Nhiều người đã khá quen thuộc
với cảnh mở đầu bộ phim Indiana Jones và chiếc rương thánh tích, trong
đó một quả cầu đá khổng lồ suýt nghiền nát Indiana Jones. Dù bộ phim là
một tác phẩm hư cấu, nhưng những quả cầu đá khổng lồ thì không.
Khi dọn rừng để xây đồn điền trồng chuối
vào năm 1940 tại vùng đồng bằng Diquis của Costa Rica, nhân viên tập
đoàn thực phẩm Hoa Kỳ United Fruit Company đã phát hiện thấy nhiều quả
cầu đá lớn bị chôn vùi một phần bên dưới sàn rừng, trang Ancient Origins
cho hay.
Gần như ngay lập tức, những quả cầu bí
ẩn trở thành những món đồ trang trí quý giá, được đặt trang trọng tại
sân trước của các tòa nhà chính phủ và trụ sở công ty trên khắp Costa
Rica. Nhiều quả cầu đã bị vỡ hoặc hư hỏng, một số khác bị kích nổ hủy đi
trong một giai đoạn mà không nhiều người nhận thức được giá trị khảo cổ
của chúng.
Theo John Hoopes, phó giáo sư nhân chủng
học và giám đốc Chương trình Nghiên cứu các Quốc gia Bản địa Toàn cầu,
có khoảng 300 quả cầu tồn tại, quả lớn nhất nặng 16 tấn và có đường kính
2,4 m, quả nhỏ nhất bằng một quả bóng rổ. Hầu như tất cả chúng đều được
làm từ granodiorite, một loại đá magma cứng.
Chúng được dùng để làm gì?
Kể từ khi được phát hiện mục đích thực
sự của chúng vẫn còn là ẩn đố với nhiều chuyên gia, và là chủ đề của
nhiều phỏng đoán suy luận, từ các giả thuyết cho rằng chúng là những quả
cầu chỉ đường, cho đến các di vật có liên hệ đến vòng tròn đá nổi tiếng
Stonehenge tại Anh, hoặc sản phẩm của một nền văn minh cổ đại thất lạc
chưa được biết đến.
Một phần bí ẩn là vì chúng được tạo
thành các khối cầu gần như hoàn hảo và bắt nguồn từ một mỏ đá cách đó
hơn 50 dặm, đồng thời chúng được tạo ra trong một khoảng thời gian các
công cụ kim loại chưa xuất hiện, dựa trên ước tính niên đại vào khoảng
năm 600 sau Công nguyên (SCN). Tuy nhiên, phương pháp xác định niên đại
các khối cầu cũng chỉ mang tính phỏng chừng, bởi mốc niên đại chỉ thật
sự hé lộ thời điểm các quả cầu được sử dụng gần đây nhất, không phải
thời điểm chúng được tạo ra lần đầu tiên.
“Những vật thể này có thể đã được sử
dụng trong nhiều thế kỷ và vẫn ngồi yên ở đó sau hàng ngàn năm. Vì vậy,
rất khó để nói chính xác chúng được tạo ra khi nào”, Hoopes giải thích.
Tuy nhiên, bí ẩn lớn nhất vẫn là việc chúng được tạo ra với mục đích gì.
“Chúng tôi thực sự không biết tại sao
chúng được tạo ra,” Hoopes nói. “Những người tạo ra chúng không để lại
bất kỳ tư liệu bản thảo nào. Chúng tôi chỉ có các dữ liệu khảo cổ để tái
lập lại bối cảnh khi đó. Nền văn hóa của những người kiến tạo chúng đã
bị tuyệt chủng không lâu sau khi người Tây Ban Nha đến chinh phạt. Vì
vậy không có huyền thoại, truyền thuyết hoặc những câu chuyện nào khác
được những người dân bản địa ở Costa Rica truyền thừa và kể lại về
nguyên nhân tạo ra những quả cầu này”.
Tương tự các bức tượng moai trên Đảo
Phục Sinh, một giả thuyết cho rằng các khối cầu chỉ đơn giản là biểu
tượng cho địa vị xã hội. Những khối đá, hiện nằm dưới sự bảo vệ của
UNESCO, cũng có thể đã được sắp xếp thành các mô hình lớn có ý nghĩa
thiên văn, bởi nhiều khối đá có bố cục khá trật tự, như thành đường
thẳng và đường cong, cũng như hình tam giác và hình bình hành.
“Những khối cầu ấn tượng, vốn vẫn tiếp
tục khiến các nhà nghiên cứu phải suy đoán về phương pháp và công cụ chế
tác của người cổ đại, đã minh chứng cho truyền thống nghệ thuật và kỹ
thuật thủ công khéo léo của các xã hội cổ đại thời tiền Colombo”, UNESCO
cho hay.
Bởi hầu hết tất cả các quả cầu đã được
dịch chuyển khỏi vị trí ban đầu, nên các nhà nghiên cứu gặp nhiều khó
khăn để tìm ra ý nghĩa thực sự của chúng.
Có nhièu điều hiện nay không thể lý giải được
Trả lờiXóa