Đây là bịnh thường xảy ra ở vùng nhiệt đới. Tiếng Mỹ gọi là Ringworm of the body vì nó có dạng một vòng (ring). Lúc y học còn thô sơ, người ta nghĩ bịnh này do con sâu ở trong vòng đó tạo ra nên họ đặc cái tên Ringworm. Về sau người ta biết nó là con nấm (fungus). Khi bịnh lác xảy ra ở
-da đầu thì gọi là Tinea Capitis
-háng (jock itch) Tinea Cruris
-ở bàn chân (athlete's foot), nhất là giữa mấy ngón chân Tinea Pedis. Có lẽ bịnh này là bịnh người VN gọi là nước cứt ăn chân.
-móng tay, móng chân thì gọi là Tinea Unguium
-bàn tay và lòng bàn tay thì gọi là Tinea Manuum
-còn ở cánh tay, chân, bụng và lưng thì gọi chung là Tinea Corporis.
Trong danh từ y học, Tinea có nghĩa là nấm (fungus).
Thường thì lác xảy ra ở nách, háng, mông và chân. Riêng phụ nử, lác còn xảy ra ở ngực.
Dưới đây là ba dặc điểm của bịnh lác:
-Khởi đầu lác đồng tiền chỉ là một chấm nhỏ màu đỏ, chấm này lớn dần, có hình đồng tiền. Nếu có nhiều chấm ở gần thì khi nó lớn ra, những đồng tiền này nhập chung nhau, do đó nó có thể không còn là hình vòng tròn hay hình bầu dục nữa. Nhưng nó vẫn là một vòng lớn. Viền bên ngoài vòng có màu đậm so với da ở ngoài và trong vòng. Đây là đặc điểm của bịnh lác trên da. Không có viền đậm dọc theo chu vi của vòng thì không phải là bịnh lác đồng tiền.
-Da ở trong vòng có khi khô nhưng cũng có thể ướt, màu da lợt hơn lớp da ở ngoài vòng. Đặc biệt là không có vải cá hoặc vải nến màu trắng như sáp.
-Ngứa là đặc điểm của bịnh lác. Càng gải thì bịnh lác càng lây lan ra. Có rất nhiều bịnh khác về da cũng làm ngứa, nên trước khi quyết định có phải là bịnh lác hay không, ta nên coi nó có viền ở chu vi hay không.
Bịnh này rất để lây. Thời gian để bịnh có triệu chứng thường là 14 ngày sau khi nhiễm bịnh.
Muốn ngừa bịnh, ta:
-không nên dùng khăn lau mặt của người khác.
-nếu mượn hoặc mướn quần áo thì ta nên giặt bằng nước nóng trước khi bận.
-sau khi tập thể dục, đổ mồ hôi bạn nên tắm ngay,
-không ngồi dựa lưng vô ghế nơi công cộng sau khi tập thể dục.
-tăm và gội đầu bằng xà bông ngay sau khi hớt tóc.
-tắm và gội đầu ngay sau khi bạn bồng ẩm hoặc ôm chó, mèo ở nhà người khác.
-dùng bàn chải rửa tay chân sạch sẽ, đánh thật kỹ phần dưới móng tay, móng chân sau khi làm vườn vì trong đất có thể có nhiễm nấm. Tôi có nhiều bịnh nhân bị bịnh này khi đi lượm lon ở trong thùng rác.
Thuốc trị bịnh này là thuốc giết nấm. Có rất nhiều loại thuốc khác nhau.
1-Nếu là thuốc uống tôi thường dùng hai thứ thuốc này:
-Fluconazole (Diflucane) 100 mg một ngày một viên nếu bịnh nấm trên da. Uống chừng 10 ngày. Nếu nấm xảy ra trên da đầu, tóc rụng thì có thể phải uống 14 ngày. Sau đó, dùng thuốc gội đầu Ketoconazole shampoo gội một tuần 2 lần.
-Terbinafine (Lamisil) 250 mg uống một ngày một viên uống ít nhất 6 tuần lễ nếu bịnh nấm trên móng tay hoặc móng chân. Sở dĩ phải uống tới 6 tuần lễ là vì đây là thời gian cần để móng mọc trở lại. Tôi sẽ nói rõ thêm về bịnh nấm móng tay hoặc móng chân ở bài khác.
Tôi thử máu trước khi bắt đầu uống thuốc để coi men gan người bịnh có bình thường không vì những thuốc này có thể làm men gan lên cao, đặc biệt nếu người bịnh bị viêm gan B hoặc C.
2-Nếu là thuốc xức (thoa ),
tôi thường dùng Lotrimin (Clotrimazole) Ultra, loại kem có bán không cần toa BS. Xức một ngày 2-3 lần. Nếu ngứa dử quá thì tôi dùng hổn hợp Lotrimin + Bethamethasone bán dưới nhản hiệu Lotrisone. Thuốc này cần toa BS.
Khi bịnh lác xảy ra trên da đầu, người bịnh bị ngứa và có thể bị rụng tóc. Thuốc xức phần lớn dính vô tóc, muốn xuống tới da đầu phải chà mạnh may ra mới xuống tới da được. Trị bịnh này tôi dùng cả thuốc xức Lotrisone và thuốc uống Fluconazole. Xức và uống liên tiếp ít nhất 2 tuần lễ, có khi 3 tuần mới hết hẳn.
Dưới đây là 7 tấm hình (H1-H7) về bịnh lác:
H1 và H2 người bịnh 20 tuổi, bị bịnh lác đã 8 năm. Anh đổ thừa bị lác do tập thể dục đổ mồ hôi mà không đi tắm ngay. Lác ở đàng sau ót, hai cánh tay, trong nách, trước ngực. Người bịnh chỉ cho tôi chụp ở sau ót và cánh tay mặt.Tôi trị bịnh này bằng thuốc uống Fluconazole 100 mg và xức bơm mát Lotrisone một ngày 3 lần. Cái tong đơ mà người thợ dùng hớt tóc cho anh bịnh nhân này có lẽ đã lây không biết bao nhiêu người khác, nếu hớt tóc xong không gội đầu ngay.
H3, H4 và H5 chụp sau khi người bịnh uống và xức thuốc được 7 ngày. Tôi kê toa thuốc uống và xức thêm 5 ngày nữa cho hết hẳn.
H6 người bịnh bị lác ở mông, hậu môn và háng. Anh đã bị bịnh này hơn 10 năm. Tự trị bằng thuốc trị ngứa Hydrocortisone cream bán không cần toa BS. Điều tôi nhấn mạnh ở đây là bịnh lác sẽ không bao giờ hết nếu chỉ xức bằng thuốc Steroid trị ngứa như Hydrocortisone vì thuốc này chỉ làm bớt ngứa chứ không giết con nấm. Muốn trị dứt điểm phải dùng thuốc giết nấm (anti fungus).Tôi có một người bịnh nhân bị nước cứt ăn chân, tự trị băng Hydrocortisone, 6 tháng mà bịnh càng ngày càng nặng, ăn nguyên cả bàn chân. Tới chừng mang giày khó chịu quá mới đi BS.
H7 Ngón tay bị nấm ăn. Móng tay bị nứt, dày (thicken), đổi màu.
Tôi trị bịnh này bằng thuốc uống Terbinafine (Lamisil) 250 mg một ngày một viên, uống liên tiếp 6 tuần. Thuốc Terbinafine xâm nhập vào móng dễ hơn thuốc Fluconazole và nếu uống 6-7 tuần lễ, phản ứng phụ của thuốc này cũng ít nguy hiểm hơn thuốc Fluconazole. Móng mới sẽ mọc từ phần nail bed (phần ở trong móng giáp với da), từ từ sẽ đẩy phần móng bị nấm ăn ra ngoài. Tôi cho người bịnh uống Biotin loại ngậm dưới lưỡi 5000 mcg một ngày để móng mọc ra nhanh hơn. Thuốc Biotin cũng giúp tóc bớt rụng. Thuốc này bán không cần toa BS. Thuốc ngậm hiệu quả hơn là thuốc uống. Thuốc này có bán ở Costco.
Trên đây là chút kinh nghiệm của tôi về bịnh nấm lác đồng tiền. Cám ơn các bạn đã bỏ thời giờ đọc.
bài viết rất hay
Trả lờiXóa