC,XÁCH, BẠT, CẨU, XẬP (Quảng Đông)

NHẤT, NHỊ, TAM , TỨ, NGỦ, LỤC, THẤT, BÁT, CỬU, THẬP...(Hán Việt cổ), hay:

MỘT, HAI, BA, BỐN, NĂM, SÁU, BẢY, TÁM, CHÍN, MƯỜI...(nôm)

Từ số 10 trở đi, họ làm toán cộng để thêm vào rất gọn ghẻ, không phức tạp.

Cách đếm số của người Pháp trái lại, rắc rối vô cùng! Họ đếm một lèo từ 1 đến 16 như sau:

UN, DEUX, TROIS, QUATRE, CINQ, SIX, SEPT, HUIT, NEUF, DIX, ONZE DOUZE, , TREIZE, QUATORZE, QUINZE, SEIZSE. Đến số 17, 18,19, họ lại làm toán cộng: DIX -SEPT, DIX- HUIT, DIX -NEUF rồi mói tới VINGT(20)+, TRENTE+, QUARENTE+, CINQUANTE+, SOICENTE++(soicente et un(61)/soicente deux(62)/soicent trois(63)...soicente dix,(70) soicente onze...dixneuf, rồi mới đến QUATRE VINGT (80, 4x20 ). Pháp không có tư ngữ chỉ số "70" nên từ số 61, đến số 79 phải làm toán cộng tiếp. Đến số 80, LẠI LÀM TOÁN NHƠN, (QUATRE VINGT- 4 X 20). Chưa hết nhức đầu đâu! Vì không có từ ngữ chỉ số "90" nên bất đầu từ số 81 trở đi, phải chịu khó làm toán cộng từ QUATRE VINPT UN (81) ... QUATRE VINGT DIXNEUF (99) mới tới CENT (100). Thiệt đầu óc muốn khùng luôn! Tóm lại, người pháp không có từ ngữ để chỉ số 70, 80, và 90. Tuy vậy mà họ thừa thông minh để phát triển đất nước khiến thuộc địa của Pháp chỉ thua Anh và Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha mà thôthôi. Người Việt Nam mình cũng bị Pháp thôn tính trong gần 100 năm! Cho mà dám tự sướng với"trên4000 năm văn hiến.."!

Các quốc gia khác thì tôi không rành, phãi nhờ quý thân hữu đang sống tại đó bàn thêm để mọi người cùng biết vì người Việt mình hiện giờ đang có mặt trên khắp hoàn vũ.

Riêng tôi thấy thì ngôn ngữ Anh có cách đếm số thông minh nhất, giản tiện nhất và có ý nghĩa nhất. Người Anh dếm từ 1- 20 một lèo, khỏi cần cộng nhân gì cả!:

ONE, TWO , THREE, FOUR, FIVE, SIX, SEVEN, EIGHT, NINE, TEN. ELEVEN, TUELWE,THIIRDTEEN, FOURTEEN, FIFTEENI SIXTEEN, SEVENTEEN, EIGTEEN, NINETEEN, TWENTY, Tới số 21 mới bắt đầu công thêm số lẻ...Số hàng chục thì rất đầy đủ:

Twenty, thirdty, fourty,fiftty, sixty,seventy, eighty, ninety...hundred một cách dễ nhớ.

Đã vậy, từ "THIRDTEEN ...NIINETEEN' là tuổi MỚI DẬY THÌ được gọi chung là TEENNAGER thì thật là tuyệt diệu!

Kính mời quý thân hữu cả nhà ngôn ngữ học bàn thêm để chúng ta cùng học hỏi với nhau nhé. Trân trọng cám ơn va xin kính chào quý bạn!

 

KÍNH CHÚC QUÝ BẠN LUÔN ĐƯỢC AN KHANG VÀ HẠNH PHÚC.

 

Vương văn Ký