VỀ BÀI " LÂM GIANG TỐNG HẠ CHIÊM " CỦA BẠCH CƯ DỊ

臨江送夏瞻                    LÂM GIANG TỐNG HẠ CHIÊM
                白居易                                                   Bạch Cư Dị
悲君老別我沾巾，          Bi quân lão biệt ngã triêm cân,
七十無家萬里身。          Thất thập vô gia vạn lý thân.
愁見舟行風又起，          Sầu kiến chu hành phong hựu khởi,
白頭浪裏白頭人。          Bạch đầu lãng lý bạch đầu nhân.

CHÚ THÍCH :
 * Lâm Giang 臨江: là Đến bên bờ sông.
 * Hạ Chiêm 夏瞻: Một người bạn già của Bạch Cư Dị đã trên bảy mươi tuổi còn sống trôi nổi không nhà.
 * Bi Quân 悲君: là Buồn thương cho bạn.
 * Triêm Cân 沾巾 : là Thấm ướt khan.
 * Bạch Đầu Lãng 白頭浪 : là Sóng bạc đầu.
 * Bạch Đầu Nhân 白頭人 : là Người Đầu bạc.
NGHĨA BÀI THƠ :
                               Đến bờ sông tiễn Hạ Chiêm
          Thương cho anh đã già nua còn phải chịu cảnh biệt ly mà lệ của ta đẫm ướt cả khăn. Bảy mươi tuổi rồi mà không có được một mái nhà, tấm thân phải phiêu bạc xa xôi ngàn dặm. Buồn trông theo cảnh thuyền của anh đi trong khi gió đang nổi lên, ta chỉ thấy trong những đợt sóng bạc đầu đang lẩn khuất hình bóng của người đầu bạc !

                                    

                     Bài thơ nầy còn có một dị bản như sau :
Câu 1 :
            悲君老別淚沾巾，       Bi quân lão biệt LỆ triêm cân,

là : Thương cho bạn già nua còn phải biệt ly nên LỆ thấm ướt cả khăn.
      LỆ 淚 ở đây là Phiếm chỉ, không biết là LỆ của Bạn hay là LỆ của ta !?

Câu 4 :
            白頭浪裏白頭翁.         Bạch đầu lãng lý bạch đầu ÔNG.

là : Trong sóng bạc đầu có Ông Già đầu bạc.
      BẠCH ĐẦU ÔNG 白頭翁 : là Ông già đầu bạc, còn...
      BẠCH ĐẦU NHÂN 白頭人 : là Người đầu bạc.

    Dị bản nhưng nghĩa cũng như nhau, chỉ nêu lên để tham khảo mà thôi !

Diễn Nôm :

                      Ra Bờ Sông tiễn bạn Hạ Chiêm

                   Thương người giả biệt lệ đầm khăn,
                   Bảy chục không nhà chỉ một thân.
                   Gió nổi thuyền đi trong sóng bạc,
                   Bạc đầu sóng vổ bạc đầu ông.
  Lục Bát :
                   Giả từ bạn, lệ ướt khăn,
                   Bảy mươi muôn dặm lang thang không nhà.
                   Buồn trông gió cuốn thuyền xa,
                   Bạc đầu người lẩn sóng xa bạc đầu !

                                                          Đỗ Chiêu Đức
 

Bài Họa 

Tiễn Hạ Chiêm Bên Sông

Ướt đẫm khăn tay tiễn bạn già

Cao niên bảy chục vẫn không nhà

Đơn thân phiêu lãng xa ngàn dặm

Tóc trắng dong thuyền sóng bạc qua

2)

Bờ Sông Tiễn Bạn

Sông sâu tiễn bạn thấm sầu

Bảy mươi, ngàn dặm đi đâu không nhà

Tấm thân vô định thuyền ra

Nhấp nhô trắng xoá sóng xa bạc đầu

Mai Xuân Thanh

  Bến Sông Tiễn Hạ Chiêm

Tiễn bạn già lệ thương khăn đẫm,

Thân bảy mươi vạn dặm không nhà.

Buồn theo gió nổi thuyền xa,

Nhấp nhô sóng bạc xoá nhoà đầu sương!

          Mailoc phỏng dịch

(ảnh: từ Google)