Hoa Kỳ đã thua ”, đó là lời tuyên bố của tổng thống Phi Luật Tân Duterte, chỉ vài tháng sau khi ông ta nhậm chức năm 2016 và chọn đi thăm Bắc Kinh trong lần công du ngoại quốc đầu tiên. Trong chuyến gặp gỡ này, ông ta nói nhiều điều về lý tưởng, lập trường của ông đã điều chỉnh hướng đi và sẽ tới Mạc Tư Khoa nói vối tổng thống Nga Putin là, có ba chúng ta chống lại thế giới, Trung cộng, Phi Luật Tân và Nga sô.
Vái ngày sau, trong chuyến công du tới Tokyo, Dutete loan báo sẽ đuổi tất cả quân lính Mỹ đang đóng trên đất Phi Luật Tân trong vòng hai năm đầu tiên của nhiệm kỳ cầm quyền. Ông nói “ông muốn, có lẻ trong vòng hai năm tới, nước ông sẽ không còn sự hiện diện của quân đội ngoại quốc” trước khi cuộc họp thượng đỉnh giữa Nhật – Phi với thủ tướng Nhật lúc bấy giờ, ông Shinzo Abe, một đồng minh thân cận của Hoa Kỳ. Năm 2020, Duterte trên đường tiến tới mục tiêu đã nói về sự hăm he trước đây, ra lệnh đình hoản thỏa ước VFA (Visiting Forces Agreement) giữa Hoa Kỳ và Phi, là sự thỏa thuận các cuộc tập trận lớn phối hợp giữa quân hai nước, nhìn nhận là có sự bất đồng về vấn đề nhân quyền với Hoa Thịnh Đốn.
Nhưng hiện thời gian còn cầm qyền của ông tổng thống được người ta xem là toàn dân ái mộ còn vài tháng, sự hợp tác giữa quân đội Hoa Kỳ và Phi xem ra mạnh mẽ hơn bao giờ hết trong những năm dài mà Duterte áp dụng chiến lược lã lơi mời gọi với cả hai Trung cộng, Nga sô, đem lại cho ông ta nhiều thất bại hơn là đạt được thành quả đáng kể. Trong những ngày sắp tới đây, Hoa Kỳ và Phi sẽ có cuộc tập trận chung lớn nhất – Balokatan (Vai sát vai), khoảng 9000 quân của hai bên sẽ bắt đầu từ 28 tháng 3 tới 8 tháng 4 tại phía bắc đảo Luzon, nơi được xem là trung tâm quyền lực và kinh tế của Phi Luật Tân.
Trong năm nay, nếu mọi chuyện xảy ra như dự định, quân đội Phi AFP sẽ có những hoạt động quân sự chung với quân đội Hoa Kỳ, nhiều hơn bất cứ một đồng minh nào khác trong toàn bộ Ấn Độ Thái Bình Dương. Trước ngày có kỳ bầu cử tổng thống Phi, 5 tháng 9 năm 2022, bộ quốc phòng Hoa Kỳ và Phi dường như có ý định gián tiếp cho biết, sẽ có sự hợp tác quân sự giữa hai bên, cho dù ai sẽ là tổng thống sắp tới của Phi Luật Tân. Thời kỳ Duterte cầm quyền, cuộc tập trận Balikatan bị hủy bỏ hai lần, lần đầu 2016, lúc ông ta ra sức bắt cái cầu chiến lược với Trung cộng và Nga sô và lần thứ hai 2020 khi cơn đại dịch Vũ Hán bùng nổ từ Trung cộng, làm gián đoạn các hoạt động quân sự của Hoa Kỳ trong vùng Ấn Độ Thái Bình dương. Nhưng tháng 10 vừa qua, AFP loan báo, cuộc phối hợp tập trận Hoa Kỳ – Phi sẽ trở lại hoàn toàn năm 2022 cùng với hơn 300 hoạt động phối hợp quân sự khác với Ngũ Giác Đài. Theo tòa Đại sứ Hoa Kỳ ở Manila, lần tập trận này là lần đầu tiên mà quân số của họ (5100) nhiều hơn quân số của Phi (3800).
Tướng tư lệnh sư đoàn 3 Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ, Jay Bargeron, cho biết, cuộc tập trận Balikatan sắp tới đây là một dịp để cả hai đồng minh cùng huấn luyện chung về chiến thuật mở rộng và tiến công, kỹ thuật và các thủ tục cần thiết cho sự nâng cao khả năng đáp trả và sẳn sàng cho mọi thách thứ thật sự. Về phần AFP, tướng Charlton Gaerlan, người phụ trách điều hợp cuộc tập trận Balikatan 22, có cùng chung quan điểm với Hoa Kỳ, miêu tả nó như là một biểu tượng của mối liên hệ chặt chẽ giữa hai nước.
Việc làm sống lại sự hợp tác quân sự giữa Hoa Kỳ và Phi Luật Tân mới này, cùng lúc với sự thất vọng của Duterte trong chiều hướng ngã về Trung cộng và Nga sô, bất chấp hứa hẹn số tiền đầu tư to lớn 26 tỷ đô la, Trung cộng chưa đưa ra một dự án độc nhất nào trong khi thời gian cầm quyền của Duterte không còn bao lâu nữa. Trong vùng biển Nam Trung cộng, sự tranh chấp các khu đảo giữa một số quốc gia Đông Nam Á càng lúc càng căng thẳng như sự việc khiêu khích của nhiều tàu đánh cá bán quân sự, cũng đã làm cho Phi lấn cấn, ê mặt, đáng kể tại ngoài khơi Reed Bank và Withsun Reef.
Để đáp trả, Duterte đã lên tiếng chỉ trích hành động của Bắc Kinh tại cuộc họp Trung cộng – Đông Nam Á năm ngoái, Duterte mạnh dạn tố hành động khiêu khích này và cho đó không nói lên điều tốt đẹp giữa hai nước Trung Cộng – Phi và tình hửu nghị mà ông ta theo đuổi. Trong thực tế, dân chúng Phi cũng không tin cậy Trung cộng, theo thăm dò của cơ quan Social Weather Station SWS, tỷ lệ tin cậy Trung cộng năm 2019 thấp khoảng 33% so với Hoa Kỳ là 72%.
Theo cuộc thăm dò sơ khởi của tác giả và đồng nghiệp từ Học viện Quốc phòng Quốc gia Phi làm năm 2018, tuyệt đa số sĩ quan thế hệ trẻ của Phi cũng có cùng cái nhìn hai siêu cường nói trên với công chúng. Một cách ngắn gọn, cả hai người dân và các cơ sở quốc phòng hầu hết đều nghi ngờ Trung cộng trong khi họ công nhận giá trị hợp tác quân sự bền vững với Hoa Kỳ.
Đồng thời, những ngày đầu mới lên cầm quyền, Duterte đã không ngần ngại miêu tả, lãnh tụ Nga sô, Putin là “người anh hung tuyệt vời” của ông, chào mừng sự hợp tác quốc phòng của Phi và Nga sô ngỏ hầu giảm sự lệ thuộc của Phi vào Hoa Kỳ, tuy nhiên hàng loạt các biện pháp chế tài của phương Tây, đã đẩy tương lai việc hợp tác quốc phòng của Nga sô và Phi vào tình trạng bất khả thi. Trước sự việc Nga sô bị cô lập dần, Duterte đã thay đổi thái độ một cách “ngã theo chiều gió”, vừa rồi đã miêu tả hành động xâm lăng của Putin là “một sự tự sát” trong khi đó lên tiếng mời gọi, cho phép Hoa Kỳ sử dụng các căn cứ ở Phi trong trường hợp cuộc chiến toàn cầu xảy ra giữa hai siêu cường Nga -Mỹ.
Ông ta nói thêm, Phi Luật Tân sẽ sẳn sàng mở rộng cửa, đặc biệt đối với người bạn đồng minh Hoa Kỳ, được sử dụng mọi cơ sở hay bất cứ cơ sở nào mà Hoa Kỳ cần tới, theo lời một nhà ngoại giao có khá nhiều ảnh hưởng tại Phi, người mà người ta cho là ông sẽ là ngoại trưởng của Phi trong chính phủ mới tới đây.
Qua tất cả các sự kiện trên, nước Phi, sau nhiều năm, không gặt hái được “trái ngọt’ nào dù ra sức “lả lơi, khiêu gợi” với Bắc Kinh và Mạc Tư Khoa, giờ thì nhận ra rằng, Phi cần phải xích lại gần hơn nữa với Hoa Kỳ, trong khi hình bóng Duterte đang mờ dần vào bóng tối.
Thuyên Huy
Mời Xem : FM 974 Úc Châu -CM Blog
Nga Sô: Mạc Tư Khoa Đưa Lính Đánh Thuê “Wagner Group” Vào Trận Chiến Ukrain
bài rất hay
Trả lờiXóa