Hành trình quanh thủ đô cũ của Myanmar bằng xe lửa (Từ BBC/TV )

Carlotta Dotto & Peter Yeung BBC Travel

---

Bản quyền hình ảnh Peter Yeung

Trên tuyến đường xe lửa vòng quanh thành phố kéo dài ba giờ đồng hồ, mỗi điểm dừng chân trong tổng số 38 nhà ga đều cho ta thấy một cửa sổ nhìn vào đời sống nhộn nhịp ở thành phố lớn nhất Myanmar.

Đời sống thường nhật Yangon

Chạy quanh thủ đô cũ của Myanmar, Yangon, hay còn được gọi là Rangoon, là tuyến xe lửa di chuyển chậm chạp trên vòng đường ray dài 46km, Circular Railway.

Mỗi điểm dừng trong tổng số 38 trạm của tuyến đường đều như một cánh cửa sổ mở ra cho chúng ta nhìn vào đời sống xã hội sôi động của Yangon.
Đi một vòng trọn vẹn tuyến đường mất ba giờ đồng hồ, nối liền các vùng ngoại ô xanh mát và các thị trấn vệ tinh với trung tâm thành phố nhộn nhịp.

Cách đi lại rẻ nhất trong thành phố

Bản quyền hình ảnh Peter Yeung

Gần 100 ngàn dân sử dụng dịch vụ tàu Circular Railway mỗi ngày. Họ chủ yếu là những người đi làm có thu nhập thấp, những người buôn bán, nông dân vào khu thành thị để buôn bán rồi lại trở về nhà.
Với mức giá 100-800 kyat (5 xu-4 hào Anh) một vé, những toa tàu cũ kỹ vẫn là một trong những hình thức đi lại rẻ tiền nhất ở Yangon.

Điểm giao thoa trong xã hội

Bản quyền hình ảnh Carlotta Dotto

Một số người nằm ngả lưng nghỉ ngơi ngay trên những toa tàu, giữa những vội vã ồn ào của Yangon.
Những người khác thậm chí còn ngủ nhanh một giấc, mặc cho đoàn tàu lắc lư văng từ bên này sang bên kia khi chạy. Các nhà sư khoác tấm áo choàng màu vàng nghệ lặng lẽ chờ tới khi đến bến, trẻ con nghịch ngợm lúc tàu dừng trên sân ga.

Thiên đường ăn quà vặt

Bản quyền hình ảnh Carlotta Dotto

Người bán hàng rong rao bán mọi thứ, từ động vật sống cho tới trứng chim cút và cau, thứ quả có chất kích thích phổ biến ở nước này.
Họ bưng những giỏ hàng to tướng nhảy lên nhảy xuống trong lúc tàu vẫn chạy. Ngô bắp vừa luộc còn nóng hổi là món được nhiều người thích và thường rất nhanh bán hết. Những ai thích thử món gì ngon hơn thì có thể chọn món cà-ri Miến.

Từ những toà nhà chọc trời tới đồng lúa

Bản quyền hình ảnh Peter Yeung

Từ nhà ga trung tâm Central Railway Station nằm giữa Yangon, con tàu cổ lỗ sĩ chạy qua các khu vực đậm nét thời thuộc địa của thành phố và các quận tài chính tấp nập, qua vùng ngoại ô đang phát triển và các thị trấn ổ chuột, rồi chạy vào các ngôi làng nông thôn, những đồng lúa ở phía bắc, nơi có rất nhiều những đồng lúa và những nông trường cao su.
Bến dừng chân khét tiếng nhất trong cả tuyến tàu này là ga Insein, nơi từng là nhà tù của chính quyền quân sự, chuyên giam nhốt những người bất đồng chính kiến sau cái gọi là Cuộc cách mạng Nghệ tây (Cách mạng Cà sa) hồi 2007.

Chợ bên đường ray

Bản quyền hình ảnh Carlotta Dotto

Cảnh rất phổ biến ở Myanmar là người ta họp chợ ngay bên đường ray tàu hoả.
Tại chợ Danyingone Station - một khu chợ ngoài trời quen thuộc với người dân địa phương - người bán hàng từ các ngôi làng gần đó tới bán khoai tây, xoài, ớt tươi, rau xanh và nhiều loại rau quả khác với mức giá rất phải chăng.
"Tôi tới đây mỗi tuần một lần," một người dân Yangon nói. "Đồ ở đây rẻ và vừa thu hoạch, rất tươi."

Ăn trầu: Thói quen truyền thống

Bản quyền hình ảnh Carlotta Dotto

Đi trên tàu, bạn sẽ nhìn thấy cảnh người dân Miến Điện và thói quen nhai trầu của họ. Người ta mua trầu đã têm, gồm miếng cau có bôi chút vôi tôi và thường là cho thêm một chút sợi thuốc lá, tất cả gói trong lá trầu không.
Nhai trầu bỏm bẻm khiến khoé miệng mọi người vướng chút nước đỏ. Trên mặt sàn nhà ga, họ nhổ ra đầy thứ nước nhai trầu đỏ choét.
Các nghiên cứu cho thấy nhai trầu có thể gây ra ung thư miệng và gây nhiều tác động nghiêm trọng tới sức khoẻ người dùng, nhưng quá nửa nam giới Myanmar có thói quen dùng thứ này, và số lượng phụ nữ, trẻ em nhai trầu cũng đang tăng lên.

Đi ngược thời gian

Bản quyền hình ảnh Peter Yeung

Đi trên tàu Circular Railway khiến ta có cảm giác như đang đi ngược về quá khứ.
Được xây dựng từ 60 năm trước, tuyến đường hoả xa này được thiết kế để nối các vùng có thu nhập thấp với trung tâm thành phố, và khoảng 200 toa tàu trên thực tế vẫn được duy trì như chúng đã từng tồn tại cách đây nhiều thập niên.
Những chiếc ghế băng cứng, những đường ray cũ kỹ được điều khiển hoàn toàn thủ công, hệ thống tín hiệu phải bấm nút với đầy những dấu hiệu cổ lỗ. Thế nhưng tàu di chuyển với tốc độ như rùa bò khiến cho hành khách không mấy bận tâm lo lắng gì về những thứ này.

Sắp hiện đại hoá

Bản quyền hình ảnh Peter Yeung

Công tác nâng cấp hiện đang được tiến hành nhằm cải thiện tốc độ và chất lượng tàu, với nguồn vốn vay từ Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA). Đây là một phần trong kế hoạch phát triển dành cho khu vực.
Tính đến 2022, thời gian di chuyển một vòng trên tuyến đường này dự kiến sẽ giảm xuống, ở mức gần ba giờ đồng hồ hiện nay xuống còn một tiếng 50 phút.
Tàu sẽ chạy với tốc độ trung bình 30kmh, sau khi các đoàn tàu cũ được thay thế bằng tàu đời mới, chạy hỗn hợp bằng diesel và điện. Nhưng giá vé cũng sẽ tăng, khiến những người có thu nhập thấp có ít lựa chọn hơn trong việc đi lại giá rẻ trong thành phố.
Tuy khó có thể hình dung ra cảnh những gì đang diễn ra trên tuyến tàu này rồi đây sẽ bị xoá sổ, nhưng nó cũng khiến cho du khách tới Myanmar lúc này không muốn bỏ lỡ cơ hội trải nghiệm một vòng hành trình quanh thành phố với Circular Railway.

Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Travel.