Xe điện có tốt cho môi trường không?

Xe điện có thật sự thân thiện với môi trường hơn xe chạy bằng xăng không? Nếu có, thì bao nhiêu? Vậy còn lượng khí thải CO2 được sản xuất trong quá trình sản xuất xe điện thì sao? Và nguồn điện để vận hành xe điện đến từ đâu?

Nhà kinh tế học môi trường Bjorn Lomborg, giám đốc của Trung Tâm Đồng Thuận Copenhagen (Copenhagen Consensus Center), kiểm tra xe điện thân thiện với môi trường đến mức nào.

Xe điện có thật sự giúp môi trường không? Tổng Thống Obama nghĩ là có. Leonardo DiCaprio cũng vậy. Và cũng như nhiều người khác.

Lập luận của họ là như thế này:

Những chiếc xe thông thường chạy bằng xăng, một hóa thạch tự nhiên bơm CO2 trực tiếp từ ống bô vào trong không khí. Xe điện thì chạy bằng điện. Nó không đốt xăng một chút nào. Không đốt xăng, thì không tạo ta CO2. Thậm chí, xe điện thường được quảng cáo là xe “không tạo tra khí thải.” Nhưng họ có thật sự làm vậy không? Hãy quan sát kỹ hơn.

Đầu tiên, việc sản xuất xe cần năng lượng. Hơn một phần ba lượng khí thải carbon-dioxide của xe điện đến từ năng lượng đã dùng để sản xuất ra chiếc xe đó, nhất là cục pin. Việc khai thác lithium, để ví dụ, không phải là một hoạt động xanh. Khi một chiếc xe xanh được lăn ra khỏi dây chuyền sản xuất, nó đã tốn hơn 25,000 pound (11,340 kg) lượng khí thải carbon-dioxide. Còn lượng khí thải để sản xuất một chiếc xe chạy bằng xăng thì chỉ tốn 16,000 pound (7,257 kg).

Nhưng điều đó chưa kết thúc lượng khí thải CO2. Tuy xe điện không chạy bằng xăng, nó chạy bằng điện, nghĩa là ở Mỹ nó được sản xuất từ một nhiên liệu hóa thạch khác – than. Cũng như một nhà đầu tư mạo hiểm môi trường Vinod Khosla thường chỉ ra, “xe điện là xe được vận hành bằng than.”

Chiếc xe điện phổ biến nhất, chiếc Nissan Leaf, trong suốt cuộc đời tầm 90,000 dặm (144,841 km) sẽ tạo ra 31 tấn CO2, dựa trên lượng khí thải từ việc sản xuất ra nó, lượng điện nó tiêu thụ dựa trên mức tổng hợp xăng bình quân ở Mỹ và việc tiêu hủy nó.

Để so sánh với một chiếc Mercedes CDI A160 trong suốt cuộc đời tương tự sẽ tạo ra chỉ 3 tấn CO2 trong quá trình sản xuất, lượng tiêu thụ dầu diesel và việc tiêu hủy. Kết quả cũng tương tự đối với một dòng xe hàng đầu của Tesla, một ông vua sản xuất xe điện. Một chiếc xe của Tesla sẽ tạo ra 44 tấn khí thải CO2, chỉ ít hơn 5 tấn so với chiếc xe cao cấp Audi A7 Quattro.

Cho nên, trong suốt cuộc đời của một chiếc xe điện, nó sẽ chỉ tạo ra 3 đến 5 tấn CO2 ít hơn xe thường. Ở Châu Âu, dựa theo Hệ Thống Giao Dịch Châu Âu, hiện tại phải tốn $7 để cắt một tấn CO2. Vì vậy lợi ích khí hậu nói chung của một chiếc xe điện chỉ có giá $35. Vậy mà chính phủ liên bang Mỹ hiện tại đang trợ cấp người mua xe điện với số tiền hỗ trợ lên đến $7,500.

Việc phải trả $7,500 cho một thứ chỉ tốn $35 là một sự thỏa thuận tồi tệ. Và điều đó chưa bao gồm hàng triệu dollar từ những gói hỗ trợ tài chính của chính phủ liên bang và tiểu bang, những gói vay và số trừ thuế được hưởng trực tiếp bởi những nhà sản xuất pin và xe điện.

Một lợi ích chính khác từ xe điện là nó sẽ giảm ô nhiễm. Nhưng hãy nhớ nhận xét của Vinod Khosla “xe điện là xe chạy bằng than.”

Đúng, nó có thể vận hành bằng than, những người ủng hộ nó sẽ nói vậy, nhưng khác với xe thường, lượng khí thải của các nhà máy than thường nằm xa các trung tâm thành phố nơi mà đa số người đang sinh sống và nơi mà bị ô nhiễm không khí trầm trọng nhất. Tuy nhiên, một nghiên cứu trong Kỷ Yếu của Học Viện Khoa Học Quốc Gia (National Academy of Sciences) đã cho thấy rằng tuy xe tiêu thụ xăng gây ô nhiễm gần nhà dân cư hơn, xe điện (xe chạy bằng than) gây ra ô nhiễm nhiều hơn – nhiều hơn rất nhiều.

Nhiều hơn bao nhiêu?

Các nhà nghiên cứu ước tính rằng nếu Mỹ có hơn 10% xe chạy bằng xăng vào năm 2080, sẽ có hơn 870 người chết mỗi năm từ sự ô nhiễm không khí. Nếu Mỹ có hơn 10% xe điện vận hành trên sự tổng hợp bình quân của Mỹ thì sẽ có hơn 1,617 người chết mỗi năm từ sự ô nhiễm đó. Số người chết nhiều hơn gấp đôi.

Nhưng, tất nhiên rằng điện đến từ nguồn tái tạo như mặt trời và gió sản xuất ra năng lượng cho xe điện mà không tạo ra CO2. Vậy thì sự phát triển nhanh chóng của những nguồn tái tạo này sẽ làm cho xe điện thân thiện với môi trường hơn hay không? Rất tiếc, đây là một suy nghĩ ảo tưởng.

Ngày hôm nay, Mỹ lấy 14% lượng điện từ nguồn tái tạo. Trong 25 năm, Cơ Quan Thông Tin Năng Lượng của chính quyền Obama ước tính rằng con số chỉ sẽ gia tăng 3 phần trăm đến 17%. Trong khi đó, những nhiên liệu hóa thạch đó tạo ra 65% của tổng số lượng điện ở Mỹ ngày hôm nay và sẽ vẫn tạo ra tầm 64% vào năm 2040.

Trong khi các chủ sở hữu xe điện có thể chạy xe và cảm thấy cao thượng, thực tế là xe điện gần như không cắt giảm lượng khí thải CO2, nó thậm chí làm tốn tiền thuế của dân rất nhiều, và, một điều bất ngờ nữa, nó tạo ra ô nhiễm không khí nhiều hơn so với xe chạy bằng xăng thông thường.

Tôi là Bjørn Lomborg, giám đốc của Trung Tâm Đồng Thuận Copenhagen (Copenhagen Consensus Center) cho Đại Học Prager.

Bjørn Lomborg, Are Electric Cars Really Green?, Prager University

Dịch: Ku Búa @ CAFEKUBUA.COM