Nhiều nhà báo xin tôi một lời chúc Tết cho độc giả của báo. Tôi xin vui vẻ làm chuyện này, mặc dù từ 77 năm tôi sống, 77 năm tôi nghe lời chúc, chưa bao giờ tôi thấy có điều chúc nào trở thành thực tế. Không biết lời chúc có tầm quan trọng thực của nó không, tuy nhiên nếu bạn đọc còn khoái chí khi nghe lời chúc thì tôi cũng sẵn sàng chúc bạn một năm Quý Mão hạnh phúc, thịnh vượng và an khang.
Bạn ạ, viết xong những thứ xã giao xong rồi, thì tôi mới gửi luôn theo đây những lời khuyên thực tế.
Đối với các bạn cao niên, tôi sẽ chỉ xin chúc sức khoẻ. Nhưng sức khoẻ không đơn thuần nằm trong lời chúc. Nó là không khí chúng ta thở, thức ăn chúng ta nuốt, nước chúng ta uống, và thuốc chúng ta tiêu thụ từng nắm, từng đống, mỗi buổi sáng. Không khí tại Hà Nội cũng như tại Sàigòn chất lượng xấu, không phải tôi nói mà các đài chuyên môn xác nhận. Vậy tại sao, đối với các bạn nào có khả năng, các bạn không dọn đi ở những nơi vô cùng đẹp, trong lành, suốt miền duyên hải hoặc núi đồi của nước ta khi bạn hoàn toàn tự do đối với công việc. Đó là vì các bạn cao niên sợ thay đổi, sợ sống xa con cháu, sợ không có người phụng dưỡng bên cạnh. Làm vậy bạn sẽ yếu đi nhanh hơn mỗi ngày bạn có biết không. Lời khuyên của tôi, mà tôi áp dụng cho chính bản thân, là bạn hãy sống xa con cháu, tự lực, tự cường, tự quản với những lứa người cùng tuổi, cùng thế hệ khi bạn còn đủ sức. Bạn sẽ thấy cuộc sống của bạn mang nhiều ý nghĩa hơn là suốt ngày phiền rầy con cháu, chỉ vì bạn chẳng có việc làm nào khác trong những ngày dài đằng đẵng. Tôi vẫn đi chợ, vẫn làm cơm, vẫn thể thao, vẫn sáng tác, vẫn văn nghệ đủ mọi kiểu, và vẫn xa chính những đứa con, bọn này sẵn sàng quấy rầy bạn để giữ con, và đôi khi còn mượn tiền bạn nữa. Bạn nghe tôi đi, bạn sẽ trẻ ra 20 tuổi, bạn sẽ yêu đời vì một lý do đơn giản: như thế bạn mới sống!
Đối với các bạn trung niên, tôi chỉ xin có một lời chúc: bạn hãy trân trọng với hạnh phúc và kéo đồng tiền xuống ưu tiên chót. Bạn nghĩ thử đi, tất cả những khổ đau của bạn là do đồng tiền mà ra. Nói thế có đúng không, có công bằng không? Xưa kia, vào những thế kỷ trước, đồng tiền quan trọng lắm một cách chính đáng vì nhà nhà nào cũng thiếu thốn. Thời nay, chúng ta nên quên đi cách lý luận đó. Chung quanh chúng ta đầy rãy những người không có tiền hoặc ít tiền mà sung sướng hơn chúng ta nhiều. Đó là vì vào thời nay việc nuôi thân đơn thuần không còn là một việc khó nữa. Không ăn gà 500 nghìn tại quán sang, thì ăn gà 15 nghìn tại những quán khác. Còn nếu ăn cánh gà tự nấu thì chắc chỉ cần vài xu.
Nhưng bạn ạ, nghĩ đến tiền nhiều quá là bạn sẽ đi vào một vòng xoáy của sự tranh giành, tranh chấp, hơn thiệt, cao thấp, tự ái đáng ghét của bạn sẽ bị chất tiền xúc tác và biến bạn thành một con người kẻ thù của bạn bè, đồng nghiệp, gia đình, và tệ nhất là đối với người bạn đời của bạn và ngay…chính bạn. Bạn sẽ tự khinh mình vì xe ô tô của mình ngắn hơn xe bạn 5 phân, thấp hơn 2 phân, và rẻ hơn vài món tiền mọn. Vậy để đạt hạnh phúc bạn phải làm gì:
Bạn hãy bắt đầu bằng yêu người chia sẻ tất cả mọi thứ trong cuộc đời của bạn: người bạn đời, người “một nửa”đấy. 80% dân tộc đàn ông không yêu vợ thiết tha cho dù 80% người vợ sẵn sàng hy sinh hết cho chồng. Lạ thật !
Sau đó bạn hãy chăm sóc con, dạy dỗ con. Nhưng ở đây tôi cũng lại khuyên bạn nên dạy con tự lập, tự lực, tự cường, tự quản, tự học, tự tạo và tái tạo, tự vệ để cho đứa con nuôi dưỡng tính tự hào đúng chỗ. Nhưng khối gia đình cho con tiền, diện quá chớn con cái để chúng nó biến chứng tự hào không đúng chỗ. Chết đấy, vì khi phụ huynh làm vậy, thì tự mình phá vỡ tan tương lai của chính mình và của gia đình. Cứ ngoan cố đi rồi biết. Vậy ở đây tôi chỉ xin có lời chúc là bạn trung niên đừng ngoan cố. Đứa con của bạn phải bắt đầu ngay việc làm giường khi ngủ dậy buổi sáng. Gọi thế là bước cơ bản để trở thành con người nề nếp.
Đối với những bạn thanh thiếu niên, tôi cũng chỉ cho một lời khuyên: hãy sống tuổi của mình đi thay vì mơ tới bằng cấp và địa vị. Cái này nhập khẩu từ cha mẹ sai lầm, không phải địa vị hay tài sản không quan trọng, nhưng vì những thứ đó phải tự tay mình xây giá trị thì cuộc sống mới có ý nghĩa. Các bạn hãy tự lập, hãy tự quản và luôn luôn thực hiện hai việc vô cùng quan trọng: một là tập sử dụng tất cả những dụng cụ mà Vũ trụ tặng bạn không, đôi tay, đôi chân, đôi mắt, đôi tai, cái mũi, và nhiều cái khác nữa. Hãy sử dụng chúng nó đi, vì Vũ trụ tự nhiên muốn thế. Luật tự nhiên mà cha mẹ các bạn muốn bạn quên đó, để rồi dồn bạn vào những đêm học những rác rưởi chẳng bao giờ sử dụng và cũng chẳng bao giờ hữu dụng. Thứ hai là tự học không ngừng. Tự học không phải là mua sách hay đơn thuần, mà hãy mua những sách của những người đã thực sự làm những gì họ nói (chứ không phải những người viết sách để làm ăn nhờ sách) và hãy chọn một hai mentors, những người dẫn đường nhiều kinh nghiệm. Rồi phần chính của sự tự học là hãy tự mình trả lời một câu hỏi duy nhất : tại sao, tại sao như thế, tại sao làm thế, tại sao phải tránh thế…Và bây giờ bạn hãy biết rằng bạn sẽ không bao giờ thành công thực sự nếu bạn không biết sử dụng chân, tay, miệng, nếu bạn không hiểu trăm điều tại sao: ví đơn giản bạn không sống. Ngày nay khó lòng không thành công, vì ai cũng cần bạn thành công để chính họ thành công! Nhưng muốn thành công thì cần và chỉ cần hiểu người, hiểu giá trị mình tạo ra, hiểu lợi ích mình đem tới cho mọi người.
Bạn sẽ hỏi tôi, vậy bằng cấp để làm gì? Có chứ, với điều kiện bạn học thực và đạt thực những giá trị thực cho xã hội. Học những gì vô ích chỉ làm bạn mụ mị thêm. Các công ty lớn trên thế giới nay không còn đọc CV của bạn nữa tuy họ vẫn hỏi để kiểm tra lại khi cần. Họ sẵn sàng đưa bạn vào vị trí bạn muốn, nhưng họ sẽ không đợi quá hai tuần, thậm chí vài ngày, họ sẽ hất bạn đi nếu bạn không mang chút giá trị nào lại cho họ. Bạn hãy ngẫm Ronaldo CR7 đó. Lúc trẻ có giá trị cao các đội bóng tranh nhau mua CR7 với bất cứ giá nào. Chỉ chạy chậm chút xíu khi sang tuổi, họ ném CR7 đi như cái chổi cùn. May mà có đội muốn mua CR7 già, vì họ còn muốn khai thác những giá trị khác của ông vô địch già. Dù sao, bạn đừng bao giờ mơ tới làm giống CR7, vì rút cục tên đó chỉ là một anh đánh mướn chồng chất tiền và danh vọng mà chỉ vài năm nữa mọi người sẽ quên.
Điều duy nhất tôi chúc tất cả các bạn: Xin chúc các bạn già trẻ lớn bé: chúc may mắn. Nhưng e rằng lời chúc này lại thừa, vì Vũ trụ yêu dân tộc ta, yêu thương tất cả các bạn nên đã gắn sẵn may mắn với tế bào của mỗi chúng ta khi ra đời. Chỉ có cái có nhiều bạn sẵn làm những điều vô nghĩa để mất luôn đi cái gì được cho không. Thật vô lý. Bạn nhé, bạn muốn gìn giữ may mắn thì bạn chỉ cần tránh hết mọi điều tiêu cực, không đúng luật chơi, không theo lương tri và đạo đức. Đừng âm mưu, đừng toan tính, đừng lợi dụng, đừng lừa đảo, thậm chí nặng hơn. Mà cứ tự tại để hồn nhiên, thẳng thắn, tích cực trong tinh thần của một dân tộc bình đẳng và may mắn nhất hoàn vũ.
GS. PHAN VĂN TRƯỜNG, những ngày cuối của năm Nhâm Dần. (2022-2023)
DungHoKhanh chuyển
dạy con rất khó đó
Trả lờiXóa