Gái góa đi bán cao dê - Võ Thi Hảo

Tôi gái góa hai mươi mốt tuổi. Tôi đi bán cao dê.
Cao dê hôm nay bán chạy. Làng Vệ tôi mở hội lớn, người trẩy về chùa đông đặc đầu đen, trông xa cũng giống đại hội bọ hung.
Đây lễ hô thần nhập tượng khánh thành chùa mới. Tam quan chùa mới ba tầng thâm thâm tai tái màu cờ đám ma.

Chùa to bằng quả đồi, hãnh diện án ngữ chùa cũ, vừa nhìn đã thấy nể sợ.
Ngôi chùa cổ người làng Vệ tôi đẽo đá tạc gỗ mà dựng nên và chăm chút hương khói từ cả ngàn năm nay bây giờ thành lép vế. Từ tượng Phật cho tới tượng ông thần ông thánh nay bỗng còm nhom. Ông Thiện ông Ác cũng ủ rũ buồn hiu, mắt nhìn ra chiều bẽn lẽn. Cái tên cha sinh mẹ đẻ của chùa cũ bỗng mất tiêu. Thì ra cái tên có chân, cứ theo đồng vàng tượng ngọc mà đi, ngồi chễm chệ uy nghi sáng chóe trên chùa mới. Càng ngắm nhìn càng nể người xây chùa rõ ràng khéo tay. Thật là tên thì chùa ta mà trông cứ lẫm liệt như lăng mộ người nước bạn.
Người làng tôi rỉ tai nhau, rằng đến chùa cũ thì phải uốn chân bảy lần, tung đồng tiền cũ, mặt dương ngửa thì đi, mặt dương sấp, có đi cũng chỉ công cốc. Muốn cầu tài cầu lộc thì cứ thẳng qua chùa mới, đường to đường lớn thế không đi thì đi đường cụt à. Thần Phật ở đó nhiều không đếm xuể, mỗi ông lại to lớn như ông voi, chưa kể cơ man nào là tảng đá khắc tên những ông những bà đang muốn xập xòe cất mình thành Phật sống. Có thờ có thiêng có kiêng có lành. Cứ đến đó mà lạy mà cầu, lời kêu xin không lọt tai ông này, biết đâu lại vào tai ông khác.
Tôi không biết uốn chân thế nào. Chân tôi lục cục những xương những gân. Thì tôi đành múa chân. Như cách đi chân chữ bát. Muốn đến chùa cũ bây giờ phải ngoằn ngoèo lượn. Tôi phải nín thở chui qua tam quan chùa mới hun hút sâu như cổng đưa hồn người chết. Đi mãi mới ra được sau lưng chùa mới. Chưa đến nơi đã thấy nghi ngút khói xám. Tới gần chùa cũ là lạnh gáy. Từ trên bệ thờ vọng ra hàng loạt tiếng thở dài sườn sượt xen lẫn tiếng nấc.



Tôi là đàn bà mà không mau nước mắt. Tôi khóc cha tôi, chồng tôi chết trẻ và khóc cái thân tôi gái góa đã hết nước mắt rồi. Tôi nay gan cóc tía. Tôi chỉ đến trước mặt bàn thờ, con mắt liếc ngang, hai tay chắp lại nói ai thương thần thì vào tưới cho thần một chén rượu. Ai thương Phật thì vào cắm cho Phật một nén nhang. Người không rượu không nhang thì cũng cứ nên hờ một câu cho các vị ấy thỏa lòng.
Vì Phật này là Phật cũ, Phật làng Vệ tôi. Người làng Vệ tôi, nay cứ ngơ ngác như đàn trâu bị đánh cho chạy cong đuôi ra khỏi đồng cỏ, bị buộc phải nhường đất thấm máu cha ông khai khẩn cho chùa mới.
Rồi từ độ đó, thần Phật khóc nghẹn trách người làng tôi xa mặt cách lòng, bỏ hương tàn khói lạnh.
Người làng tôi nay chỉ mê nhìn Phật béo ngồi sừng sững như quả đồi trước sân chùa. Phật cười hơn hớn Phật đeo đầy tiền. Nhìn Phật cười quen rồi, lại thấy khó chịu khi nhìn Phật cũ cứ ngồi thương khó sự đời. Người làng tôi đã học cách dùng tiền thật dán lên Phật béo cầu tài. Phật cũ làng Vệ cứ đứng đó khóc nghẹn là chẳng biết tùy thời.

Tôi phận gái góa đi bán cao dê.
Tôi tai điếc tai sáng, cũng a dua theo người ta, chỉ thích thấy Phật cười mà lánh xa Phật khóc. Vả lại, nghe bảo rằng hôm nay người ta rước xá lỵ Phật mới. Người làng tôi từ bao đời nay thấy chùa chẳng thấy xá lỵ, vẫn thấy Phật. Bây giờ nghe nói có xá lỵ mới có Phật, lập tức thấy nôn nao, chỉ muốn nhào vô sờ tận tay cho bõ thèm.
Ông cậu tôi làm nghề dẫn khách đi ngang dọc thăm thú chùa mới đã vài tháng nay, đường ngang đường tắt đường xa đường gần nào cũng thông tỏ. Cậu ngày càng phởn.
Xá lỵ là gỉ là gì ư? Cậu ngồi gác chân lên bàn trả, mắt lim dim ra chiều khinh bỉ tôi là đứa dốt nát, chỉ vẽ tường tận rằng xá lỵ là xương là thịt Phật sau khi chết thiêu hóa ra những viên tròn lóng lánh như ngọc. Quý lắm báu vô kể. Tôi bảo rằng ôi thế thì đẹp quá là đẹp nhỉ, thì phải bán đi để xây chùa hoặc chia cho mỗi nhà một ít tiền dựng lều ở. Nếu cứ để ở chùa, sớm muộn gì cũng bị lấy cắp, uổng.
Cậu tôi nóng mắt cho tôi một bợp tai, bảo mày ngu dại ít học chẳng biết phải biết trái, ai lại đi bán xá lỵ bao giờ. Mà chuyện đó là chuyện thiêng, miễn bàn, để treo đầu lưỡi chết oan có ngày. Hôm nay mày ra chùa mới mà xem người ta hô thần nhập tượng thì mở ngay cái mắt chó giấy của mày ra.
Mà mày phải biết rằng khi có chùa mới rồi thì đừng có lắng xắng đi sang chùa cũ. Khôn ngoan ở đời phù thịnh chớ phù suy. Mẹ con mày bán cao trâu toàn tính mà bảo rằng cao dê, đã thế gặp khách còn lòe bịp là cao mèo cao rắn. Loại lừa đảo vặt như mẹ con mày thì chỉ còn cách sửa lễ cho đầy đặn, khấn vái ở chùa có Phật béo mới được phù hộ đắt hàng. Làm gì cũng phải đầu tư, cúng bái là đi buôn, mà buôn này là buôn một vốn mười lời trăm vạn lời chứ còn gì nữa.
Tôi hỏi tại sao lại thế, cậu tôi tảng lờ, rồi lúng búng dặn rằng chùa mới Phật mới, thấy ghi đầy rẫy tên những vị á Phật xưa nay chỉ quen ngửa tay đón nhận tiền rồi mới sấp tay ban phép. Những vị á Phật này còn có thói quen nhận chuyển tiền nhanh, đặc biệt là qua tài khoản đen xuyên lục địa, nhận tiền thật không nhận tiền âm phủ, thế mới phù hộ nhanh như điện, cầu cửa trước, mới chạm cửa sau đã thấy ứng nghiệm.
Nói gì thì nói, trước sau cậu tôi cũng là chúa rắc rối. Cậu tôi đi theo hầu đủ loại người, nghe lỏm đủ chuyện, nghe cậu nói lại chẳng biết thực hư. Tôi chán chẳng thèm nghe.

Tôi sắm nắm mặc chiếc áo thun lạnh Trung Quốc màu đỏ, cổ trễ sâu. Đôi vú tôi như đầu hai viên đại bác, nhức nhối khiêu khích chỉ muốn xé toang làn áo mà lao vụt ra ngoài. Mặc thun lạnh bó sát người để nổi vòng lưng ong gái góa tôi chưa từng sinh nở, vì các chú các bác các anh nhìn cao dê thì ít mà nhìn mông nhìn ngực tôi thì nhiều. Khách nói cả người tôi mới là thỏi cao dê toàn tính. Cao dê thì cao dê. Tôi mang mẹt cao dê ra chùa mới, nơi có hai ông sư tử Trung Quốc to quá là to. Thật chẳng hổ danh ở chùa này cái gì cũng nhất.
Tôi đặt mẹt cao dê xuống đất, cúi dập đầu vào tượng Phật béo mà khấn: Ông hổ ơi ông hổ, à mà ông sư tử, xin ông phù hộ cho tôi bán cao dê đắt hàng.

Ông canh chùa đứng bên cạnh, nghe tôi khấn to, liền gắt: phải gọi đó là hai ông tỳ hưu. Hai ông ấy du lịch từ nước bạn sang đây chứ không gà què ăn quẩn cối xay như nhà mày đâu. Tên hai ông ấy sang thế, sao mày cứ nôm na mách qué nào hổ nào sư tử. Mày có biết tỳ hưu là ông gì không? Dạ thưa nhà cháu cả đời chưa ra khỏi cái chợ cách nhà ba trăm bước chân, làm sao biết được cái ông tỳ hưu. À thì bây giờ mày biết. Đó là cái giống chỉ ăn vàng ăn bạc mà không ị bao giờ. Chẳng nói một năm chứ cả trăm năm ngàn năm cũng không ị, của cải thiên hạ đổ vào mồm là giữ lại cho chủ nhân, không mất đi đâu một ly một lai.
Tôi ngửa cổ lên thành kính nhòm mồm hai ông tỳ hưu. Mồm hai ông ấy há to, không rõ là cười vì được ăn vàng hay đang dọa nạt người ta phải nôn vàng ra. Tôi bỗng gợn lòng thương hai ông ấy bị táo bón lâu ngày, chịu thế quái nào được, có lẽ miệng các ông ấy há ra là để chuẩn bị nôn ra tiền ra bạc cho nhẹ bụng. Tôi lập tức ngửa hai bàn tay ghé dưới mồm hai ông. Nếu các ông nôn ra tiền ra bạc thì hãy nôn bây giờ, có tôi đứng sẵn ở đây hứng, khỏi phải ngày ngày đi bán dạo cao dê cao mèo cao rắn nấu từ cao trâu toàn tính.

***
Trời đất cha mẹ ơi, làng tôi hôm nay đông vui thật là vui. Bốn phương tứ chiếng đổ về, tay ai cũng lăm lăm tiền thật, xôi gà xôi lợn và nhiều thứ ăn được sặc sỡ hoa cả mắt.
Những đầu lợn choai phết phẩm đỏ ánh ỏi ngạo nghễ giương đôi mắt chết, hai đùi choãi ra cưỡi trên cỗ xôi đầy ụ. Sao tôi chỉ đi bán cao dê cao mèo cao rắn mà cứ thấy như họ hàng với đám lợn đang cưỡi cỗ xôi kia nhỉ?
A ha ha thì ra là đám lợn nhà hàng xóm. Nhà ấy trước làm vàng hương bán cho người vào lễ ở chùa cũ, nay có chùa mới, nhanh nhạy chuyển sang làm nghề đồ tể, giết trâu giết bò giết dê làm đặc sản, trở thành nguồn xương của mẹ tôi lâu nay. Bây giờ nhà ấy lại quay lợn nấu xôi làm cỗ bán cho khách giàu có từ thập phương đến khánh thành chùa mới.

Tôi nhận ra đôi mắt chết của đám lợn ấy thế mà quen. Có lẽ là vì đêm qua, khi tôi lượn sang nhà hàng xóm nhặt xương về nấu cao, tôi thấy một đám hàng trăm con lợn choai đang bị trói vào cái thang, chân chổng lên trời đầu chúc xuống đất. Mắt chúng trợn ngược lên đau đớn nứt khóe, thân mình co giật dữ dội, máu phun phè phè từng đợt trong tiếng òng ọc phì phịt từ chiếc họng bị cắt gần đứt khi lưỡi dao nhọn thọc vào cổ.

Phật ạ Phật ở gần, Phật ở trong xá lỵ chỉ cách chúng con một bức tường xây xi măng rởm, Phật có nghe tiếng rú và tiếng run giật của hàng vạn con lợn bị chọc tiết để cúng Phật?
Tôi vân vi ngẫm lại. Thực ra con lợn choai không thể chảy quá nhiều máu. Máu chỉ đọng thành vũng lênh láng đáy chậu thau. Vậy mà sàn nhà hàng xóm tôi ngập tràn những chậu máu, màu đỏ ánh đen hắc lên trong đêm tối. Nhiều mạng lợn quá không đếm xuể.
Tôi lại nghĩ dại: Khi chết trong lò quay, tức cũng là thiêu, đám lợn có để lại xá lỵ không nhỉ?
Vừa nghĩ đến thế, tôi liền sợ hãi chết rồi chết rồi, đồ ngu khổ ngu sở. Ai lại nghĩ phạm thượng thế. Tôi liền đập đầu vào chân tượng, cắn lưỡi ba lần tự trừng phạt. Mồm tôi máu chảy ròng ròng. Tôi không dám rửa máu chảy, cũng không dám nuốt vào bụng cho khỏi phí phạm, bụng bảo dạ đợi đến lúc nào ông Phật béo gật đầu thì mới đi rửa máu ở mồm, thế mới gọi là đền tội.
***
Mẹ tôi chuyên nấu cao lợn cao trâu rồi dán nhãn cao dê cao mèo cao rắn bán cho khách vãng lai đến cầu khấn xin lộc xin tài nơi chùa mới.
Mẹ tôi nói rằng nhà ta bây giờ đổ đốn, sống cũng chẳng hơn gì loài chó lợn, không đáng làm người vì nấu cao lợn cao trâu toàn tính lại bảo rằng cao dê. Nhưng rồi mẹ chép miệng bảo thôi thịt trâu nay cũng thành đặc sản, ăn cao trâu toàn tính không bổ ngang cũng bổ dọc. Vài năm nay chỉ một vùng này thôi đã đầy chuyện cướp giết hiếp. Đầy đường báo loa rao các vụ c]ớp giết hiếp nghe cứ như tiếng reo mừng. Làng tôi cũng vậy thôi. Mười người bị hiếp chín người câm như hến vì sợ nhục sợ bị giết. Nếu ai cũng uống cao dê thật thì đàn bà con gái xứ này hết đường sống ư?

Cậu tôi nghe nói thế, cười kha kha rằng cao dê bán chạy chẳng qua là đàn ông bây giờ mười thằng thì bảy thằng liệt dương. Liệt là vì não teo lại bằng hòn cà, suốt ngày chẳng nghĩ ra chuyện gì hay ho thì cứ nhìn xuống dưới rốn, tiêu xài cạn ráo cái của trời cho. Thế là mới phải đốt đuốc đi tìm nào rượu Minh Mạng nào cao dê nào Viagra nào sừng tê để tự lừa mình, cứ uống cho lắm vào thì con giun chết vẫn là con giun chết mà thôi, chẳng công dụng quái gì sất.
Mẹ nói, cực chẳng đã mà mẹ con tao phải đi lừa đảo vặt thế thôi. Thiên hạ người ta lửa được những cục vàng to bằng cái đấu, mình thế này chẳng qua là chó cùng rứt giậu kiếm miếng đút vào mồm.

Cao trâu toàn tính chỉ có từ khi ngôi nhà của ông tôi đã năm đời vẫn nép vào chân núi dưới chùa cũ bỗng bị cái máy xúc to bằng mười con voi từ đâu đến chõ mồm vào nhà chúng tôi mà rủa xả bằng những tiếng gào rú điếc tai. Nó gào ba hơi thì căn nhà cột gỗ lim đã sống qua năm đời của ông tôi sập xuống, cột kèo mẻ vỡ nằm sõng sượt như xác chết bom. Nhà bị san phẳng, đến cả móng cũng bị quật há hoác để lấy đất xây chùa mới. Mẹ con tôi gào khóc hết hơi, chạy xung quanh cái máy xúc như hai con cào cào chạy quanh con trâu. Van vỉ hết nước hết cái không được, mẹ tôi nghĩ mánh tụt quần nằm lăn ra nền nhà giẫy đành đạch để giữ đất nhưng chẳng ăn thua gì.
Cậu tôi thấy thế thì cười ha ha ha nói bà chị càng tụt quần bọn họ càng phấn chân, tinh thần lao động càng lên cao. Thế nên cả đoàn cứ đứng trố mắt ra nhìn hau háu cười khật khưỡng, đố có đứa nào xấu hổ mảy may. Bà chị dùng chiến thuật của “đội quân tóc dài” ở thời này là quá lạc hậu rồi bà chị ơi, chiến thuật đó chỉ ăn thua khi đối phương còn biết xấu hổ, còn thời nay bà chị cởi truồng chúng lại quay phim chụp ảnh bằng điện thoại, lưu trong máy, mail cho nhau xem, khác gì xem phim con heo miễn phí, thế thì còn nước mẹ gì. Thôi, em đưa cho vài đồng, mẹ con quây bạt làm lều, nấu giả cao dê bán, em đút lót tay trưởng ban bảo vệ chùa chút đỉnh thì cũng được bán dạo trước cổng chùa kiếm tiền sống tạm. Gì chứ việc này thì em có khả năng.

Thế thì mới có mẹt cao dê đeo trước bụng tôi bây giờ. Khách vừa mua, vừa ngửi, đưa lưỡi liếm, nhăn mặt chê tanh, nghi ngờ dèm pha nhưng đôi khi cũng mua một vài lạng, có người mua vài cân, nói làm quà cho người nhà. Tôi hiểu anh ấy chú ấy muốn ngụ ý rằng tôi là một con đực ngon lành, chẳng có vấn đề gì đâu, vấn để là kẻ khác kia. Mặc dù vậy, ai chẳng biết rằng họ mua để tự bồi bổ. Đàn ông rõ là buồn cười. Thì liệt dương cũng được chứ sao, giun đất thì giun đất, có gì đáng xấu hổ nào, thế mà lại coi đó là nỗi nhục nhã nhất và cố sống cố chết mà giấu. Về điều này thì cậu tôi nói có lý. Chẳng nghĩ ra được chuyện gì hay hơn nên chỉ biết nhìn xuống cái bộ phận dưới rốn của mình mà tiêu xài rồi mọi thứ trên đời cũng chỉ lấy cái đó làm thước mà đo. Thế giới mà đo bằng thước ấy thì đo bao giờ mới hết. Thế mới khốn khổ khốn nạn.
Nghĩ lan man là nghĩ trộm vậy thôi chứ việc của tôi là cười tủm thường trực và liếc con mắt đẹp duy nhất đưa tình với khách. Trời sập tôi chẳng lo, chỉ lo cao ế. Ế hàng thì mẹ con tôi chẳng có gì ăn. Nếu cao ế là bà liền giở giọng khóc hờ kể lể về ngôi nhà cổ đã bị san ủi đến bật hoác cả móng. Mẹ lại khóc hờ ông chồng - tức cha tôi, sao một hôm ra đi mất tăm tích như một khúc xương trâu ném xuống biển thế, người không về thì tiền cũng phải bò về mà trả nợ chứ.

Có người bảo cha tôi đánh đề thua rồi bị dụ sang bên kia biên giới bán gan bán thận nhưng trên đường mang tiền về thì bị cướp. Mẹ tôi rõ lẩm cẩm. Đến cái xác không còn thì mong gì tiền. Kể ra gói tiền mà cứ tự nó rời xác người, biết bò về nhà cho mẹ tôi thì có phải tốt bao nhiêu không, vì hàng ngày vẫn cứ có người vác dao đến đe mẹ con tôi và cứ đi theo chặn họng lấy tiền bán cao dê hàng ngày của tôi để trừ nợ cha.
Người làng tôi mất đất, còn không biết làm nghề gì, bây giờ lấy nghề thịt nhau để sống qua ngày. Lừa đảo nhau bán hàng đa cấp, đề đóm, cho vay cắt cổ, cá độ, mở quán game, rủ nhau đi làm điếm, lừa nhau đem sang Trung Quốc bán nội tạng, đi bảy người chỉ về một, không ốm liệt giường cũng thành thân tàm ma dại. Thế chẳng phải ăn thịt nhau thì là cái gì.
Dạo này người ta đang rỉ tai nhau rằng có một loại thực phẩm chức năng bổ lắm trẻ người ra tới mươi lăm tuổi. Thuốc ấy thực ra là là làm bằng thịt người. Tôi nghi nghi hoặc hoặc. Mỗi khi tay đảo mớ cao dê cho khỏi mốc, tôi cứ tự hỏi có phải những người uống thuốc ấy đã uống một phần thịt của cha tôi hay không.
Giá như không có tin đồn có kẻ lấy xác cha tôi chế thực phẩm chức năng, cách gì tôi cũng vay cậu tôi tiền mua vài lọ uống xem có chữa được con mắt lườm giời hay không. Thực ra thì hai mắt của tôi đều nhìn rõ, mắt trái tròng đen đen láy tròng trắng xanh rõ là xanh, mắt phải thì đục lờ, ngồi bệt trên đất nhìn miếng cao dê mà mấy chú mấy anh cứ mừng rỡ tưởng là đang nhìn lên cửa quần họ, có lẽ vì thế mà cao tôi bán chạy hơn người. Nhưng tôi thì nghĩ khác. Nếu con mắt phải tôi cũng tình tứ như con mắt trái, cầm chắc là tôi đã chẳng phải chịu phận góa chồng và đi bán cao dê.

Thì đã nói tôi là gái góa tôi đi bán cao dê. Chồng tôi thuở còn sống nhăn thì học hết lớp mười, hay ho mọi nết, chỉ tội mắc bệnh lười nên gái chê. Gái chê mới đến lượt tôi. Cái đáng làm thì không làm, chồng tôi cứ nhầm bàn phím chơi game là chốn tỏ dạ anh hùng. Chồng tôi vào quán net, hết làm anh hùng cứu người đẹp, lại xem phim cởi truồng chat với người cởi truồng, đến khi chán, mới dùng hoả tiễn tàu siêu tốc thủy lôi đánh phá căn cứ kẻ thù hết ngày dài lại đêm thâu.
Khi tôi nói bây giờ nhà chẳng còn gì ăn, cơm là cơm khoai là khoai chứ chẳng phải bàn phím, trở về mà đi nhặt xương trâu bò đi nấu cao dê, thì chàng nói rằng mày đừng lắm lời nhặng xị kẻo tao cho một phi tiêu siêu nhân là nổ tan xác pháo, cho luôn vào nồi cao toàn tính.
Tao từ thuở cha sinh mẹ đẻ đến giờ, vốn xinh như trai Nam Hàn, vì bố mẹ kiết xác mà từ thằng bạn học đến thằng hàng xóm tới quan xóm quan xã quan huyện đều coi không bằng con chó. Tao phải lấy đứa vợ mắt lườm giời như mày chẳng qua chỉ là mẹ tao thấy mày là con bò béo giỏi kéo cày. Vậy thì tao chỉ còn việc phải làm anh hùng trên bàn phím, ngẩng cái mặt lên cho xứng thằng đàn ông.
Và chồng tôi mải đi cứu nhân độ thế trên net, rồi chơi sang thuốc lắc, cho đến một ngày tôi đi vắng, không có ai để hạch họe, chồng tôi dí dao vào cổ cha chồng tôi nã tiền đi chơi game và chơi thuốc. Chồng tôi quá tay cứa ngang cổ ông.
Khổ thân bố chồng tôi. Tôi biết không phải ông tiếc tiền, mà chỉ vì một ngàn đồng để mua viên thuốc cảm ông cũng không còn. Ông sửng sốt kê cằm vào ngưỡng cửa chuồng trâu, đảo ngược mắt chết gục trên vũng máu trước dãy chuồng rỗng không.
Chồng tôi vẫn mê mải ra đi, cắm chân vào bàn game, ai gọi không thưa, mặt không ngẩng lên, cho đến khi chết ập mặt xuống bàn phím.

Thế thì hai mươi mốt tuổi tôi thành gái góa và tôi đi bán cao dê.
***

Tôi lấy vài tờ báo cũ đặt cạnh mấy pho tượng La hán, tay xoa xoa đập đập vào mông. Người sạch sẽ là phải như thế chứ. Tôi đặt mẹt cao dê cao mèo cao rắn ra trước mặt, tay phải không quên chiềng tấm biển có dòng chữ đỏ: Cao dê cho tình xuân viên mãn. Đó là cậu tôi thuê một ông nhà thơ cấp huyện viết cho mới được thế. Con người ta có học có khác. Nhời nhẽ hay đến thế là cùng.
Tôi nhìn ra xung quanh. Kể ra có mất đất cũng đáng giá. Cái chùa mới này thật sừng sững. Từ xa đã thấy cái tam quan ba mái lợp ngói đen. Dân làng Vệ tôi cứ nói rằng chùa chẳng phải chùa, là lăng chôn người chết thì có. Đen ngòm trên đường chân trời, tán cây xanh thẫm viền núi, kẻ yếu bóng vía thấy hàng rào kín mít sâu hút ngáng trở mà rởn tóc gáy. Tôi thề sống thề chết với cậu tôi rằng hơi ma mỗi ngày ba lần phà ra phùn phụt từ phía cổng chùa. Có người độc mồm nói: Làm chùa kiểu ấy, hóa ra khi bước vào cổng, phải chết queo củ từ rồi mới đến được với thần phật. Rợn, lại còn bị bảo vệ chùa xua đuổi. Nhưng tôi thì đã quen, cũng bớt sợ. Muốn ngồi bán cao, chỉ cần cho vài ông anh trông chùa cấu véo một tí. Một tí chứ hai tí cũng đã chết ai. Tôi gái góa chưa đến mức đi làm gái điếm. Tôi vẫn ngồi lườm giời với mẹt cao dê bên chân mấy trăm vị La hán.
Mừng quá thể là mừng. Hôm nay người qua lại kìn kìn. Thật ở hiền gặp lành, có thờ có thiêng, cao dê tôi đắt hàng, chưa đầy nửa buổi đã hết veo.
Tôi hơn hớn phủi quần đứng dậy, nhìn mấy ông La hán mà thấy yêu. Đến trông hai ông tì hưu nhe nanh kia cũng thấy tình tứ.

Tôi bấm điện thoại cho mẹ, bảo bà rằng tôi đang về đây, chuẩn bị cho tôi mẹt cao dê khác.
Bà nói: Đây rồi, gì chứ cao thì chẳng bao giờ thiếu. Nấu một con trâu toàn tính ra cơ man là cao. Nhưng hôm nay bán chạy thế là phải lễ tạ ngay lập tức. Ăn cây nào rào cây ấy. Thần Phật bây giờ là thần Phật mới, chẳng kêu chẳng cầu, không lễ thì không phù hộ, chẳng ai cho nhau ăn không bao giờ. Bây giờ người ta rước xá lỵ về rồi đấy, đẹp lắm thiêng lắm, chùa cũ ta xưa nay đâu có. Thật là phúc tổ, bao nhiêu đời nay, đến đời mày mới có dịp trông thấy là một. Tao có muốn ra xem thì mắt mờ chân chậm, chẳng may bị người ta chen bẹp ruột. Mày mua ít hoa quả rồi đặt mấy chục tiền thật mà vào lễ mới có cớ vào xem xá lỵ rồi giương mắt ra mà nhìn cho kỹ, về kể cho tao nghe cấm bỏ qua điều gì. Lễ xong rồi mới lấy mẹt khác, kẻo Trời Phật phạt cho treo mồm, trơ mắt ếch. Mà mày cố sờ tay vào xá lỵ, biết đâu nhà ta được đền bù đất, thoát cảnh ở lều.
Được lời mẹ, tôi làm ngay. Mẹ phải biết rằng con giá mẹ ngoan, mẹ bảo làm một thì con làm mười đây này. Tôi quay ra bà hàng bán xôi gà. Hàng xôi của bà ruồi bâu đầy.
Bà nhặt cành lá dưới đất lên, đập đập làm phép lên đầu gà. Vừa đuổi ruồi bà vừa giảng giải rằng ruồi là một chuyện mà lòng thành là một chuyện hoàn toàn khác. Đã là thần Phật, đến quỷ ác một ngàn cái răng nanh, ăn trăm người một lúc như ăn gỏi mà còn bị thu phục, thì đương nhiên vi trùng có nhiều có thâm độc đến mấy cũng bị các ngài biến thành đệ tử, càng ăn vào càng như ăn thuốc bổ, có gì mà lo.
Bà nói càng nghe càng có lý. Thế là tôi hãnh diện đặt cỗ xôi gà lên mẹt cao dê, hiên ngang đội lễ vật của tôi vào chùa mới. Mẹ này mẹ thật chẳng biết thò cổ ra khỏi lều mà xem con gái mẹ bảo một làm mười đây này.Người đến xem xá lỵ chen đông ôi là đông, như cả rừng những con bọ hung con cánh cam khổng lồ. Thật khấn khởi thật cả rừng quần áo đẹp. Mặt ai nấy đỏ gay, có người bị chẹt cả cổ, thở è è như rặn đẻ. Ai chứ tôi thì không đời nào lại chịu thế đâu nhá. Cậu tôi nói xá lỵ mới rước về là cất kỹ trong hậu cung, đợi quan khách đến đông đủ thì mới mở hòm mạ vàng mà phô ra. Chỉ quan khách sang trọng, thở ra khói nói ra lửa mới được nhìn tận mắt.
Thế thì chỉ khổ cho đám bọ hung đám cánh cam rách cả cánh gẫy cả chân chen lấn.
Tôi cũng chỉ là một con bọ hung. Nhưng tôi là con bọ hung thổ công. Cũng như cậu tôi, đường ngang lối tắt nào ở đây mà tôi chẳng biết. Tôi là con chuột chũi ở chùa.
Kìa lũ mặt đỏ gay khuỳnh tay chẹn chân người khác chỉ nhăm nhăm vọt vào gần hòm đựng xá lỵ kia, các người chẳng qua cũng là lũ gà trống ngứa cựa, chẳng được cái tích sự gì, chen mãi cũng chỉ trôi dạt hết bên này sang bên khác.
Nói là làm. Tôi lập tức bỏ cỗ xôi gà đã bay hết ruồi vào túi ni lông, đeo lên cổ. Mẹt đựng cao dê đã hết thì quá dễ xử lý. Cái mẹt lúc nào chẳng có dây buộc để đeo vào lưng như đeo ba lô.
Toách! Xoạt! Phạch.
Dù bị rách cả cổ áo, lại toạc mất một miếng bắp tay, nhưng sau một hồi vừa luồn ngóc ngách vừa bò như chuột, tôi mừng rỡ nhảy bụp vào đúng chỗ cái hòm đựng xá lỵ đang được cất kỹ.
Chà chà, một rừng người ngào ngạt hương trầm đang ngồi lần tràng hạt tụng kinh. Trông ai cũng béo tốt rạng rỡ tới mức những chân tóc mới cạo cũng nhô lên bóng như sợi mỡ.
Dù mắt hiếng nhưng không con bọ hung nào lủi nhanh bằng tôi khi biết cái việc mình cần phải làm. Mẹ dặn sống chết gì cũng phải nhìn thấy xá lỵ. Quý lắm báu quá. Cả năm đời nhà tôi bây giờ mới có tôi vinh quang là một. Tôi mà không xem, không đích thân khấn vái để xá lỵ trông thấy lòng thành của tôi thì thà tôi chết đi cho rảnh. Mẹ này cậu này, sau vụ này liệu có còn chê tôi ngẩn ngơ được nữa không.
Tôi đã đoán là trúng. Khi tôi chạm chân xuống đất, hòm xá lỵ cũng vừa được mở ra.
Cả rừng người đang tụng kinh niệm Phật xung quanh quỳ lạy dập đầu xuống đá.
Tôi cũng quỳ, cũng lạy mà không quên tôi đang bị mấy ông bảo vệ thộp cổ lôi xềnh xệch ra ngoài. Cổ tôi gãy chưa không biết, chỉ thấy đau điếng, máu chảy ra đằng tai.
Nhưng tôi vẫn lòng thành khấn lẩm bẩm trong miệng: Lạy trời lạy xá lỵ Phật mới, con gái góa ngu dại, cực chẳng đã con mới phải đi bán cao trâu toàn tính gọi là cao dê nhưng lòng con thành lắm. Con yêu ông Phật béo ông Phật cười ông tỳ hưu, nay con lại vô cùng kính quý xá lỵ Phật. Cái túi ni lông con đeo ở cổ đây đích thị là xôi gà. Xin xá lỵ hãy hiện ra cho con nhòm một cái thì dù có gãy cổ chết con cũng cam lòng.
Đích thị có khấn là có thiêng.
Cái hòm mạ vàng quý ôi là quý mở ra. Tôi trợn to đôi mắt đã bị máu che mờ, cố nhòm vào.
Ối chà chà đẹp ôi là đẹp. Những người khác có thấy ngọc báu không thì tôi không biết, riêng tôi, thấy vô số viên màu xanh óng ánh. Hóa ra không phải màu hồng, mà là màu xanh cơ đấy.
Chết thì chết, tôi cũng phải sờ tận tay. Con mẹ là thế đấy mẹ ạ. Làm cái gì là làm đến nơi đến chốn. Com mà sờ được vào xá lỵ là ta được đền bù đất, thoát cảnh ở lều.

Tôi đợi thời.
Tôi chờ đến khi rừng người mặc áo vàng và rừng cánh cam xung quanh xá lỵ rên lên vì ngưỡng mộ, ngay cả ông bảo vệ đang khóa cánh tay tôi cũng rên xiết xúc động, tôi mới cắn một nhát vào tay ông ta.
Ông ta kêu ối lên như bị chọc tiết. Nhanh như cắt, tôi mới thò tay vào hòm đựng xá lỵ, quyết vồ lấy một viên màu xanh. Này, chết thì chết này! Tôi sẽ được sống lại vì xá lỵ.
Nhưng tôi bỗng cảm thấy lạnh buốt dưới đầu ngón tay. Tôi rùng mình nhìn xuống.
Thì những viên ngọc xanh đâu chẳng thấy, chỉ thấy một đàn rắn con đang dùng cái mỏ nhọn đục vỡ những cái vỏ xanh, chui ra.
Đàn rắn con lúc nhúc, ngọ nguậy ngu ngơ trong hòm rồi lập tức trườn nhanh như điện ra ngoài chiếc hòm mạ vàng, chui vào ống tay áo vô số người.
Hình như cổ tôi đã gẫy. Trước khi ngất đi, tôi còn kịp hân hoan lườm giời:
Hớ hớ hớ. Ối mẹ ôi! Con gái ngoan của mẹ sờ được xá lỵ rồi!

Võ Thi Hảo