James Cook: Người khám phá New Zealand và Australia

Nguồn: Historic figures, BBC

Biên dịch: Trần Mẫn Linh (Nghiên Cứu Quốc Tế )

James Cook (1728 – 1779) là một nhà thám hiểm và nhà hàng hải thế kỷ 18 với những thành tựu trong việc vẽ bản đồ Thái Bình Dương, New Zealand và Australia – điều đã thay đổi hoàn toàn nhận thức của phương tây về địa lý thế giới. Là một trong rất ít người vươn lên giữ cấp bậc cao trong lực lượng hải quân thế kỷ 18, Cook đặc biệt thấu hiểu các nhu cầu thiết yếu của những thủy thủ bình thường.

James Cook sinh ngày 27/10/1728 tại một ngôi làng nhỏ gần Middlesbrough, Yorkshire và có cha là một công nhân nông trại. Năm 17 tuổi, Cook chuyển tới vùng ven biển, định cư tại Whitby và làm việc cho một người bán than. Năm 1755, ông gia nhập Hải quân Hoàng gia và phục vụ tại Bắc Mỹ, từ đó học được cách khảo sát và lập biểu đồ vùng nước ven biển.

Năm 1769, nhân sự kiện sao Kim băng qua phía trước Mặt trời (nhìn từ Trái đất) – một điều hiếm có và chỉ có thể quan sát được ở bán cầu nam, Chính phủ Anh đã quyết định cử một đoàn thám hiểm tới quan sát hiện tượng này. Tuy nhiên, động cơ sâu xa hơn là tìm kiếm lục địa phía nam “trong truyền thuyết”. Cook đã được chọn làm chỉ huy của tàu HMS Endeavour được đóng tại Whitby. Những người trên tàu còn có nhà thiên văn học Charles Green và nhà thực vật học Joseph Banks.

Tháng 04/1769, tàu Endeavour cập bến Tahiti, nơi Green có thể quan sát đường đi của sao Kim. Sau đó, nhóm thám hiểm tiếp tục đến New Zealand rồi đi dọc theo bờ biển phía đông của Australia, nơi chưa bao giờ được nhìn thấy bởi người châu Âu. Cook đã tuyên bố khu vực này là của Anh và đặt tên là New South Wales. Đoàn thám hiểm về đến quê nhà vào tháng 07/1771.

Năm 1772, do chưa thỏa mãn với những khám phá trước đây của mình, Cook đã bắt đầu hành trình thứ hai để tìm kiếm lục địa phía nam. Hai chiếc tàu của ông đã đi đến sát bờ biển Nam Cực nhưng buộc phải quay lại do quá lạnh. Sau đó, họ tới New Zealand và Tahiti rồi trở lại Anh vào năm 1775.

Chuyến đi thứ ba của Cook được tiến hành nhằm tìm ra Hành lang Tây Bắc được cho là nối Đại Tây Dương với Thái Bình Dương. Tuy nhiên, do không thể tìm thấy tuyến đường này nên Cook đã cùng hai tàu tiến về phía nam và khám phá đảo Hawaii. Mối quan hệ của ông với người dân trên đảo đã trở nên xấu đi sau vụ thuyền của ông bị trộm. Ngày 14/02, Cook đã cố gắng bắt lãnh đạo địa phương làm con tin, song một vụ ẩu đả đã xảy ra và Cook đã bị đâm chết.