Covid-19: thực chất là bệnh lý về mạch máu - huyết khối?

Liên Châu (Thanh Niên )

Các công bố nghiên cứu gần đây cho thấy, Covid-19 thực sự là bệnh về mạch máu và sự hình thành các cục máu đông gây tắc mạch, tổn thương các cơ quan.

Bệnh liên quan mạch máu

Từ khi Covid-19 xuất hiện, các chuyên gia nghĩ rằng đây là bệnh về đường hô hấp. Nhưng thực tế, virus SARS-CoV-2 tấn công phổi, nhưng nó cũng có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác như thận và gan. Một số triệu chứng của bệnh và các biến chứng rất khó hiểu, không giống như những gì thường thấy ở các bệnh đường hô hấp.

Các nhà nghiên cứu phát hiện Covid-19 là bệnh liên quan đến mạch máu Ảnh: SHUTTERSTOCK

Vì vậy, một số nhà nghiên cứu đã cố gắng tìm ra bí ẩn về SARS-CoV-2 và chính xác nó gây ra bệnh gì, theo The Health Site.

Các nhà nghiên cứu từ Đại học California-San Diego (Mỹ) đã tiến hành một nghiên cứu và kết quả cho thấy bệnh Covid-19 do vi rút SARS-CoV-2 gây ra liên quan đến mạch máu. Các triệu chứng hô hấp là hậu quả của tình trạng viêm các mô mạch máu ở phổi, theo The Health Site. Nghiên cứu này được công bố trên tạp chí về tuần hoàn máu Circulation Research.

Ảnh hưởng đến hệ hô hấp là hậu quả của tình trạng viêm mô mạch máu trong phổi. Phó giáo sư Uri Manor, đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết: “Nhiều người nghĩ đó là bệnh về hô hấp, nhưng đó thực sự là bệnh về mạch máu. Điều đó có thể giải thích tại sao một số người bị đột quỵ và tại sao một số người có vấn đề ở các bộ phận khác. Điểm chung giữa những người này là đều liên quan đến mạch máu”.

Trong nhiều trường hợp, những người bị nhiễm bệnh Covid-19 có biểu hiện đông máu. Cũng có bệnh nhân gặp biến chứng tai biến mạch máu não, theo The Health Site.

Về các triệu chứng hô hấp và tổn thương phổi, các nhà nghiên cứu cho biết đó là hậu quả của tình trạng viêm mô mạch máu trong phổi. Sự bất thường về mạch máu này có thể liên quan đến phản ứng miễn dịch gây viêm của bệnh nhân.

Huyết khối, tắc mạch

Tại VN, Bộ Y tế đã có hướng dẫn mới nhất (phiên bản 7) về chẩn đoán, điều trị Covid-19.

Theo hướng dẫn, Khoảng 5-10% bệnh nhân giảm ô xy máu thầm lặng mà trước đó không có cảm giác khó thở khiến bệnh diễn tiến nguy kịch, nguyên nhân do các BN Covid-19 bị huyết khối tắc mạch phổi, và khoảng 14-45% BN Covid-19 tử vong có nhồi máu động mạch phổi.

Về tuần hoàn, BN Covid-19 viêm mạch máu (do bão Cytokin) gây vi huyết khối (các cục máu đông nhỏ) gây tắc mạch.

Ngoài ra, tình trạng tổn thương thận cấp xuất hiện ở 5-7% BN Covid-19. Riêng trong số BN Covid-19 điều trị ICU có tới 29-35% biểu hiện tổn thương thận cấp, trong đó, huyết khối - tắc mạch thận là một trong số nguyên nhân chính.

Đáng lưu ý, trong hướng dẫn mới nhất về điều trị Covid-19 của Bộ Y tế có nêu: BN Covid-19 bị nhồi máu não liên quan đông máu do “bão cytokin”; do cục máu đông nguồn gốc từ tim, hoặc tĩnh mạch phổi. Nguy cơ này dễ gặp ở BN tuổi cao, mắc bệnh nền (đái tháo đường, rối loạn lipid máu, thuốc lá, béo phì). Người bệnh có các biểu hiện xuất hiện đột ngột như: rối loạn ý thức, hôn mê); hội chứng liệt nửa người; mất thị lực; liệt dây thần kinh sọ. Ngoài ra, nhồi máu não do cục máu động khiến người bệnh bị viêm não màng não, thoái hóa não, bệnh não do Covid-19.

Về mạch máu, bệnh nhân Covid-19 có thể gặp huyết khối gây tắc động tĩnh mạch chi 2 bên.

Điều trị toàn diện, kiểm soát chống đông, viêm mạch

Chia sẻ về điểm mới nhất trong điều trị, TS.Vương Ánh Dương, Phó cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh chia sẻ, Phó cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, chia sẻ, đối với Covid-19, tổn thương gây ra không chỉ là hô hấp như chúng ta đã biết khi điều trị những ca bệnh đầu tiên, mà đó là tổn thương trên đa cơ quan, do đó hướng dẫn điều trị lần này đã lồng ghép các chuyên khoa, điều trị toàn diện từ hô hấp, tuần hoàn, lọc máu, ECMO...

Các nhà nghiên cứu phát hiện Covid-19 là bệnh liên quan đến mạch máu ảnh: SHUTTERSTOCK

Trong cập nhật mới nhất về điều trị Covid-19 do Bộ Y tế ban hành, đã có yêu cầu siêu âm tim với BN Covid-19 để đánh giá có nhồi máu cơ tim, tắc động mạch phổi, huyết khối buồng tim; cần siêu âm mạch máu đánh giá biến chứng đông máu như: thiếu máu chi cấp tính, huyết khối động mạch chủ, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch não, huyết khối tĩnh mạch.

Là chuyên gia nhiều kinh nghiệm trong điều trị bệnh nhân Covid-19 nặng, GS Nguyễn Gia Bình, chia sẻ, phiên bản mới nhất về hướng dẫn chẩn đoán điều trị Covid-19 của Bộ Y tế cập nhật thông tin về chẩn đoán, điều trị. “Covid là bệnh toàn thân, không chỉ ở phổi. Cần quan tâm nhiều hơn đến bệnh học liên quan cơ chế miễn dịch đó là vấn đề huyết khối - tắc mạch ở người bệnh Covid-19, đặc biệt ở người có yếu tố nguy cơ như có bệnh đái tháo đường, tim mạch, béo phì...”, GS Gia Bình chia sẻ.

Vấn đề “gốc” với bệnh nhân Covid-19 là huyết khối tắc mạch, viêm mạch (qua cơ chế miễn dịch) do đáp ứng viêm quá mức dẫn đến tăng đông hình thành huyết khối. Huyết khối là nguyên nhân gây thiếu ô xy các tổ chức toàn thân mà trước tiên và thường gặp nhất là biểu hiện tại phổi.

Quyết định 4689 “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị COVID-19”, Bộ Y tế,

 

Xem Thêm :Phát hiện một điều ‘thiết yếu’ bị bỏ quên trong mùa dịch