Tạp Ghi và Phiếm Luận :
HƯ CẤU trong võ hiệp KIM DUNG (7)
(Các triều đại và Sự kiện Lịch sử)
Không như những truyện kiếm hiệp vớ vẩn khác, người hiệp sĩ của Kim
Dung có cuộc sống như người thật và được lồng vào một khung cảnh lịch sử
nào đó rất thật. Mặc dù là truyện HƯ CẤU nhưng những Đại hiệp của Kim
Dung không phải chỉ cứu khổn phò nguy mà còn có lòng yêu nước, sẵn sàng
hy sinh để bảo vệ đất nước mà gát bỏ mọi tình cảm riêng tư. Kim Dung
cũng đã HƯ CẤU một cách rất khéo léo tạo nên những nhân vật và sự kiện
nghĩa hiệp để giải thích cho những sự kiện lịch sử CÓ THẬT. Trong cuối
truyện "Thần Điêu Hiệp Lữ", lúc quần hùng đang giúp An Vũ Sứ Lữ Văn Đức thủ thành Tương Dương khi bị quân Mông Cổ tấn công, có đoạn như sau...
... Dương Quá vội vàng nhặt hai hòn đá, vận công búng vào sau ngựa
của Mông Ca. Con ngựa trúng đá lồng lên, hai vó trước cất cao thiếu chút
nữa thì đã quăng Mông Ca xuống đất. Mặc dù là Đại hãn của Mông Cổ,
nhưng từ nhỏ đã quen chinh chiến trên mình ngựa nên Mông Ca phản ứng rất
nhanh, rút tên lắp vào cung xoay mình bắn về phía Dương
Quá. Dương Qúa nhanh mắt cuối đầu tránh khỏi, tay trái nhặt lên một hòn
đá bằng bụm tay, vận công dùng "Đàn Chỉ Thần Công" bắn mạnh về phía sau
lưng của Mông Ca. Hòn đá bay ra với kình lực thật mạnh
xuyên qua áo giáp và qua ngực của Mông Ca. Vị Đại Hãn của Mông Cổ gục
xuống chết liền tại chỗ...
Theo chính sử :
MÔNG CA HÃN 蒙哥汗 Tiếng Mông Cổ là ：ᠮᠥᠩᠬᠡ ᠬᠠᠭᠠᠨ，Phiên âm La tinh
：Möngke qaγan (1209－1259) là vị Đại Hãn thứ tư của Đại Mông Cổ, cháu nội
của Thành Cát Tư Hãn, con trưởng của Đà Lôi, con nuôi của Oa Khoát Đài.
Ông là một trong bốn Đại Hãn mạnh nhất của đầu nhà Nguyên. Trong Nguyên
sử gọi là Nguyên Hiến Tông 元憲宗. Về nguyên nhân cái chết của ông đến nay còn chưa rõ ràng, có 3 thuyết sau đây :
- Theo Nguyên Sử 元史 "Hợp Châu Chí 合州志" quyển 3 ghi : Hiến Tông Mông
Ca vây đánh thành Điếu Ngư trúng đá của máy bắn đá trong quân Nam Tống,
bị thương 6 ngày sau vết thương trở nặng mà chết.
- Theo sách "Tục Tư Trị Thông Giám Khảo Dị 續資治通鑑考異" : Mông Ca Vây
đánh Điếu Ngư Sơn lâu ngày không hạ được thành. Nhằm mùa hạ nóng nực, bị
bệnh kiết lị mà chết.
- Theo "Cổ Kim Kỷ Yếu Dật Biên 古今紀要逸編" : Mông Ca vây đánh Điếu Ngư
Thành mấy tháng, không hạ được thành. Buồn bực sanh bệnh, té xuống sông
chết đuối.
- Ghi chú của Kim Dung cho rằng : Các trận đánh quyết liệt nhất giữa
quân Mông Cổ và quân Nam Tống là ở Tương Dương Thành, kéo dài suốt mười
mấy năm vẫn không hạ nổi thành. Nên, để cho câu truyện của tiểu thuyết
thêm phần hấp dẫn, Kim Dung mới Hư Cấu cho Mông Ca vây đánh thành Tương
Dương và trúng đá Đàn Chỉ Thần Công của Dương Quá mà chết.
Chính sử cũng chép là : Sau khi Nguyên Hiến Tông Mông Ca chết, quân
Mông Cổ lui binh và phải đến 13 năm sau, khi nội bộ tranh chấp đã ổn
định, Hốt Tất Liệt 忽必烈 lên ngôi Đại Hãn thì thành Tương Dương và triều đình Nam Tống mới bị xóa sổ hoàn toàn.
Mông Ca và cuộc chiến ở Điếu Ngư Thành
Trong tiểu thuyết võ hiệp của Kim Dung, ta lại thấy những nhân vật
lịch sử có thật và những nhân vật võ hiệp hư cấu lẫn lộn vào nhau một
cách thật tự nhiên như thật. Như An Vũ Sứ Lữ Văn Đức (?-1269) là danh
tướng cuối đời Nam Tống có công trấn giữ thành Tương Dương và chống quân
Mông Cổ suốt 30 năm với sự giúp đỡ đắc lực của vợ chồng Quách Tĩnh và
Hoàng Dung (nhân vật hư cấu) cùng rất nhiều các lộ anh hùng hảo hán khắp
nơi tụ hợp lại.
Theo thứ tự thời gian, các tác phẩm võ hiệp của Kim Dung được lồng trong các triều đại lịch sử như sau :
1. THIÊN LONG BÁT BỘ 天龍八部 : Truyện xảy ra dưới thời Bắc Tống 北宋, đời
Tống Triết Tông Nguyên Hựu 宋哲宗元祐, khoảng trước sau 1094 Công Nguyên, là
khúc dạo đầu của "Xạ Điêu Anh Hùng Truyện 射鵰英雄"(Anh Hùng Xạ Điêu). Vì
Cái Bang Bang Chúa Kiều Phong là Tiền bối của Hồng Thất Công sau nầy, và
Đoàn Dự là... ông nội của Đoàn Trí Hưng (tức Nhất Đăng Đại Sư) trong
Anh Hùng Xạ Điêu và Thần Điêu Đại Hiệp .
* Những nhân vật có thật là:
- Đoàn Dự 段譽, Đoàn Diên Khánh, Đoàn Chính Thuần, Đoàn Chính Minh...
của Nước ĐẠI LÝ 大理國 (Tỉnh Vân Nam ngày nay và các vùng phụ cận). Lập
quốc trước sau 314 năm.
- Gia Luật Hồng Cơ 耶律洪基, Tiêu
Viễn Sơn 蕭遠山... thuộc Bộ tộc Khất Đan 契丹（Khitay）là bộ tộc du mục, sống ở
vùng Đông bắc Trung Hoa. Lập nên nước Đại Liêu 大遼, trước sau được 218
năm.
- Tây Hạ Nhất Phẩm Đường 西夏一品堂 là Tổ chức có thật
chiêu mộ các võ sĩ nhất hạng trong võ lâm. Lý Diên Tông 李延宗 là tên giả
mạo của Mộ Dung Phục giả danh võ sĩ Nhất Phẩm Đường. Nhưng họ LÝ là họ
hoàng tộc của nước Tây Hạ....
* Những nhân vật Hư Cấu :
- Cô Tô Mộ Dung 姑蘇慕容 : Dòng họ Mộ Dung lập nên nước Yên là có thật
dưới thời Nam Bắc Triều, nhưng Mộ Dung Bác, Mộ Dung Phục... chỉ là hậu
duệ được Hư Cấu của hoàng tộc Mộ Dung muốn khôi phục lại nước Yên mà
thôi.
- Cưu Ma Trí 鳩摩智 là Cao Tăng của Đại Luân Tự ở Đại Tuyết Sơn, Quốc sư của nước Thổ Phồn 吐蕃國. Xưng là Đại Luân Minh Vương.
- Lý Thanh Lộ 李清露 Công Chúa nước Tây Hạ, là Mộng Cô của Hư Trúc Tử 虛竹子....
... Toàn truyện THIÊN LONG BÁT BỘ gồm có 231 nhân vật vừa có thật vừa
hư cấu, nhưng cốt truyện là do Hư Cấu của Kim Dung vựa vào tình hình
chính sử để tạo nên câu truyện võ hiệp có sự liên hệ giữa các nước Tống,
Liêu, Tây Hạ, Thổ Phồn, Đại Lý là những nước có thật trong thời đại lúc
bấy giờ.
2. XẠ ĐIÊU ANH HÙNG TRUYỆN 射鵰英雄傳 : Đây là bộ tiểu thuyết võ hiệp đã đưa Kim Dung lên hàng "Võ Lâm Chí Tôn" trong giới cầm bút chuyên viết truyện võ hiệp của Trung Hoa. Đây cũng là truyện đầu tiên trong "XẠ ĐIÊU TAM BỘ KHÚC 射鵰三部曲" bất
hủ của Kim Dung (Hai bộ tiếp theo sau là :"Thần Điêu Hiệp Lữ" và "Ỷ
Thiên Đồ Long Ký"). Truyện xảy ra dưới thời Nam Tống, năm Khánh Nguyên
thứ năm đời Tống Ninh Tông 宋寧宗 (1199) cho đến khi Thành Cát Tư Hãn 成吉思汗
ta thế (1227). Trong bối cảnh lịch sử của 28 năm nầy phản ánh những tình
tiết và các gương anh hùng hảo hán của thời Nam Tống vừa phải chống
chọi với quân Kim lại vừa phải đấu tranh chống quân Mông Cổ. Quả là một
giai đoạn lịch sử cam go hào hùng mà cũng đầy sắt máu, là môi trường tốt
cho các anh hùng kiệt xuất thi thố tài năng và tỏ rõ đức độ, khí phách
của một anh hùng hiệp sĩ.
Vì dựa theo
chính sử, nên "Xạ Điêu Anh Hùng Truyện" cũng có những nhân vật lịch sử
có thật hòa lẫn với những nhân vật hư cấu một cách tự nhiên trong nếp
sống của các hiệp khách giang hồ. Cụ thể như...
Quách
Tĩnh, Hoàng Dung, Dương Khang, Mục Niệm Từ, Đông Tà, Tây Độc, Bắc Cái...
đều là nhân vật Hư Cấu. Riêng Nam Đế Đoàn Trí Hưng là ông vua có thật
của nước Đại Lý...
ĐOÀN TRÍ HƯNG 段智興（？－1200年）lại có tên
là ĐOÀN DỊ TRƯỜNG HƯNG 段易長興 , lên ngôi từ 1172- 1200, làm vua nước Đại
Lý 28 năm, xây dựng trên 60 ngôi chùa Phật...
Ngoài ra, Dương Trùng Vương, Châu Bá Thông, Toàn Chân Thất Tử (chính
sử gọi là BẮC THẤT CHÂN 北七真), cả Doãn Chí Bình, Lý Chí Thường, Triệu
Chí Kính... đều là những đạo sĩ có thật, chỉ có người yêu của Dương Trùng Vương là Nữ sĩ Lâm Triều Anh và phái Cổ Mộ là Hư Cấu mà thôi, và dĩ nhiên...
Thiết Mộc Chân 鐵木真 Thành Cát Tư Hãn 成吉思汗, Đà Lôi, Oa Khoát Đài, sư phụ Triết Biệt của Mông Cổ... đều là những nhân vật có thật, ngoại trừ Hoa Tranh Công Chúa cũng là hư cấu mà thôi. Cũng như...
Vua thứ 6 của nước Kim là KIM CHƯƠNG TÔNG Hoàn Nhan Cảnh 金章宗完顏璟. Ông
là cha của Hoàn Nhan Hồng Liệt, Hoàn Nhan Hồng Hi... là người có thật.
Tương tự...
Cái Bang là Bang hội có thật; Bang Chủ và các
chức sắc đều có thật, nhưng những nhân vật của Cái Bang thì đều toàn là
hư cấu...
3. THẦN ĐIÊU HIỆP LỮ 神雕侠侣 : Là Bộ Khúc thứ 2 trong "Xạ Điêu Tam Bộ
Khúc 射雕三部曲". Đây là tác phẩm mà Kim Dung đã bỏ nhiều tâm huyết nhất,
được đọc giả trân trọng gọi là "Tình Thư 情書" : là Quyển sách ghi lại
nhiều chuyện tình oan nghiệt, lãng mạn, ngang trái, vượt qua thuần phong
mỹ tục và đao đức truyền thống của xã hội lúc bấy giờ.
4. Ỷ THIÊN ĐỒ LONG KÝ 倚天屠龍記 : Là Bộ Khúc cuối của "Xạ Điêu Tam Bộ
Khúc" kéo dài từ cuối đời nhà Tống, nhà Nguyên và qua đến đầu đời nhà
Minh mới kết thúc. Ỷ THIÊN ĐỒ LONG KÝ là câu truyện được diễn tiến gần
một trăm năm sau Thần Điêu Hiệp Lữ, từ cuối đời nhà Nguyên đến đầu đời
nhà Minh, nhân vật chính duy nhất là Trương Quân Bảo còn sống từ thời
Thần Điêu Hiệp Lữ đến Ỷ Thiên Đồ Long Ký là Tổ sư sáng lập ra phái Võ
Đang, hiệu là Trương Tam Phong.
Câu truyện xoay quanh hai món binh khí sắc bén là "Đồ Long Đao" và
"Ỷ Thiên Kiếm". Những nhân vật lịch sử có thật, ngoài Trương Tam Phong
ra, còn có Chu Nguyên Chương (là Minh Thái Tổ lập nên nhà Minh), Trần
Hữu Lượng, Thường Ngộ Xuân, Từ Đạt (đều là tướng của Chu Nguyên Chương),
Nhữ Dương Vương Sát Hãn Thiếp Mộc Nhi, Vương Bảo Bảo, Hàn Lâm Nhi...
Các vai chính như Trương Vô Kỵ, Triệu Mẫn, Chu Chỉ Nhược, Tiểu Chiêu,
Dương Bất Hối... đều là nhân vật hư cấu. Xã hội thì phân hóa chia làm
hai phái : Minh Giáo đứng đầu tà phái; Thiếu Lâm, Võ Đang gồm lục đại
môn phái là chính phái. Sự khởi nghĩa của Minh Giáo nổi dậy chống lại
triều đình Mông Cổ. Các bí kíp võ công trong truyện có "Cửu Dương Chân Kinh" , "Cửu Âm Chân Kinh", "Thất Thương Quyền"...
Câu chuyện bắt đầu từ năm Chí Nguyên thứ 2, đời Nguyên Thuận Đế, là
ông vua thứ 11 của triều Nguyên, là vị Đại Hãn thứ 15 của Mông Cổ và
cũng là vị Hoàng đế cuối cùng của nhà Nguyên trước khi rút quân về
phương bắc.
5. Những tác phẩm không rõ về bối cảnh lịch sử, có thể gán cho bất
cứ Triều Đại nào cũng được. Chỉ thuần túy là võ hiệp và nêu lên những
tệ nạn bất công của xã hội, những tham vọng bá quyền của con người,
những đấu đá giữa các tổ chức xã hội, bang phái trong võ lâm giang hồ...
gồm có :
- LIÊN THÀNH QUYẾT 連城訣.
- TIẾU NGẠO GIANG HỒ 笑傲江湖.
- HIỆP KHÁCH HÀNH 俠客行.
Căn cứ theo một vài sự kiện được viết trong truyện, ta có thể đoán
đại khái là những tác phẫm trên có bối cảnh lịch sử của đời nhà Minh.
Nhưng không được rõ ràng chắc chắn. Như trong truyện...
LIÊN THÀNH QUYẾT 連城訣. Căn cứ vào các thiết trí của phủ huyện đương
thời, các niên đại của bảo tàng... mà suy đoán thì câu truyện có thể xảy
ra ở khoảng giữa triều đại nhà Minh. Còn trong...
TIẾU NGẠO GIANG HỒ 笑傲江湖.Lúc Tổ Thiên Thu luận về ly chén dùng để uống
rượu, có nhắc đến "NGUYÊN TỪ 元瓷" tức "Từ Khí 瓷器 đời nhà Nguyên", có
nghĩa là "Đồ Gốm đời nhà Nguyên", nên phải là "Các triều đại sau đời nhà
Nguyên mới gọi thế. Nên đoán là TIẾU NGẠO GIANG HỒ có bối cảnh của đời
nhà Minh; vì cả về mặt trang phục và hình tượng của nhân vật cũng không
thấy có bóng dáng của cái đuôi sam, "Cái Bím" ở phía sau lưng nên không
phải là ở vào đời nhà Thanh được. Còn...
HIỆP KHÁCH
HÀNH 俠客行. Thì "Ma Thiên Cư Sĩ 摩天居士" TẠ YÊN KHÁCH 謝煙客 cũng giỏi về "Đàn
Chỉ Thần Thông 彈指神通", tức là phải sau Hoàng Dược Sư và Dương Quá, tức là
sau đời Nam Tống; Còn Tuyết Sơn Phái thì khai sơn lập phái năm 1390, và
phải 170 năm sau Thạch Phá Thiên mới xuất hiện, tức là vào khoảng năm
1560, cũng là năm Gia Tĩnh của đời vua Minh Thế Tông 明世宗嘉靖.
6. BÍCH HUYẾT KIẾM 碧血劍 : Bối cảnh lịch sử của truyện là vào những
năm Sùng Trinh ở cuối đời nhà Minh (1628-1644). Nhân vật chính là cha
con Viên Sùng Huán và Viên Thừa Chí cùng Kim Xà Lang Quân Hạ Tuyết Nghi,
cùng với cuộc khởi nghĩa của Sấm Vương Lý Tự Thành.
7. Các tác phẩm có bối cảnh lịch sử ở đầu các vua đời nhà Thanh gồm có :
- LỘC ĐỈNH KÝ 鹿鼎記 bối cảnh là đời vua Khang Hi của nhà Thanh, vì
nhân vật Ngao Bái là người của đời Khang Hi. Quế Công Công là nhân vật
có thật, còn Vi Tiểu Bảo là nhân vật hư cấu.
- THƯ KIẾM
ÂN CỪU LỤC 書劍恩仇錄 : Truyện xảy ra ở đời vua Càn Long. Câu truyện xoay
quanh "Tổ chức Phản Thanh phục Minh" là "Hồng Hoa Hội" đối kháng với
triều đình Mãn Thanh. Với truyền thuyết "Càn Long là người Hán" là anh
em ruột của Trần Gia Lạc là Tổng Đà chủ của Hồng Hoa Hội. Tả lại sự mâu
thuẫn ray rức giữa quyền lực của một nhà vua và quyền lợi hận thù của
một dân tộc dày dò tâm tư Càn Long và cuối cùng ông ta đã chọn "Quyền
Lực".
- PHI HỒ NGOẠI TRUYỆN 飛狐外傳 và TUYẾT SƠN PHI HỒ
雪山飛狐 : đều xảy ra dưới thời vua Càn Long; một truyện trước và một truyện
sau đều xoay quanh các nhân vật nghĩa hiệp như : Hồ Nhất Đao, Hồ Phỉ,
Miêu Nhân Phượng, Miêu Nhược Lan, Bảo Thọ Hòa Thượng, Điền Quy Nông...
Nói chung,
Tiểu thuyết võ hiệp của KIM DUNG đều mang đặc tính sử thi và thắm
đượm tình yêu nước nồng nàn. Kim Dung đã xử lý một cách khéo léo đưa
những nhân vật võ hiệp của mình lồng vào trong bối cảnh lịch sử có thật,
khiến cho những tình tiết hư cấu tự nhiên như có thật trong chính sử
với những nhân vật võ lâm sống động, phản ánh một giai đoạn, thời kỳ
lịch sử nào đó khiến cho người ta thấm nhuần và khó có thể quên đi được.
Hẹn bài viết tới !
杜紹德
Đỗ Chiêu Đức
Xem Lại :
bài rất hay
Trả lờiXóa