Ăn chay trị gan nhiễm mỡ: Tác dụng ngược

Số đông bệnh nhân gan nhiễm mỡ quan niệm ăn chay, kiêng thịt để “thải” bớt lượng mỡ trong gan. Tuy nhiên đây là phương pháp không khoa học.

Tỉ lệ gan nhiễm mỡ trung bình trên thế giới chiếm 2,4-24% dân số. Tại Việt Nam, căn bệnh này đang có xu hướng tăng chóng mặt.
TS Vũ Trường Khanh, Phó trưởng khoa Tiêu hóa, bệnh viện Bạch Mai cho biết, gan nhiễm mỡ trước đây hay gặp ở người lớn tuổi nhưng nay độ tuổi mắc bệnh ngày càng trẻ, trong đó có nhiều trường hợp mới 15-16 tuổi.

Gan bắt đầu nhiễm mỡ giai đoạn 1 khi lượng mỡ vượt quá 5% trọng lượng gan

Theo thống kê, có tới 10%-25% bệnh nhân gan nhiễm mỡ có thể dẫn đến xơ gan và có khoảng 4% sẽ bị ung thư gan.
Các nghiên cứu tại Việt Nam cho thấy, khoảng 75% người béo phì và tiểu đường type 2 mắc bệnh lý gan nhiễm mỡ. Với trẻ em, 50% trẻ bị béo phì mắc căn bệnh này.
Theo TS Khanh, với gan nhiễm mỡ, việc điều trị ban đầu luôn ưu tiên điều chỉnh chế độ ăn uống, vận động, nếu không hiệu quả mới can thiệp bằng thuốc.
Tuy nhiên, hầu hết người bệnh đều có 2 quan niệm sai lầm trong ăn uống, trở thành rào cản trong việc phòng và điều trị.
Ăn chay vẫn có thể béo phì
TS Khanh cho biết, gan nhiễm mỡ là tình trạng chất béo trong gan vượt quá 5% trọng lượng gan, được chia thành 2 loại: Gan nhiễm mỡ do bia rượu và gan nhiễm mỡ không do bia rượu.
Với gan nhiễm mỡ do đồ uống có cồn, cách triệt để là kiêng hoàn toàn bia rượu. Tuy nhiên nhiều người cho rằng có thể bỏ rượu sang dùng bia, rượu vang vì nồng độ cồn thấp.
“Đây là sai lầm của rất nhiều bệnh nhân. Thay vì uống khoảng 200ml rượu mạnh 40 - 50 độ, họ uống hết chai vang khoảng 600ml mà không biết thực tế lượng cồn vào cơ thể là tương đương”, TS Khanh phân tích.

TS Vũ Trường Khanh

Hiện tại khoa Tiêu hóa, bệnh viện Bạch Mai hầu như ngày nào có cũng 5-7 bệnh nhân vào viện vào vì biến chứng xơ gan do rượu dù ban đầu chỉ bị gan nhiễm mỡ.
Sai lầm thứ hai phổ biến hơn là thực hiện ăn chay, ăn toàn rau, kiêng hoàn toàn thịt để “thải” mỡ.
“Đây là biện pháp không khoa học. Nếu ăn chay nhưng ăn nhiều thì năng lượng vẫn dư thừa, tích tụ lại khiến gan thoái hoá mỡ”, TS Khanh lý giải.
Hoặc có nhiều trường hợp ăn chay nhưng vẫn uống rượu bia, mà không hề biết mỗi gam ethanol chứa đến 7kcal.
Riêng với các trường hợp chỉ ăn rau xanh để giảm béo, trị gan nhiễm mỡ, TS Khanh cảnh báo, biện pháp này có thể gây nguy hiểm cho sức khoẻ.
“Không đủ năng lượng, không đủ thành phần sẽ khiến cơ thể đang từ dư thừa năng lượng đột ngột thành thiếu trầm trọng sẽ khiến cơ thể không kịp thích nghi, làm suy giảm hệ miễn dịch, dễ đổ bệnh”, TS Khanh chia sẻ.
Do đó TS Khanh khuyến cáo, khi bị gan nhiễm mỡ, bệnh nhân có thể thực hiện ăn chay nhưng tuyệt đối không ăn mỗi rau.
Thay vào đó thực hiện ăn cân bằng theo tỉ lệ 65% tinh bột, 15% protid, 20% chất béo dựa theo bảng quy đổi giá trị kcal. Cụ thể mỗi 100g thịt thăn lợn chứa khoảng 150kcal, trong đó 80kcal từ đạm.
Ngoài ra cần chú ý phân bổ lượng thức ăn, đảm bảo bữa sáng ít nhất phải đạt 1/3 khẩu phần của cả ngày, sau đó là trưa, tối giảm dần

T.Hanh