Thơ Hồ Xuân Hương : THƯƠNG ÔI PHẬN GÁI- Ngân Triều chú giãi

Thương ôi phận gái cũng là chồng (1)
Ghét bỏ nhau chi hỡi Nguyệt ông
Rồng tắm ao tù từng phận tủi (3)
Mưa gieo xuống giếng uổng lòng mong
Xót thân hoa nở song lầm cát (5)
Thẹn mặt trần ai đứng giữa vòng
Âu hẵn tiền nhân sao đấy tá (7)
Thôi đành một kiếp thế cho xong
(Quế Sơn thi tập)
Nguồn: Kiều Thu Hoạch, Thơ nôm Hồ Xuân Hương, Nxb Văn học, 2008
*
Văn bản chữ Nôm:
愴 唹 分 𡛔
愴唹分𡛔共
恄捕𠑬之咳月 翁
蠬 浸坳囚層分𢢇
𩄎挍𨑜井枉𢚸懞
㽾身花𦬑窻𡍚𣻅
𢢆塵埃𠎬𠁹𠺯
謳 𠳾前姻蒂些
榱𢝜𠬛砝世㧣衝
*
Xin cáo lỗi vì FB ko có font và ko nhận 1 số chữ Nôm. Sách Nhớ Bóng Trăng Xưa thì có đầy đủ chữ Hán-Nôm.
*
Chú giải
Nguyệt ông: 月 翁,điển nguyệt hạ lão nhân,月下老人, một vị tiên xe duyên tiền định cho trai gái thế gian. Đã được xe duyên, tức là số Trời đã định, không thể nào không thoát khỏi duyên thành. Xem Tích Vi Cố, trang chương .???
Lầm cát: 𡍚 𣻅 , bùn và cát, nơi dơ bẩn
Trần ai: 塵 埃, nơi thế tục đầy bụi bặm.
Vòng: 𠺯 vòng trời đất, thế gian.
Âu: 謳, thà là, dễ thường, có lẽ nào.
Hẵn: 𠳾, chắc rằng như thế.
tiền nhân: 前 姻,nhân duyên kiếp trước.
*
(1-2): Cảm thương cho phận gái.
Thương yêu người vợ, chính là do người chồng.
Nguyệt lão xe chi, mà bây giờ lại ghét bỏ nhau như thế.
(3-4-5-6): Than thân trách phận:
Than thở cho nhân cách cao sang, trở thành hèn mọn, như con rồng kia phải cam lòng tắm trong cái ao tù.
Phải chăng cũng như hạt mưa kia, rơi vào một cái giếng, chật chội, tối tăm .
Thân em như hạt mưa sa,
Hạt rơi xuống giếng, hạt ra ruộng cày.
Ca dao
Đau xót cho đời hoa, sao hoa lại nở ra ở chốn bùn dơ, nhơ nhớp.
Do đó, lòng cảm thấy tủi hổ với tất cả mọi người, ở khắp thế gian.
(7-8): Thái độ hiểu đời:
Chắc là nhân duyên kiếp trước ra sao ấy, (nên bây giờ phải mang lấy nghiệp chướng vào thân).
Thôi thì cũng cam đành chấp nhận số phận, cho xong kiếp trần ai.
Vậy là:
Đã mang lấy nghiệp vào thân,
Cũng đừng trách lẫn trời gần, trời xa.
Thiện căn ở tại lòng ta,
Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài.
Đoạn Trường Tân Thanh, Nguyễn Du, câu 3249-3252.
*
Ngân Triều diễn thơ:
Hương tình đậm nhạt cũng do chồng.
Cắn đắng nhau chi hỡi Nguyệt ông?(1)
“Cặm bãi c.. trâu” thêm tủi phận,(2)
“Mưa sa xuống giếng” những đau lòng.(3)
Đời hoa khoe sắc nơi nhơ nhớp!
Tủi hổ xóm làng chịu nổi không?
Nghiệp chướng hóa ra do kiếp trước,
Nợ đời thôi phải trả cho xong !
*
(1)Cắn đắng: cắn răng mà cay đắng, bực tức vì không thể nào trải lòng cho ai.
(2) “Cắm bãi cứt trâu”:
Con gái khôn mà lấy thằng chồng dại,
Như bông hoa Lài cặm bãi cứt trâu.
Ca dao
(3) “Mưa sa xuống giếng”
Thân em như giọt mưa sa,
Biết sa xuống giếng, biết ra ruộng cày?
Ca dao
*Nguồn trích Nhớ bóng Trăng xưa, chương II, quyển 5, Ngân triều biên khảo. sắp phát hành.
*
Ảnh minh họa1:(Hoa lài cặm bãi c.. trâu)
Nghiệp chướng hóa ra do kiếp trước,
Nợ đời thôi phải trả cho xong !
Ảnh 2: (Bồng bồng cõng chồng đi chơi)